14 Ağustos 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
AL T Tngiliz Büyük Elçisi M. H, K. Hugessen Fransanın Tuttuğu Yol Karşısınd Amerikadaki i o Aksülâmel ! Çok Şiddetli İ Amerikanın Vichy İle Münasebetlerini Der- hal Kesmesi İsteniyor i Vaşington, 13 (A.A) — Hari- re- ler hakkında muh ı halde âyan ve Mebusan meclisi âzası Birleşik Amerikanın şiddetli bir tedbir almasını açıkça tavsiye etmekte- dir. Bu aza, Birleşik Amerikanın diğer Amerikan cümhuriyetleri İle beraber Martinik ve garp ya Tem kürresindeki diğer Fransız Mmüstemlekelerinin o müdafaasını derhal deruhte etmesini istemek- tedir, Çünkü bu Pr: razisi » hin Nazi hududuna bir basamak İeşkil edeceği muhakkak addedil- mektedir. Bu iki meclis âzası ay hi zamanda Vichy ile diplomatik münasebetlerin kesilmesini ve siye ediyorlar. Bu arada Vichy'nin Vaşington aki büyük elçisi Henry Haye Birleşik Amerikanın kendi erani- yetine karşı hiçbir tehditten en - etmömesi lâzımgeldiğini be- n etmiştir. Henry Haye demiş- tir ki 'Mareşal 'Petaj nutkunda ilk satırından son satırına kadar, Fransanın donanma veya müs - temlekelerini Almanlara devre - deceği zehabini veren hiçbir şey yoktur.,, Sonu Sö: 0) NE AN 50 SENE EVVELKİ İstanbul Geceleri Üçüncü Hikâye : MEMİŞ Bugün Üç “İİ LAŞN TELGRAF; TAN, TELEFON: 24310, 24318, 24319 v4 Ankara Caddesi 102 ISTANBUL UTINCI YIL — No. 27537 5 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ YAL da izini İngiltere ve Rusya, Üçüncü Bir Devletin Taarruzuna Uğrarsa Türkiyeye Yardım Edecekler İki Hükümet, Türkiyeni yet Taahhüdünde Bulundular Ankara, 13 (A A.) — İngiltere büyük elçisi M, Huzhe Knatch bull » Hugessen ve Sovyetler Hir- iği büyük elçisi M. V'nogradef 10 Ağustosta Hariciye Vekâletine müttehidülmesl virer nota tevdi etmişlerdir. İngiliz notası İngiliz notası şudur: “Majeste Kralın hariciye na- nrı tarafından verilen talimata tevfikan müttehit krallık hükü- meti namına ekselarsınıza aşağı- daki beyanatı tebliğe memur hu- lunuyorum: “Müttehit krallık o hükümeti, Montreux mukavelesine sadaka tini teyit eder ve Buğazlar hak- kında hiç bir tecavüzi niye* ve ne de mütalebatı o b'unmadığını Türk hükümetine temin eyler Müttehit krallık gükümeti ve ke- za Sovyet hükümeti Türkiye Cümhuriyetinin toprak bütünlü- in Arazi Tamamiyetine ğüne ihtimamla siayet etmeye â- madedirler. “Krallık hükümeti ve keza Sov yet hükümeti, Türk hükümetinin harbe sürüklenmemek hüsusun- İdaki arzusunu temamiyle takdir İ etmekle beraber Türkiyeye, bir Avrupalı devlet tarafmdan taar- ruza uğadığı takdirde. her türlü müzvenet ve müzahevette bulum- maya âmade olabieceklerdir.,, Sovyet notası Sovyet notası da sudur; halk komisermin ta- daki beyanatı tebli lunuyorum memur bü- Mist cümhuriyet- R eti Muntreux mukavelesine sadakatini teyit 6- der ve Boğazlar hakk'nda hiç bir (Sonu; Sa: 2; Sü: 1) YENİ KARARLAR Zirai İs Ankara, 13 (TAN) — Ticaret Vekâleti, Ziraat ve Iktısat Vekâ: letleriyle birlikte memleket İkt sadiyatında fevkalâde ehemmi - yeti haiz yeni kararlar vermekte dir. Bu arada memleketin zirai hayatına büyük tesirler yapacak olan ziraat makinelerinin çoğal - tılması için yeni tedbirlere inti - zar olunmaktadır. Vâkıa Ameri - kaya sipariş edilmiş olan ziraat makinelerinden bir kismi mem - leketimize gelmiş. diğer bir kıs- mi da gelmek üzeredir. Fakat mevcut makineler bugün pek cüz'i bir ihtiyaca cevap verecek- tir, Diğer taraftan alınacak yeni bazı kararlarla başlıca memleket mahsulütunın istihsalâtı her tür- lü imkânlardan istifade edilerek &n son hadde çıkarılacaktır. Bi- hassa buğday, arpa, çavdar, pa - muk gibi toprak mahsulleri il bilümum gıda maddelerini: deleşmesi için çiftçiye devi rafından elden gelen her yardım yapılacaktır, Bu arada, fevkalâ - de zamanın icabettirdiği bütün tedbirler alınarak, ordu ve halkın muhtaç bulunduğu maddelerden geniş ölçüde stok yapılmasına de- vam olunacaktır. Koordinasyon kararları Ankara, 13 (Radyo gazetesi) — Yarınki resmi gazetede koordi (Sonu; Sas 2; Sü: 1) tihsalâltı Arttırmak Için Tedbirler Alınıyor ürkiyeye İngiliz Ve Sovyet Teminatı er Iki Hükümet, Türkiyeye Karşı Tecavüzi Bir Emel Beslemediklerini Bildirdiler Sovyet Büyük Elçisi Vinogradef Dostluğu Sağlamdır İran Gazetelerinin Dostane Neşriyatı "Her İki Millet Her Zorluğa Müştereken Göğüs Gerecekler,, Tahran, 13 (A.A.) —“D.N İran basını, birçok Türk gazete- leri tarafından Türkiyenin Iran hakkındaki dostluk hisli de eden mekalelerin hülâsalarını da sarfedilen gayretleri hararet- le tasvibetmektedir. İran gazete - (Sonu; Baz 2; Sü: 6) | fa“) giliz bomi Rus Notası Etrafında Londra Gazeteleri Hâdisenin Ehemmiye- tini Tebarüz Ettiriyor "Bu Nota, Türkiyenin Hareket Serbestisini Takviyeye Hizmet Edecektir,, Londra, 13 (A.A) — Türkiye tevdi edilen İngiliz - Rus nota nin ehemmiyetini müdrik bu- lunan İngiliz gazeteleri, sütunla- rında buna geniş bir yör vermek tedirler. Havadis, bütün gazete- lerde intişar etmiştir. nes, başlıca havadis sahi - sinde ve orta sütunda büyük yâzıyor: verilen garanti,, In iliz - Sovyet beyanatı,, “Hücu- ma uğradığı takdirde Türkiyeye yardım,, , “Boğazlar (üzerinde İ beslenilen bir emel mevcut değil- dir... Havadis hakkmda tefsiratta bu- lunan Daily Telegraph, başmaka- lesinde şunları yazıyor: “Haber, bu gece neşredilmiş - "tir, Haiz olduğu birinci derece - deki ehemmiyet üzerinde derhal mutabik kalmacaktır. Bu garan- tinin müteaddit tesirleri olacak- tır. Evvelâ, Türkiyenin bitaraf - liğamı ihlâl eylemek ve onu harbe sürüklemek istiyen herhangi bir üçüncü devlet için bu, bir ihtar teşkil etmektedir. Saniyen, Türkiyenin Rusya ile Şarktaki hududunun emniyeti hu- İl susunda evvelce mevcüt olabil - : n endişeyi izale edecektir. i garanti, Büyük Britanya ile İ müttefiki Sovyetler Birliği ara - İlsmda orta şarkta yapılan siyasi İ ve askeri işbirliğinin sıkı mahi - İ i (Sonu; Bai 5 8: 1) Almanyaya “Şiddetli Hava i Hücumları ! rr İl Bir Çok Mühim Sınai Hedefler Bombalandı Londra, 13 (AA.) — Dün İn- ardıman tavyareleri ta- rafmdan Almanya üzerine yapı. lan gündüz akmları #snasında av- ef tayyareleri bombardıman tay- yare filolarına Anve'se kadar re- fakat etmişlerdir. İngiliz hava kuvvetleri bu harekütta 12 bom- bardıman ve 8 avcı tavyaresi kay- betmiştir. Bombardıman tayyare- Sx 2; Sü: n Ingilterede niüdafaa tertihatından bir görünüş: Demiryollarınm muhafazası için münakale mer- kezlerine yerleştirilen 30,5 santimetrelik havan topları Son İngiliz - İlk Tefsirler Çocuğunuza verebileceğiniz Cocuk Ansiklopedisi Olabilir, Çünkü bütün bediyeler unutı ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Çocuğun bütü; #TYATI (8 LTRANIR en kıymetli bediyo NIZ bilir, Fakat hayatın- bırakır. Şark cephesindeki harekâta Li Ukrayna'da Rus Kıtaatı Takip Edildi Ruslar, Cenup Limanlarıno Cekiliyor Cephenin Diğer Bazı Yerlerinde Muvaffakı- yetliHücumlar Yapıldı Moskovada Bir Çok Tesisat Bombalandı Berlin, | A.A.) — Alman baş kumandanlığının tebliği: Cenubi Ukraynada Alman piyade kuv » vetleriyle müttefik ordulara men sup teşekküller, Karadeniz liman larına çekilen düşmanı takip et - mektedirler. Bu teşekküller Sov yet dümdarlarmı muharebeye mecbur ederek ağır zayiat ver - dirmişlerdir. Şark cephesinin diğer bölgele- rinde Alman kuvvetleri düşmana hücum ederek yeni muvaffakı - yetler elde etmişlerdir. Alman sa Vaş tayyare teşekkülleri Mosko- vanın demiryol münakalât mer - kezlerine infilâk ve yangın bom - baları atmışlardır. Merkez mıntakasında vaziyet Stokholm, 13 (A.A) — “Afi, Almanlara lehtar olanlar da da- iştirak eden Sovyet tankları OLA e Bir Alman Fırkası Dağıtıldı Berline Tekro Bir Hava Akını Yapıldı Korosten Civarında Bir Çok Tank Kıtaları İmha Olunmuştur —— Pravda"Faşizm Yere Serilecektir,, Diyor Moskova, 13 (A.A.) — Sovyet stihbarat bürosunun 12 ağustos tarihli tebliği: 11/12 ağustos ke - cesi zarfında kıtalarımız Kes - holm, Solsti Smolensk, Korosten ve Uman istikametlerinde düş « manla muharebeye devam etmiş» lerdir. Cephenin diğer istikamet ve mıntakalarında mühim hare » kât olmamıştır. Kara kuvvetlerimizle müşterek hareket eden hava kuvvetlerimiz harp meydanında düşmanın zırh- İı kuvvetleriyle piyadesine ve ha» va meydanlarında da tayyareleri ne hücum etmiştir. Korosten istikametinde * hava kuvvetlerimiz, tanklarımız, top « çumuz ve piyade kıtalarımızın müşterek hareketiyle birçok fa - şist tank kıtaları imha edilmiştir. Topçumuzun ateşi ve hava kuv- vetlerimizin mütemadi akın) bil olmek üzere bitaraf askeri (Sonu; Sa: 2; Sü: 2) (Sonu; Sa: &; Sö: 8) “GÖZALTI EDİLMEK,, TÂBİRİ Yazan: REFİK HALID g““ Millet Meclisi —Gittikçe haddini aşan ve sabrımızı taşıran İrenk kelimelerinden “Gözaltı edilmiş, tâbirlmi seçmiş, hatıra getirmekle beraber yine fena ve beynelmilel manadaki “ hapsine almak denecek ki “hapi muyor; fazla kuvvetli ve sert! Lâkin, fikrimce, sertliği tamamiyle hafifletiyor; ay: nadaki mahbasun vaziyetini pek bı sahıs belli İki ne zincire vurulmuştur hihayet uzanarak İlk bakışta " n*ernö” ye mukabil sraltı edilmiş, Hf; değil, Maamafih Türkçemizde, siyasi ntetner,, nin tam karşılığı zwten mevcuttu: Öğr kelimesi politika meralketine mek wy- sözü bu kuvvet ve nesisdandadır, ne de 4 lıklar ardında ömlr sürmektedir. Çoğu hareketinde serbesttir: açık havada ve başıboş gezmektedir; yalnız i ca önünü kesen bir kanuna miştir ama yine de göz denilen nurdan ai bissettirmeyen yumuşacık çerçevesi Göz hapsinde şiddetten ziyade şefka Meselâ hareketlerinde ta#kınlıklar beliren yetişgen çocuklarımızı göz hapsine alırız? eskisi gibi hayatlarma devam ederler; den ayrılmamak şartiyle Gözcü, gözleme, görücü, gözkulek olmak, gözde tatmak, göze gü rerrmak, gör Aşinalığı, göz göre göre, süzce önlemek gayreti var. mertebe gizlice etekle: tinden pek zengindi; göznuru dökmek, yüz! durmak, göze gelmek, gözünü daldan görünü korkutmak, yüzgöz olmak, göz etmek, gözü gö: ağrrsr, gözetlemek, gözline kestirmek, sözü: göz görmeyince gönül katlanır n verilenden fazlasını yapmıya sulkışın« vin edilme- lürum görü'med kçe kendisini indedir, ihtiyat ve bir tehlikeyi örülür Yk cinsi temayöllerle onlar, yine bir kaç çift uyanık zör. mümkün ten Türkcemir “göz örbağcılrk. gözcülük etmek ak, gözsöre gelmek; gö- basgöz ötmek. gör dovurmak ismek, yözünr disine sürmek, göz budaktan esirgemenek, göze girmek ocumak fik eö gözden düşmek... Ve bir atalar göz gördü, gönül sevdi; e uzak gönülden İrik: köre bir göz, iki olursa ne söz? Kaşının altında görün ver bile denmez, beği, görlinden esirgemek,. Şaka: İki gözümün hiç bi oldu. yüreğim, gözlerinin derdinden! Bütün bunlara bir de “gözaltr edilmiş, para atmak kabilinden- bir yeni kazançtır; ihtiyat akçesi Muhabbet sözleri: Gözümün nuru, ik! görüm, gözümin be 5? Sarkı Gör gi tbirinin i umbaraya je
