17 Mart 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

Ingılterede harp kabinesi kuruluyor Londra, 17 (Hususi) — B. Edenin fikirlerine makes olduğu zannolunan Yorkşayr Post gazetesi, azası mahdud miktarda bir harb kabinesi teşkili hak. kında bazı mahafil tarafından ileri sü- rülmüş olan tekliften bahsetmekte ve bu teklifin lehinde bulunmaktadır. Zi- ra nokaitnazarları muhtelif yirmi ka- dar azadan mürekkep bir kabinenin diktatörlüklerle müzakerede buluna- bilmesi gayri mmükün görünmektedir. İyi malümat almakta olan mahafi. le nazaran İspanya ve Çekoslovakya meseleleri münasebetile kabine erkânı arasımda ciddi görüş ihtilâfları çıkmış. tır. Bir kabine buhranı zuhur etmesi muhtemeldir. Öğrenildiğine göre, B. Morrisoön, B. Hore . Belişa, B. Oliver Staenley, B. Ormsbi - Gore, B. Malkolm Makdonald | gibi genç naziırlar hükümetin Çekoöslo- vakya istiklâlinin ihlâline müsamaha etmiyeceğini, açıkca ilân etmesini iste- mektedirler. Bilâkis diğer nazırlar ve bilhassa B. Samuel Hor, bilâkis bu fikre muhaliftirler. Arelarında B. Hor Pelişa da bulu- nan birçok nazırlar İtalyanlarla Al. man'arımn İspanyada hâkim kesilmele. rine mâni olmak için kati ve şiddetli gurette hareket edilmesini istemekte. dirler. B. Hor Belişa'nın fikirlerinin kabul edilmemesi takdirinde istifa edeceğini tehdid makamında söylemiş olduğu ri- vayet edilmektedir. Bu takdirde B. Malkolm Makdonald da, istifasını verecektir. Böyle bir vaziyetin hükümeti yeni intihabata müracaat etmeğe icbar et- mesi muhtemeldir. Muhafazakâr fırka ise her ne pahasına olursa olsun bum mâni olmak istemektedir. Ortada deveran etmekte olan müte- nakız şaylalara nazaran ya kabinede tadilât yapılacak, yahut hattâ kabine iatifa ederek R. Vinston Çörçil'in Ti- yasetinde yeni bir kabine teşkil oluna. caktır. Milit birlik hükümeti Londra, 16 (A.A.) — Çemberlayn'ın Alman hükümeti ile başladığı müza - kerelerin daha bidayetinde akamete uğ- raması Üzerine bazı mebuslar Eden'in bütün partileri ihtiva eden bir milli bir- lik hükümieti kurmasının imkân dahi - linde olduğunu sarahaten beyan etmek- tedirler. Ayni mahfellere göre, Roma ile ya - pılan müzakereler de müvaffalkiyetsiz - likle neticelendiği takdirde bu ihtimal bir hakikat olacaktır. Burada hâkim olan — kanaate göre, şimdiki hükümetin teşekkül tarzı seri ğ.rarlar ittihazına mani olmaktadır, ;Burada herkes, Rivierada bulunan Bolâvin ve Eden ile sıkı temasta ol - duğu söylenen Çurçil'in nutkunun tesi- ri altında bulunmaktadır. Uzuün bir konuşma daha Roma, 16 (A. A.) — Lord Pört dün akşam Kont Çiano ile uzun bir mülâ- katta bulunmuştur. Bu görüşme, bü- yük elçinin Romaya dönmesindenberi yaptığı üçüncü görüşmedir. İngiliz ha. riciye bakanlığı yakın doğu işleri eka. peri B. Bendel de müzakerede hazır bulunmuştur. İngilz parlâmentosunda da ihtilâf baş gösterdi Londra, 17 (A, A.) — Havas ajansı muhabirinden: Dün avam kamarasında yapılmış olan müzakereler, amele fırkası tara. fından verilmiş olan takririn 1di re. ye karğı S17 rey ile reddedilmesile hi- tama ermiştir. Maamafih parlâmento ekseriyeti içinde Avusturya ve İspan- ya hâdiseleri karşısımda derin ihtilâf- lar olduğu anlaşılmaktadır. B. Çemberlâyn'in ademi müdahale siyasetinin muhafazasını iltizam eden beyanatı, amele fırkası srralarında ve hattâ bazı muhafazakârlarda hakiki bir hayret uyandırmıştır. Amele fırkası mebusları ve liberal- lerle bazı muhafazakârlar arasında bir mukarenet vücuda getirileceğine dair bir şayia deveran etmektedir. Böyle bir projenin derpiş edilebilmesi keyf. olan teşevvüşü göstermekte ve hükü. metin harici siyaseti hakkında efkârı umumiyeyi kendi lehine kazanmış ol- maktan uzak olduğuna delâlet etmek- tedir. Müşahitler, Çemberlâynım avam ka- marasındaki beyanatımnım şu fıkrasma işaret ediyorlar: “Hükümetim, sulh zamanında mecburi askerlik hizmetini tatbik etmiyecektir.,, Belçikedaki Değ- Baştarafı 1 incide Sükün ve intizam süratle iade edil- miştir. Brüksel 17 (A.A,) — Birçok gaze- teler, kral Leopoldun nisan ayının ilk günlerinde Öpene gideceğini yazmak- tadırlar. Maamafih resmi mahafil, bu [ haberi teyid etmemektedir. Moskovadan Fransaya teminat Paris 16 (A.A.) — Pol Bonttur, bu sabah Sovyet sefiri Suriçi kabul etmiş- itr. Sovyet sefirinin Moskova hükü- meti tarafından Prağ hükümetine ve- rilmiş olan teminatr tekrar etmiş oldu- ğu muhtemel görülmektedir. Çekoslovakyaya karşı bir taarruz vü- kuunda Sövyet Rusya derhal bu mem. lJeketin imdadına koöşacaktır. Moskova teyid ediyar Moskova 16 (A.A.) —- Havas ajansı bildiriyor: Dün, yabancı bir büyük elçilikteki bir kabul resminde salâhiyettar bir Sövyet ricalinin, yabaner bir gazeteci- | Yye cevaben, şahsi surette, Fransa - Çe- koslovyakyanın yardımma koştuğu tak- dirde, Sovyetler birliğinin Almanya tarafından hütuma uğrayacax Çekoös - lovakyaya yardım edeceğini söylemiş olduğu burada yalanlanmamaktadır. Malümdür ki, Sovyet - Çekoslovak paktının tatbik edilmesi için, filhakika daha evvel Fransa - Çekoslovakya pak- timın tatbik mevkiine girmesi lâzım- dır. Diğer, aynrı yabancı gazeteci, ayni salâhiyettar zata, Sovyetler birliğinin Çekoslovakya ile hemhudut olmadığını göylemiş ve bu zat, cevaben “eğer Çe- koslovakya hlcuma martz kalırsa Sov- yetler birliği Çekoslovakyaya varmak çaresini bulacaktır,, demiştir, Bu cevap da burada yalanlanmamaktadır. Çemberlyân ız?hat vermek ıı iyor B” A ;ı"ı“" " 43 h ça a K B AA ua A n <Ti ide 5 <a t & e Alrmanlar berlayn, bugün Avam Kamarasında, sön hadiselerden doğan enternasyonal vaziyeti derin surette tetkik etmek fırsatını bulmadan İngilterenin Çeküs- lovakyaya karşı olan taahhütleri hak- kında sarih bir beyanatta bulunmaktan bir kere daha içtinap etmiş ve bu me- sele hakkında Sir Saymenin beyanatı- na bir şey ilâve etmiyetefini bildirmiş- ir. Muhalefet azası, sarahat istemekte isc de, Başvekilin bizzat kendisinin ga- yet ciddi telâkki ettiği bir mesele üze- rnde izahat vermekten daha fazla ka- cınmasının doğru olamayacağını teba- tüz ettirmiştir. İşçi lideri Atli “Başvekil pratik sı- rette harici politikasını değiştirmiş olduğunu kabul ettiğinden kendi hari- ci politikası hakkımda ne zaman beya- natta bulunacaktır?,, tarzında bir sual sormaya kadar varmıştır. Çemberlayn buna cevaben, demiştir ki: “— B. Atlinin çıkardığı neticeyi ka- bul etmiyorum. Âtlinin cevap almak hususundaki ultimatomunu da — ted- dediyorum.,, B. Atli, o zaman Çemberlayna şu te- vabı vermiştir: “— Yabancı bir memleketin ultima- tomu ile muhalefet resinin ultimatomu arasında, Başvekil herhalde muhalefet relsinin ultimatomunu tercih etmelidir. Çek Almanlarının diledikleri Prağ 16 (A.A.) - Alman gsüdet partisi azasından Franlıı, dün parlâ- mentoda beyanatta bulunarak ezcümle demiştir ki: — Çekoslovakyadaki Alman ekalli- yeti namıma 18/2/937 tarihii itilâftan memnüun olmadığımızı resmen beyan ederim. Bundan sonra kültürel hürriyet | Aikm ve lgtimıf temina-_ a. Inrîıı:ıkilı £ Paris, 17 (A.A.) — Polonyanımn, Lit- vanyaya karşı Hitlerin Avusturya hak- kında kullandığı usulleri tatbik edece- ğine dair Berliniden gelen haberler, büu- rada heyecan tevlit etmiştir. Ingiliz elçisi Polonya nazırla- r.le görüşecek Londra, 17 (A.LA.) — Varşovadaki İngiliz sefirine Polonya ile Litvanya arasında geçenlerde vukua gelmiş olan hudut hâdisesi hakkında Polonya na- zırlarr ile görüşmelerde bulunması için talimat verilmiştir , Büyük Britanya #sefirinin Varşova hükümetine İngilterenin Polonya tara- fınlidan haddi zatında bir güna vahameti olmıyan bir hâdiseye lüzümundan faz- la ehemmiyet verilmekte olduğu mü- taleasında bulunduğunu ve Polonya - nın halihazırda Avrupada mevcut ger- ginliği arttıracak herhangi bir hare- kette bulunmıyacağını ümit etmekte olduğunu bildireceği bu bıptıki istih- barata atfen beyan olunmaktdır. Polonyaya ilidal tııvılye olunuyor ' Paris 17 (A.A.) — Öğrenldiğine gö- re İngiltere ve Fransanın Varşova - se- firleri, Polonya — Litvanya hudut hâ- disesi meselesinde mütedilâne davran- masınt Polonya hükümetine tavsiye et- mişlerdir. Fazla olarak Fransa gsefiri, şimdiki gerginliğin beynelmilel vaziyet karşı - sında Polonya matbüatının — Çekoslo- vakya aleyhindeki neşriyatına nihayet verilmesi temennisinde bulunmuştur. Vilnoda tahşidat Riga 16 ÇA.A.) — Röyter muhabiri bildiriyor: Litvanyadan gelen haberlere göre, Vilnodada iki Polonya fırkası tahşid edilmiştir. Yarın için ciddi inkişaflar « dan korkülmaktadır. Polonya, timali karşıla- mağa hazıı%&e*“—“t parlâmento gürubu buügün kabul ettifi bir karar süretinde, milletin bugün her zamankinden daha ziyade birleşik olma- sı lâzımgeldiğini bildirmekte ve: “Her ihtimali karşılamağa hazırız” denilmek- tedir. Bu karar sureti bu sabah, ordu başku- mandanı Mareşal Smigly Rydz'e veril- Hariciye nazırı Bek, öğle vakti bura- ya gelmiştir. İvovda, binlerce talebenin iştirak et- tiği bir mitingde, son hudut hâdisesi münasebetiyle Litvanya — tahrikâtını protesto eden bir karar sureti kabul e- dilmiştir. Novogret'de de binlerce kişi toplana- rak Litvanya tahrikâtma karşı şiddetli tedbirler alımmasını istemişlerdir. Hudut hâdisesi nasıl olmuş ? Kaunas, 16 (A.A.) — Elta ajansı, Litvanya « Polonya hududu hâdisesi- sinin Litvanya tarafından yapılan bir tahrik —hareketi —olduğu hakkında Polonya menabiinden gelen beyanat etrafında aşağıdaki tebliği neşretmek- tedir: Resmt Litvanya mahafili, Polonya neferinin, ilk defa kendisinin bir Lit - vanya polisine ateş ederek Litvanya a- razisinde yaralanması olduğu keyfiye- tinin tahkikat neticesinde kat'i sürette sabit olduğunu bildirmektedir. Polonya tebliiğnin işaret ettiği gibi bunun bir tuzak olduğunu söylemek, kaçamaktır. Polonya tebliğlerinde — bildirildiğinin aksine olarak, Polonyalı nefer, hâdise esnasında idari huduttan 17 metre bu cadele etmeklğimiz lâzım gelecektir.., Hitler barp islivorsa... Paris 17 (Hususf) — Epok gazetesi bir makalesinde şöyle yazıyor: “Hitler harp istiyor mu? Eğer isti- yorsa Praga karşı da Viyanaya yaptı- ğinı yapsın, Alman gazetelerinin ağzın dan anladığımıza göre Çekoslovakyaya bır ultimatom verecek, südet mıntaka- erum müuhtariyetini ve Rus - Çekoslo- vak yardım paktının feshini istiyecek- tir. Eğer bunu yaparsa, Berlin bilme- Edir ki Fransa böyle tehlike karşısında tek bir adam gibi ayağa kalkatcaktır. Mq_rıı ve Vadande mnııı e M0 4 | Varşova, 16 — Millt birlik pamanın— | tarafta, Litvanya arazisinde — bulun - makta idi. * Litvanya resmi mahafili şurasını da tebarüz ettirmek lster ki, idar? hudut üzerindeki hâdiseler, daima Litvanya a- razisi dahilinde vukua gelmektedir. Bu da Litvanyalıların daima idari hududa hürmet ettiklerini Polonyalıların ise ayni hürmeti göstermedeiklerini göster- mektedir. Polonya tebliğinde, Litvanya hükü- metinin Polonyaya aleyhtar bir havayı idameye daimi surette gayret ettiği söy lenmektedir.. Resmt Litvanya mahafili buna aşağ- daki cevabı vermektedir 1T MART — 1038 Lıtvanya hududuna bir Poıon- ya fırkası tahşid edildi Polonyaya aleyhtar W» Litvanya başlamış değildi: “Litvnyâr ı yalnız, Polonya gazetelerinin ve radyö” larırım Litvanya aleyhindeki sist hücumlarını yalanlamakla iktifı'o__v_lle miştir.,, Dünyayı ateşe vereeek kundaklardan biri j Pariâ, 17 (Husust) — Jurnal teş, yazıyor: “Danzig koridoru meselesini mek için Almanya, Polonyaya demzül' mahreç bulmak hususunda Litvanyayt gııl! zit Memelden istifadeye her halde < sur etmiyecektir. Görülüyor ki diln:;! yayı ateşe vermek için elde bir kundak, vardır.,, I Londra, 17 (A. A.) — Havas ajan. sı muhabirinden; İyi bir menbadan öğrenildiğine gö. re İngiliz kabinesi, dünkü içtimamda, bilhassa Fransa hükümeti tarafından İngiliz elçisi Sir Filps'e tevdi edilen ve de ecnebi kuvvetleri ve malzemesi ile kazanmış —olduğu — muvalffakıyetin Fransanın milli müdafaasını tehlike- ye sokmakta olduğun,, nu beyan eden notasını tetkik etmiştir. Fransa hükü- meti, İngiltere hükümetinden İspan . yadaki ecnebi kuvvetlerin geri alınma. muharibleri arasında bir mütareke ya. susunda önayak olmasımı talep etmek- tedir, i İyi malmat almakta olan bir menba- |: larmın ekserisi bir mütareke akdi içln sarfedilecek olan gayretlerin boşa gi. deceği mütaleasımıda bulunmaktadır. Bu nazirlar, wenebi muhariblerin ade, mi müdahale komitesi marifetile-yen almması lâzımgelmekte olduğu müta - leasındadırlar. Bu zevat, İspanyanm İimar işleri için İngiliz parasma muh- taç olacağını ve o zaman İngilterenin İspanyadaki ecnebi tahakkümünü or. tadan kaldırmak için bir tazyik icra edebileceğini ilâve etmektedirler. Ingiliz başvekilinin beyanatı Londra, 17 (A. A.) — Dün avam kamarasında, Başvekil gu beyanatta bulunmuştur: Paristeki İngiliz sefiri, dün akşam Fransız hükümetinden mezkür hükü . metin, İspanyada halihazırda mevcut olan askeri vaziyet karşısında ne de. recede huzursuzluk içinde olduğu hak. kmda malümat almıştır. İngiltere hü- kümeti, son hâdiselerin ehemmiyetini takdir etmekte ve Fransa hükümeti İ- le sıkı bir temasi muhafaza eylemek- tedir.,, Hariciye nezareti daimi müsteşarı Balter liberal mebuslardan Vilfrid Ro. bere cevab vererek İtalyan torpido muhriplerinin frankist kuvvetlere gön. derilmiş olduğunu kabul etmiştir. Mu. maileyh, bilhassa şöyle demiştir: — İtalyan torpito muühriblerinin Frankist donanmasına gönderilmiş ol- duğuna dair herhangi bir habere ma- lik değiliz. Maamafih bazı torpito muhriplerinin geçen sene sonuna doğ. ru Frankistlere gönderilmiş olduğunu öğrendim.., Diğer taraftan Başvekil, şimdiki ah. val ve şerait dahilinde müstemlekât meselesi hakkımnda Almanya ile müza. kerata girişmenin mümkün olamıya- cağını beyan etmiştir. Ispanyada harp vaziyeti Barselon, 17 (Â. A.) — Milli mü- dafaa nezareti kara ordusunun silâh altma çağrılan sınıflarıma muadil olan bahriye sınıflarını silâh altma davet etmiştir. Frankocuların taarruzu inkişaf ediyor Barselona, 16 (A. A.) — Üç gün. denberi Katalonya hükümet merkezi larma medar olmak üzere İzpanyol | pılması için bir teklifte bulunmak hu- | Fransanın milli muda— faası tehlikeye girdi Düşman Katalonya köylerine 3Ü lometre yaklaşmıştır. Bu halk da telâş uyandırmaktaysa da 80 larda tam bir sükünet vardır. Her rafta asayiş yerindedir. Siyasi lar ve sendikacılar sokaklarda, de halkı soğukkanlılığa ve mücadele'' davet eden bandrollar sarılı | lar dolaştırıyorlar, Katalonyayı tef likeyi karşılıyabilecek surette hağif * lamak hususunda her şey yap dır. Barselona cephelerinde Barselona, 16 (A. A.) — Milli 4 dafaa nezareti tebliğ edîyor | Şark cephesi: üımn / mmtakasında şiddetli taarruzlardâ lünmuşsa da ilerliyememiştir. Dih ileri yürüyüşü keza M Alöeritn yolu üzerinde durdurdu!” # “Krivilen mıntakasında âsiler M ",ı !*â.!tayı İşğgal etmişlerdir. Hava * wtlerlmiı düşmanı M ac qşmektedir Düşmanm 4 tayr'w &lşuxeiığ mşa de bir tayyare Pazartesi günü dügmzn ’d:uv"r Faslı askerden mürekkep bir le hatlarımızın şarkındaki 490 kımlı mevkie hücum ederek bü "?j yi ele geçirmiştir. Fakat darh" mukabil taarruzla tepeyi garl Diğer cephelerde bir şey Frangistlerin resmit tebliği # Salamanka, 16 (A.A.) — Salı B neşredilen Frankist resmi WP C) İleri hareketimize devam '.çl Guafalope nehrinin sol kıyısımâ — / dık, Alkanizin cenubunda, 234 rı”"” tepeyi ve Soto de Kupe gal ettik. Kaspenin batısımda, Ebre da Çiprana köyünü ve Kaspe nin garını, mezarlığmı, ve nihayet Alkaniz-Kaspe yolü rinde bulunan Rihuela tepesini V" rakımlı tepeyi aldık. Sağ cenah kıtaatı ezcümle tepesini ve Palomar de Amyıîoı ettiler, Bu bölgede düşman 82 mukavemet gösterdi. yiatı mühimdir. Birçok tır. Hava muharebeleri ki rata ve iki kustis ta rülmüştür. Londra, 16 (A.A.) — arlâmento mahhîler!nde :e göre, Fransız ve İngiliz h% leri Salamanka ve Barselona bir mütareke akdedilmesi im araştırmak Üzere istişarelerde maktadırlar. İspanyanın Londra elçisi dÜ? celen Barselonaya çığmlmf!“' Ispanya cumhur reisl Fransaya gidiy0o? Tuluz, 16 (A A.) — İspany? hurreisi Azana ile Harbiy* nazif yeri t İ Df esir karargâhrmna bildirilmiştir. Fransa-İspanya hududu F? Perpinyan (anııdı) 15 ( Htldut. Iıpuıy;__ Ç | vi 4 .ı:—ııî # p önasni y | .I-V. öyentk | | İ ; M , L