14 Ağustos 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 7

OSTROVSKİ VE TİYATRO Yazan : Otuzu aşan piyesleri ile Rus edebiyatında olduğu kadar dünya edebiyatındada mühim bir mevkie sahib olan A, Nikoldiyeviç Os- trovs&l votkanın damarlara ateş verdiği ve karın Moskovâyı alt üs tronaki wi — 1888) ettiği bir günde orta halli bir aile- nin çocuğu olarak doğdu Votkaya bohemlerin selâm vererek yerleri kucakladıkları şehrin kenar mahal- lelerinden birinde dünyaya geldi. Akşamları bohemlerin ve kenarda kalmış san'a; adamlarının hasret şarkıları ile gözlerini rüyalara ka- pıyan küçük Ositrovski annesinin ninnileri kadar, kendilerini san'ata vererek, san'atkâr olan bu insan- ların şarkılarınıda, tâ küçük yaş dan beri bilirdi. Uzun kış geceleri bu sevimli in- sanların sevinç ve kederi onlara ol- duğu kadar küçük Ostrovskiyede bir şarkı gibi gelirdi. San'at meşslesi- nin ateşleri ile yanan bu mert insan- lar akşamları yotkayı çeker çekmez s. Nahit BiLGA hep bu kenar mahallelerde dolaşa- rak bekledikleri iyi günlerin masal- larını biri birlerine göyliyerek ge- çizirlerdi daha henüz emeklemiye başlıyan Ostrovski feryadlarımı iyi bildiği bu insanları sokağa ilk çık- tığı günü hatırladı. İşte Ostrovakide ilk san'at ateşi böyle doğdu ve için içis yanan bir volkan belini aldı. Babası Moskova hukuk mah- kemeşinde mühim bir memur ol- masına rağmen aldığı çok az bir para ile ailenin ihtiyaçlarını kar- glıyamadığı için işinden çekilerek serbest ve daha kârlı bir iş aradı, Ve ticaretle meşgul olmıya başladı. Saadet, mesnd ulmiya başlıyan bu ailenin kapısına. geldiği zaman felâket de merdivenlerden yukarıya gıkıyordu. Fırtınalı bir günde göz» lerini dünyaya açan Ostroveki karlı bir ei rüyasından uya mrken pek sevdiği annesi aynı yatakda ebedi bir uykuya daldı. On yaşında öksüz kalan Os trovski babasile beraber bir ticaret gehri olan Kalivova gitdi. Volga sahilinde küçük bir ticaret merke- zi olan Kalivova, cahil tüccar aj- leleri «fefluşa> dindar kadınlar, ser- seri ve macera peşinde koşan tay“ falar ile dolu idi. Çocukluğunu bin bir çeşid insanın bulunduğu Volga sahillerinde başı boş geçizen Ostrovaki babası zengin bir ka- dınla evlenir evlenmez «Gimrnaza» girdi ve tahsilini bitirerek hukuk fakultesine gegdi. O artık birçok şeyler biliyordu fakat çocukluk hatıraları arasında yaşıyan bohem sanat adamlarının akşam şarkıla- rı kadar hiç bir şey ona tatlı gel- miyordu. Üvey annesinin serveti Ostrovski'ye her türlü yaşamak imkânlarını veriyordu, Bu mükel- lef saltanat uzun sürmedi. Babası öldükten sonra, evlenme kuntura- tına göre üvey annesinin serve- tinden istifade edemediği İçin hayatını kazanmak meobariyetinde kaldı ve Moskovaya göldi. Sam'at adamları ile omuz omuz omuza acı ve tatlı günler geçirdi nihayet bükümet kapısında küçük bir memuriyet buldu. Dostlarının arzusu üzerine ks- pılarını kendi âçan bir çok mec- mualara yazı yazmağa başladı, «Bir sile tablosu» ismindeki ko- medisi 1847 de bir mecmuada çıkdı. Bu küçük komedi Moskovada büyük bir alâka uyandımdı. Herkes onun isminden bahsediyor- du. Bü küçük eser Moskovada hu- snai bir tiyatroda oynandı ve çok alkışlandt halk her akşam eserinin sonunda Östroveski yi sahneye da- vet ediyordu. Bu küçük tiyatroya artık zengin sınıf ta gelmeğe baj- ladı, Artık her sınıf balk gazete ve mecmualardaki yazılarına bü- yük bir alâka gösteriyorlardı. İsmi bütün memlekete yayıldı. OÖstrovski ve tiyatro — Ostrovs- ki birden bire tiyatro sahasında çalışmağa başladı yerli kötü yazıi- mış piyesleri sahneden kaldırdı. Ve halkın tiyatroyu anlaması için evvelâ dünya edebiyatını bilmesi Iâzım geldiğini bildiği için İngi- lizee ve İtalyancüdan bir çok pi- yesler tercüme etti. Dünya tiyatro suna büyük tesiri olan İspanyol dram ve komedilerini de tercüme ederek yeni tiyatro tekniğini sah- neye gelirdi. Ve ancak bundan sonra Rus tiyatrosu Avrupa tiyat roları arasında bir mevki kazandı, Rus tiyatrosu onun eserleri ile yeni bir devreye girdi nihayet bir kaç yakın san'at adamı ile hususl bir tiyatro açmağa karar verdi. Tiyatronun bir şehir için her sınıf halk üniversiteşi olduğunu bil- diği için dört elle bu işi meydana getirmeğe çalışdı. Çünkü yeni bir edebiyat ve fikir cereyanı derhal hakim olacağını biliyordu. Kuvvetli kalem sahibi arkadaşlarını ve sah- ne adamlarını etralına topladı. Çar yeni tiyatro hareketini. işittiği zaman Östrovski derhal saraya çağırdı ve Moskova imparatorluk tiyatrolarının umumi direktörlü- güne tayin ettti, En yakın dost iarı ona düşman oldular o her şe- ye rağmen büyük bir gayretle işe başladı. Bu tiyatroları islâh etti ve Avrupa edebiyatından Rus ti- — Devamı son sayıfada — 149 — Servetifünun — 2347