18 Eylül 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 5
AA Türk Tiyatro e A m e SEMA Sahnesi nde SEA A ES ES EY EL A EZ ES | Yazan: S. Nah BİLGA| Anadolunun en hücra bir kasa- basına gitseniz, bir kahvede tiyat- ro bahsi açılan Olhello ve Hamle'in adı geçer. Size ondan bahsederler, Bu eseri kimin yazdığını soracak olursanız, dudaklarını bükerek «oy- nıyan aktör» diyecekmiş gibi bir tavır takınırlar. Hakikaten bu, böy- ledir. Anadoluyu kasaba kasaba, köy köy dolaşan her tulüat kum. panyasının repertuvarında ekseriya Othello bulundurulur. Patron kış- lık turnasına çıkarken esnaf kah- vesinden tedarik edeceği aktörler arasında Othello'yu oynıyabileni de seçer. Bu kabil aktörlerin kaşeleri (yevmiyeleri) diğerlerinden fazla- dır. Yarı ciddi gruplarda ise Ham- lef'i görmek kabildir. Bu küçük tiyatro heyetleri kendi anlayışla- rine, maddi ve manevi imkânla- rna göre bu eserlerin ilânlarını yaparlar. Şehirden aynlıp başka bir şehre giderlerken son gece «Müsarverei fevkalâde» diye bu eserlerin ikisinden birini temsil ederler. Yahut da hasılat biraz Atamyan “Hamlet, te Galata'da Amertkan tiyatrosunda “Otello, (1910) düşük oldumu, patron otelin veya hanın kapısında sabahtan aktörleri kaldırır. Kendi tâbirlerine gore: — Çocuklar Oikello'yu pstlatı- yoruz. İş başına! der Kartelâ yazmakla heyette ka- şesi biraz daha yüksek olan aktör derhâl fırçalara sarılarak bir zen- cinin suratını beyaz kâğıdın üze- rinde «şigirtiverir». Eski kadın ço- rapları derhâi toplanır, kilot pan- tolonlar altında bu çoraplar mayo vazifesini görür. Patronun çarşı- dan tedarik ettiği üç dört metre kurdele işkarpinlerin üst deliğin- den geçirilerek bir fiyalgo yapı- hır. Bahriye ve nizamiye gibi ayn ayrı kılıçlar beyaz yaldızla boya- narak meç yerine kullanılır. Man- to yerine umumiyetle oteldeki yâ» tak çarşefları otelciye çaktırmadan, hava kararınca, tivatroya gizlice taşınır, Gömleklerin yakaları açi- lr. Mantonun bütün bu kötü şey- leri örtmekle ayrı air rolü vardır. Temsil, ekseriyi eserin çizilmiş bir kanavasına göre ve tulüat pa oynanır. Elbiseler de bu ba uygundur. Bir bedevi yatlealliin reisi gibi giyinen Othello müthiş kıskanç olduğu kadar yanmış şişe mantarıyla veya kömür tozuyla boyanmış yüzü, girepon kâğıdı ile veya rujla kan rengine boyanmış dudaklariyle ayrıca korkunçtur da... Her ân sahnede bir cinsyer havası eser, Seyirciler bu korkunç adama karşı bazan, (o merhamet, bazan da nefret duyarlar. Değde- mona aldatan kadındır. Acaba Sbakespeare'de en kısa hatlarla bunu mu anlatmak istemiştir? Shakespeare'in eserleri bizde çok az tercüme edilmiştir. Büyük şebirlerde (o bile Shakespeare'den bahsedilmesi bir hâdise iken gaze- tenin bile çok az gittigi bu yer- lere Hamlet ve Othello'yu bu kü- çük tiyatro trupları götürmüşler- dir. Bğer bu yerlerde Shakespeare- in bir kitabı aranıyor ve okunuyor- şa, buna sebeb, kendi dillerini bo- gaz tokluğuna bu işe vakfeden ve bir patronun Yülüwuğu alunda ka” saba kasaba, köy köy dolaşan bu tiyatro truplarının fedakâr insan. ilarıdır. — Lötfen #ayıfayı çeviriniz — © 207 — Servetiflinun — 252 GREEN ARŞA ARSAN il
