17 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

PERŞEMEE “ 17 MART 1938 5. ELEFÖN İd #5 İngiltere, Almanyaya Ciddi , TANEVİ İ Hitabet, Anka /TELGRÂF ; öşüğcü YIL — No. 1033 Caddesi TAN, İSTANBUL : 24318, 24319, 24310 LA BAŞMUHARRIRİ: Çekoslovakya İstiklâli İçin. RusyaveFransa Arasında Pariste Paristeki Sovyet Sefirile mühim bir Rörüşmeler yapan Fransa EH. Pol Bonkur Yarınki Tarihçiniin Gözüyle... ilğili Ahmet Emin YALMAN ünyanm Büyük Harpten sonraki hali geniş bir Yangın meydanmı hatırlatıyor. Sıkı su cereyanları altnda bir AN için yangın sönmüş gibi gö- Tünmüştür. Fakat biraz sonra | altındaki ateşler yer yer par- a başlamış, dünyanın dört ında yeni yeni yangınlar mştar. Bundan birkaçyüz sene sonra yir- €i asrın ilk yarısının tarihini yaz- Miya kalkışacak bir tarihçi: “1914 Senesinde büyük bir harp koptu. Her afa yayıldı. 1918 senesinde barış alandı, bastırıldı.,, diyemiyecek- 1914 senesine Cihan Harbinin baş- #hgıcı diyecek, fakat sonra sözüne Yiyle devam edecektir: “1918 senesin başlıyarak Versay, Sen Jermen, Triyanon, Sevr gibi adlar altında bir- m muahedeler imzalandı. Fakat bunlar. barışı ifade etmiyordu. Köle Ğİ silah tazyiki altında kabul etti- ye İsyanlar hazırlıyan vesikalardı. ürkiyede Sevr müahedesinin köle- "dine karşı derhal istiklâl mücadele- a, Şeklinde bir hareket koptu. Netice- ke, Türkiye, 1923 senesinde Lozanda #ndi hesabına hakiki ve karşılıklı > bârış kurdu. Gönül hoşluğuna da- bu barışın eksik kalan tarafla vard Türkiye bunları da Montrö Pferansında ve Cenevre müzakere- Tirde yine gönül hoşluğu ile tamam . Komşularile hakiki bir barışa Ymak ve Balkan ve Sâdabât birlik- nr kurmak suretile dünyanın coğ- i bakımdan çok mühim bir kısmı- ” Sulh hesabına kurtarılmasına reh oldu. eş akat, dünyanın diğer tarafla- d.,,, Tında harşi'ruhu ve harp kini Vem etti. Kuvy€t ve şiddete daya- ei ç vahedeler yine Kuvvet ÜR gid- Yoluyla birer bitğr çökmiye:baş- i #Devanl) unouda) Mühim Temaslar Südet Almanları HürriyetKavgasına Prağ, 16 (Hususi) — Çekoslovakya, bir tecavüze uğradığı takdirde Sovyet Rusyanm, aralarında müşterek hir hudut ol- mamasına rağmen Lehistan ve Romanya üzerinden Çekoslo- vakyanın yardımına koşacağı hakkındaki haberler, resmi ma- kamlarda ve efkârı umumiyede çok iyi tesirler bırakmıştır. Ayni zamanda, yeni Fransız kabinesinin teminatı da sevinçle karşılanmıştır. Ayrıca bizzat Çekoslovak hükümeti, memleke- tin istiklâlini korumak için her tecavüze bütün kuvvetile kar- şı koymak kararındadır. Fransa ve Rusya Arasında: Paris, 16 (Hususi) — Fransa milli müdafaa komitesinin dünkü içtima; son Avusturya ve İspanya hâdiselerile ve bu hâdiselerin meydana getirdiği yeni dünya vaziyetile alâka- dardır. İçtimaa, yeni Hariciye Nazırı Pol Bonkur lüzum gös- termiştir. Pal Ranlrr hu eahah hn san vazivetlar etrafında efrie. mek üzere Sovyet Sefiri Suriç'i kabul etmiştir. Sovyet Sefi- Hariciye Nazırına, Sovyetlerin Çekoslovakyaya ver- diği teminat etrafında izahat verdiği kuvvetle umulmakta- dır. Çekoslovakyaya karşı herhangi bir taarruz vukuunda Sovyet Rusya, derhal bu memleketin imdadına koşacaktır. İngiltere Süküt Ediyor : Londra, 16 (A.A) — B. Chamberlain, bugün Avam kamarasında, son hâdiselerden doğan enternasyonal vaziyeti derin sürette tetkik etmek fırsatını bulmadan İngilterenin Çekoslovakyaya karşı olan taahhütleri | hakkında sarih bir beyanatta bulunmaktan bir kere daha içtinap etmiş ve bü mesele hakkında Sir Sayme'nin beyanatına bir şey ilâve'etmiye- ceğini bildirmiştir. Muhalefet, sarih izahat verilmesi husuusnda ısrar etmiş, fakat bu ısrar boşa çıkmıştır. Çek Almanlarının Mücadelesi : Prag, 16 (Hususi) — Çekoslovakyadaki Südet Almanları mebusların- dan Frank, bugün Mebusan meclisinde söz alarak, Çekoslovakyadaki Al manların siyasi hakları, kültür hürriyetleri, iktısadi ve içtimai emniyet- leri için mücadeleye devam edeceklerini ve Çekoslavakyanın ancak Al manlarâ haklarını vererek onları kazanacağını, fakat Çekoslovakyanın aradaki münasebetleri gerginleştirecek vaziyetler aldığını söylemiştir. Amerika İlhakı Tanımıyor ! Nevyork, 16 (Hususi) — Alman sefiri Dikhof dün, Amerika hariciye nazırı B. Hull'e yeni Avusturya kanunuesasisi hakkındaki kararname- nin bir suretini vermiştir. B. Hull bumesele hakkında daba fazla malü- mat vermek istememiştir. B. Roosevelt, dün gazetecilere verdiği beya- fatta Avusturyanın müstakil bir devlet olmaktan çıktığına dair kendisi- ne hiç bir malümât verilmemiş olduğunu, ve Çekoslovakya ile aktedilen ticaret munhedesinde Avusturyanın müstakil bir devlet olarak nazarı dikkate alındığını ilâve etmiştir. Bu beyanat, Almanyanın, Avusturyada yaptığı cebir hareketinin A- Mmerika hükümetince tanınmadığı manasında telâkki edilmektedir. Paris Ateş Püskürüyor : Paris, 16 (Hususi) — Bütün gazeteler bugün de Avusturya hâdisele- Ti hakkında mütalealarla doludur. Eko dö Pari gazetesi, Orta Avrupa- da geçen son hâdiselerin Almanyanın Ispanyadaki müdahalelerini bü- tün çıplaklığile meydana çıkardığını, ve bu plânın, İngiltere ve Fran- sayı Akdenizde felce uğratmayı istihdaf ettiğini yazıyor. Epok gazetesi diyor ki: “Hitler harp istiyor mu? Eğer istiyorsa Pra- ğa karşı da Viyanaya yaptığım yapsın. Alman gazetelerinin ağzından anladığımıza göre Çekoslovakyaya bir ültimatom verecek, Südet min- takasının muhtariyetini ve Rus — Çekoslovak yardım paktının feshini istiyecektir. Eğer bunu yaparsa, Berlin bilmelidir ki, Fransa böyle tehlike karşısında tek bir adam gibi ayağa kalkacaktır. Mar ve Ver- dun'da Fransız askerinin ruhu ölmemiştir.,, Almanya Gazeteleri Diyor ki: Berlin, 16 (Hususi) — Doyçe Algemayne Zaytung, Çekoslovakyanm, Avusturya hâdiselerinin meşruiyetini ilk önce tanıyan memleketlerden (Devamı 7 incide) TARI | HMET EMİN YALMAN heyecanlı bir gün Lord H: Avrupa çok mühim ve heyecanlı bir gün ge- girmiştir, 1914 tenberi Avrupanın bu derece yeçirmediğini m mübalâğa sayılmamalıdır. Hâdise şudur: Bu- & 89r€, gün İngiltere tarafından Almanyaya, Çekos- ia ” , | lovak hâdisesi dolayısile bir ihtar yapılmıştır. £ gilterenin silâha sarılacağı yolunda bir şey Bu ihtar bizzat Hariciye Nazırı Lord Hali- ifax, Alman elçisine, Almanyanın Inhisarın kontrolü altı Bir Ihtar Yaptı İngiliz Hariciye Nazırı Çekoslovakyaya Bugüh öylemek söylemek $ Lord Hali FERTEK RAKISI ında uzun müddet fıçılarda dinlendirilmiş 45 derecelik pek yakında çıkacak. Tel. 40988, Galata, Kaval sokak No. 5 - 9. bir taarruzda bulunmamak | radinde bulunduğunu hatırlatmış ve bu vait | dairesinde hareket edilmek lâzım geldiğini İ bildirmiştir. Fakat, kati-surette öğrenildiğine fax, Çekoslovakya, Almanya 8 tarafından bir taarruza uğradığı takdirde İn- iylememiştir. Avusturya meselesi artık ni- de icin ancak ssilâha sarılmak icap eder. B. Eden Kabinemi K uracak p Mister Eden (Yansı 7 ncide) Muvazene ve Buhran Vergileri — Bunların Tenzili İçin Hazırlanan Kanun Lâyi- hası Meclise Veriliyor Ankara, 16 (Tan muhabirinden) — Maliye Vekili B. Fuat Ağralı, Millet Meclisinin bugünkü toplanısı sonun- da söz alarak vergi tenzilâtı bak - kında şu izahati verdi: “— Büyük Şef Atatürk, son nu tuklarında vergi tenzilâtına temas buyurmuşlar ve bu husus hükümetin programında da yer almıştı, Bu cüm leden olan hayvanlar vergisine ait tenzilât lâyihasını yüksek meclise takdim ettik. Buhran ve muvazene vergilerinin indirilmesine ait lâyiha da yakında Meclise verilecektir.,, Roma, 16 (Hususi) — Sinyor Mus- solini dün İtalyan meclisinde bir nü tuk söyledi. Nutuk daha fazla taril mahiyette idi ve her şeyden fazla A- vusturya hâdiselerinden bahsediyor- du. Sinyor Mussolini Avusturyanın | doğduğu günden başlıyarak bütün hâ İdiseleri anlatmıs, Avusturyanın 1918 İden başlıyarak tarihini bulâsa etmiş ve Avusturyanın ta başlangıcından Almanyanın bir parçası olduğunu söy lemiş ve son hâdiselere kadar Avus- turyanın başından geçen maceraları anlattıktan sonra Avusturyanın her devirde Almanlığını tanıdığın ve ta- ziz ettiğini bildirerek, Roma - Berlin mihverinin kuruluşunu bahis mev- zuu yapmış ve demiştir ki: “.— Avusturyada, bu esnada, nazi hareketi çok hayırlı bir surette inki- şaf etmekte devam eylemiştir. O za- man İtalya, Avusturyaya, Almanya- ya yaklaşma tavsiyesinde bulunmuş- tur. Zira, Alman olduğunu söyliyen İtalya Niçin Karışmamış Mussolini Dün Mecliste Yeni Bir Nutuk Söyledi İtalya Diktatörü, Hitleri Yerden Göğe Kadar Haklı Buluyor .; SON DAKIKA Rayiştag Toplanıyor Berlin, 16 (Hususi) — U- nited Presse muhabiri bil diriyor: Bugün Berlinde bir kah- raman gibi karşılanan Hit- ler, Rayiştağı cuma günü toplanmak üzere davet et- miştir. Hitler, Rayiştag içti- maında Almanyanm harici siyasetini izah edecektir. Bir şayiaya göre de Ra- yiştag bu toplantıdan son- ra, feshedilecektir. (Devam: 7 incide) Londra, 16 (Hususi) — Bir habere göre İngiltere ile Fran- sa arasında İspanya meselesi yüzünden daimi temas muha- faza olunmaktadır. İngiltere hükümeti, Akdenizde emni-| yet bozulduğu takdirde der-| bul müdübele. edeceğini bil- dirmiştir. Londra, 16 (Hususi) — İspanya asi lerinin Akdenize doğru süratle ilerle meleri durgunluğa uğramıştır. Asi- ler, mevkilerini tahkim için durduk- larını söylüyorlar. Asiler bu dakikada Akdenizden 60 mil, Katalonya hudu- 'dundan yirmi mil mesafededirler. Fransa bu vaziyeti, Alman ve İtak yan kuvvetlerinin İspanyadan çekil- memiş olmalarına mebni, son derece endişeli görmektedir. İngiliz Başveki Wi Mister Chamberlain bugün Avam Kamarasında sorulan bir suale ceva » ben, Fransanın, kendini hududunu Al man ve İtalyan kuvvetleri yüzünden | Franco'cuların Taarruzu Yavaşladı Fransa İle Franco'cular arasında hudut kapandı: Akdenizde Emniyet Bozulacak Olursa Ingiltere Müdahale Edecek tehlikede görerek endişe içinde oldu- gunu anlatmış ve hâdisenin İngiltere de de alâka ile karşılandığını bildir » miştir. Londra, 16 (A.A.) — İyi haber alan parlâmento mahfillerinde söylendi- gine göre, Fransız ve İngiliz hükü- metleri Salamanka ve Barselon ara- sında bir mütareke sktedilmesi im « kânlarını araştırmak üzere istişare» lerde bulunmaktadırlar. İspanyanın Londra elçisi Azcarate 'dün müstacelen Barselona çağırılmış * ar, Almanyanın yeni müdahalesi Londra, 16 (A.A.) — İspanya sefa- retinden bildirildiğine göre, İspanya Hariciye Nezaretine Almanyanın İs- panyaya yeniden müdahale etmiye hazırlandığı hakkında pek sarih mas lümat gelmiştir. Bu malümata göre 30 bin Alman askeri dün Alman vapurlarile İspan- yaya sevkedilmiştir. Fakat Alman ses (Devamı 7 incide;