28 Temmuz 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 16

144 SERVETİFÜNUN Temmuz 1914 — 135 inci sahifeden mabuat — «Avrupanın en mühim beş kabinesi (arasında, İngiltere kabinesi beş nazırı itibarile en başta idi. Harbi en az tsleyon, olmaması için en uzun uğraşan ve fakat daha bir müddet olsun menetmek elinde iken yapma- yan bu kabina olmuşlur.» Salı: 94. Avrupada, harbi esaslı surette igtemeyen ve en tabii bir harekette bulunan Grey olmuştur. Lihnovski'ye: « — Bu umumi keşmekeşfe bir taraf galebe eişin, muhakkakdırki bu galebe neticesinde ortalığa tam bir bitabi ve umumi bir fakrü zaruret çökeceklir. Sanayi ve ticaret bilecek' evvela isyan hareketleri, daha sonra da tatili işgaller gelecek.» Sah: 98. Demiştir ki söylediklerinin hepsi çıkmıştır. Vm — « Bizim muavenelimize iman ve ilikutları olan Fransa ve Rusya, Almanya'ya karşı bir harbe attla- bilirler. Fakal kendilerinden bu muavenet esirgenecek olursa, bizi müatlep ederler. O zaman böyle meşum bir harbe sürüklenilmiş ve iş işlen geçmiş bulunur.» Sah: 100. derdi, Fakat bütün çalışmalara rağmen harp notası verildi : «Sırbistan hükümeti kraliyesi kendisine Avusiurya Macaristanın Belgrat sefarei tarafından 23 temmuz 914 tarihinde mevdu nolaya memnuniyet bahş bir sw rette osvap vermediğinden, Mikümeli İmparatoriye ve kraliye hukuk ve menaftinin bizzat muhafazasını 1€- minen bu bapla ilah kuvvetine müracaatla muzlar kalmıştır. Binaenaleyh Avusturya — Macaristan bu anden #libaren kendisini Serbislan ile hâli harpte üddeder» Avusturya — Macaristan Hariciye Naziri Kont Berhtold Harp ilan edildi. Fakat avrupada hiç kimse bu harbi istemiyordu. Ve halk bu harbe istemiyerek sürüklendi. Harbin arifesinde bütün avrupa matbuatı haykırıyor ve kendilerini harbe gürükleyenleri tel'in ediyordu : “Laypziger Volkzeitung dan : «Atusturyanın müfrü millici mahafili tamamen iflar etmiştir. Avaveleri iktisadi #nkrazı örltmeğe, şeka- vet ve cinayet yolile harp açmaları, kasalarını doldur- mya maluftur.» Viyana'da çıkan Arbeiter Zeitung dan. «Koni Berhtoldun notası kan lekelerile mülemmadır. Bu kan yalnız hakh bir davada şerefli bir sülün akti için bütün çarelerin tükendiği bir zamanda akmak şartile yerinde olur, Bu felakelin müthiş mesuliyelinin tamamını, tzlırap içinde inleyen, ihtiyaç içinde bunal- mış olan kardeşlerimiz namına, sonu muhakkak inhi- dam olan bu teşebbüsün fatilerine tevcih ediyornz.> No.1876—191 Budapeşte'den : Masaristan ahalisi namına, harbin arifesinde ilan ediyoruz ki biz Macarlar harp islemiyoruz. Bunu ba- şımıza getirenleri katil ad ve tarihin teşhir direginede. böylece kaydolunacaklarını ilan ediyoruz.» Kitabın son taraflarında (Sah: 240, 41) meşhur | gosyalişt joures'in katli hadisesi vardır. (1| İşte bu kitap böylece büyük harbin en esaslı bir tarihini yapmış oluyor. Bir aylık vekayi ve baştakilerin bir aylık haleti ruhiyelerini bu kitapta çok güzel görüyoruz, Çig isimli son kısımda muharrir şunları diyor. Bunlar hem 1914 büyük harbinin sonu, hem de bu, Temmuz 1914 kitabinın sonudur: Hiç bir millet herplen devamlı bir fayda temin ede- memiştir. Her millet uzun seneler zarfında yerine koyabile- ceğinden fazlasını kaybetmiştir. Yabansı bir dünya eski dünyanın olacaklısı olmuştur. Evvelce müsabakat ve nihayet rekabet halinde sakin yaşıyan Çi şimdi birbirine kin ve husumet ile mülehasstsi Bütün > cinayetlerin bütün failleri serbest ve 66- zasız bırakılmışlardır. Yalnız Suhomlino hapis cezasına amışlır. Halk, başlangıçta harbi bertaraf etmek istiyen ökt kişiyi öldürmüştür: Çar, Kenti Tiça. Tiça kaçmayı reddetti, öldürülmüş bulundu. Harbin büyük muharriklerinden Koni Stürg de bu akibeti buldu. Avrupanın şahsen mesul bulunan bütün diğer müdirant kaçmak veya milletlerinin, tabir caizse ulüvvü cenobna sığınmak sayesinde hıyatlarım hur- tardılar; halbuki bunlardan — Tiça hariç— hiçbiri koca uzun harple bülfül hayatını tehlikeyede koymamıştır. Harp ölü listelerinin hiç birinde Avrupa karbint ğrudan doğruya veya bilvasıla tmzalıyanlardan Miç- birinin ismi yoktur. Gran Dük Nikola, iye m told, Betman, İmparator Giyom, Yan müslesna olmak üzere — hepsi harp mia Cim ta bulundukları halde kiçbir kimse yakalarına yapış- mıyarak bunlar rahat rahat yaşamakta devam elmiş- lerdir ve ediyorlar! Moğluplardan da hiçbiri mahke- meye çekilnemiştir. Arşidükün katili işkenceler içinde ölmüş, jawres'in- katili beraet etmiştir. Faturayı da dokuz milyon cesetle Avrupa sekenesi ödemiştir.» Sehap Nafiz li) Joures sadece bir sosyalist değil tam bir insandı. Tarih — m ait KE yazıları vardır. eye pd “e çiltlik; Eransız noktai ihi ve sosyalizmin tarihte muhtelif safahatı hakkında şayanı dikkat ei yazmıştır. Buh- dan başka fransız ihtilalinin büyük simalarını sosyalizm noktai na- zarından mnhakeme eden eserler vücude getirmiştir. Dreyfus meselesi iransız mebusan meclisinde mevzuu bahs olduğu bir > Zolayi müdafaa maksadile irat ettiği nutuk hakiki bir şahese Pariste Rieder kütüphanesi 1925 de jouresin muhtelif eser ve nutuklarından alınmış «jowresten sahifeler» isimli bir eser neş-- ir. etmiştir S.N. AHMET İHSAN Matbaası Limfted