26 Aralık 1940 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 9
DENİZ KAZALARI 243 vapur kaydedilmiştir. Yazan: Her sene, deniz üzerinde yüz- lerce kazalar vukübulmakta ve bu kazalar binleroe insanı yoketmek- tedir. Kazaya uğrayan” gemilerin se- nedeu - seneye daha fazlalaşması sahilde ve gemide kazaları önle- mek çârelerinin seneden - seneye artması nispetindedir. Böylece 1940 senesi 243 kay: bolan vapur kaydetmiştir. Bunlara sebebiyet veren şeyler nedir? 243 vapurdan 119 u çarparak 7l-i denizde, 16 81 devrilmekle 13 ter- kedilerek, 13 si yanarak ve 12 si- de izsiz kaybolmuş. Aşağıdaki satırlarımızda okuyu- cularımızın önüne deniz faciaların- dan bir kaçını teşhir ettikten son- ra yazımızı kurtarmak teşebbüsleri yâni denizlerin sevinçii haberleri- ile bitireceğiz. S. O. SI kulaklarla... görülen bir dram: Sigorta kumpanyaları deniz fe- nerleri ve telsiz telgrafın henüz ieğt edilmediği zamanlarda deniz facialarının bir çoğu meçbil kw lıyordu. Aylar evvel hareket edip ve bilinmeyen birdenizin dibini boy” lamış olan bir geminin dönüşünü aylarca bekledikten sonra, formül hâlini alan şu cümie kullamlırdı: “Habersiz kaybolmuş |, Bugün bile lisânımızda kederli bir adam hakkında <yelkenleri su- ya indi> diyoruz. Bugün, Marco ni'nin icadı olan telsizle sahil ok- yanusun genişliği ile bağlanabil- miş ve kulaklarımızla bütün bu deniz faciasını takib edebiliriz. Kask kulaklarında yüzlerce va- pur arasında biribirine karışan yüzlerce muharebeden temasta bu- landuğun İstasyonun işâretlerini bulmağa çalışırsın. ZE 1940 senesinde: Kaybolan Bunlardan 119u çarpışmada, 71i denizde, 16sı devrilerek 13 ü terkedilerek, 12si yanarak, 138 de habersiz yokolmuştur. Deniz Birden kulak bir 8. O, 8. kav- rar: üç (8) üç (O) çizgisi, üç nokta (S) bunlar Morce lisanıyla, işâret tekerrür eder. Sihirli bir şey gibi havadaki bütün gürültü yokolur herkes muhabereyi keser ve ku- laklar sâdece akibeti bekler, Alârmı veren başlar; «X adli vapur Y ionjitütünde Z latitüdün. de tehlikededir. Sahildeki kuvvetli istasiyonlar işâreti ve kaza yerini tekrar eder. Sükünet devam eder, Birdenbire başka vapurların, kazaya dalın yakın bulunan ve ona doğru giden vapurlar kurtar- miya gittiklerini haber verir, Tehlikede bulunan vapurun tel- sizinin odasını su kaplayıncaya kadar veyâ ateş sarıncaya kadar raporlar gelir: “Su 1 numaralı de- poya girdi, «Bu duverı yıktı ve 2 numaralı depoya ,girdi>, «sandal- ları suya indirdik», «kazan patla- d» v.8. Dinleyenler titriyerek dinliyor, ve bu facisda ginemada bir film seyreder gibi, kulaklarıyla şahit oluyorlar, İçlerinde, can kurtsran- ların kendileri olmadığı için bir teesür var. Çünki babriyeliler ka- dar kazaya can kurtarmak için atılan insanlar yoktur. Bu şansı elde edenler, kazaze. deye hangi milletten olduğunu ve ne kadar ödeyeceğini sormaz. Geçen umumi harpte İngiliz ve Fransiz tayfaları arasinda Al- man kezazedelerini (kurtarırken ölenler çoktu. Devrilen vapurlar. Yıkılan vapurların dalgalar ta- rafından yokedildiği ender bir va- ka değildir. Tunada bile bunlar vaki olmuştur. Denig sâkin oldukem üzerinde bir çamaşır teknesile bile gidile- bilir. Fakat gemilerdeki yük mu- KURDU vazeneli olmalı, Eğer bu böyle ol: m4zsa ilk dalga vapuru bir tarafa yanlatır ve bu doğrulamaz. İkinci dalga daha ziyâde eğiltir ve su gemiye hücum eder ve gemi dev- rilir. Herkes bu tecrübeyi yapabilir. Her kim olursa olsun, eb ufak bir sandalda sâkin oturdukça hiçbir türlü kazadan korkmaz. Fakst ayakta durursa en küçük sallanış- ta devrilmek mubakkaktır. Dere: Kayıkta oturunuz! Bâzen yükeelmiş tedbirli bir surettedir, fakat bazı yolcular ha- va almak İçin pençereleri açmış- lardır. Büyükçe bir sailanışla gemi eğilir, su pençereden girer, gemi- nin muvazenesi yokolur ve kaza hazırdır. NİOBE adlı Alman mektep gemisi, 1932 de, bir iki saniyede batmıştır. İçinde 69 zabit ve tale- be vardı. Kuvvetli bir rüzgürda mürettebatın yarısı (o «velature» azaltmak için güvertede idi, diğer yarısı da içeride derste. Su pence- relerden hücum etti ve gemi alt- üst oldu. Gemi baş aşağı 30 sani- ye yüzdükten sonra battı. Çarpışmalar. İyi havada ve hattâ fırtınada bile gemiler arasında çarpışma im- kânsızdır. 29 modellik beynelmilel bir kaide - ki bunu bütün bahriye- liler ezbere bilir » çarpışmaları im- künsiz bir vaziyete koymuştur. İlkönce, gece vapurlar yolunu ve vaziyetini bildiren ışıklar ta- kar, Gemiler umumiyetle sâdece ön taraflarında görülebilen kırmı- zı bu ışık, suldada bir kırmızı sağda yeşil bir ışık taşırlar. Yolcu vapurları bu ışıkların yanında iki beyaz ıy.k daha taşırlar. — Devamı 71 inci ssyyfoda — 67 — Servetifünun — 2314
