17 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

A ii 3 şaş BUĞÜN; Avrupada Yeni Gruplanmalar Ömer Rıza DOĞRUL vüsturyanın Almanyaya katış ması yüzünden Avrupa barışı Ma bir tehlike geçirmiyeceği artık Salaşıldı. Avrupa barışını altüst ede- **k bir şey varsa, o Çekoslovakyaya Şi bir Alman hareketinin vukuu NE. Şayet Almanya bugünkü şartla- Pi: Çekoslovakya işini de bir emriyâ- le tesviyeye uygun buluyor ve bu Memlekete karşı bir emrivâki hazır. yorsa bir kere Çekoslovakyanın mü Safüüsile karşılaşacaktır. Bu müda - ihmal olunacak bir kemiyet ve keytiyeç değildir. Çekoslovaklar Al- ayadan yana daima şüphe edegel- eri için, milli müdafaaları için bir fedakârlıktan çekinmemiş ve n silâh imalile şöhret bulan bir mleket oldukları için hudutlarını | ih etmişler, ordularını en yeni hlarin cihazlamışlar ve ber fır istifade ederek gafil avlanmı- larını göstermişlerdir. Yalnız Çekoslovakyanın tek başına Almanya ile uğraşmasına imkân ta- Mvvar olunmadığı için Çekler bunu “a vaktinde düşünmüşler, ve ona gö- Yardımcı ve müttefik bulmuşlar» Maş Bu müttefiklerin biri Fransadır, kay Sovyet Rusyadır. Fransanın Çe- lovakya ile hududu yoktur. “ Pakat Çekoslovakyaya karşı bekle- kaş, araz Almanya tarafından va- ağ göre, Fransanın Çekos- Yaya yardım etmesi miimkün- var Ve kolaydır. Fransa da Çekoslo- *kyaya karşı kâfi derecede teminat gp miştir. Dün Moskovadan gelen ve “yet birli salâhiyettar bir rük tarafından söylendiği temin olu- ç beyanata göre Sovyet birliği de iş lovakya a taarruz vukubuldu- ve Fransa yardıma koştuğu tak- raline hn noktayı sormus va aimıştar: bir cevap : — Bir koridor ihdası lâzımdır! aritaya bir nazar atfedildiği|! . takdirde bu koridorun nasıl hye edileceğini anlamak kolaylaşır. üç rider a Romanya, ya Lehistan aklarından geçebilir. O halde Soy ii, daha peşinden hu iki mem ha lerin birile anlaşarak, veya baş r suretle tedbir alarak bu mües- tı, Yardımın temini çaresini bulacak: tin bunlar Avrupa sulhünün Çe x lovakya meselesine ne derece bağ "duğunu bir kere daha gösteriyor. hiç Yaziyet karşısında bir kere Le- ağ Almanya - İtalya grupuna bis dilecek Yahudi hastaların Kabul edil ahacağı sezilmektedir. Zaten Le- tün Hariciye Nazırı Miralay Bekin taşa seyahati neticesinde Lehiş. Yak, Berlin - Roma mihverine biraz aştığı anlaşılıyor. pyina mukabil Fransanın da Sovyet İle münasebetlerini takviye &- ” k vaziyet alacağı ve Çekoslovak- lesini, Avrupadaki mevki ve u sağlamInmak için baş me- Yapacağı şüphe götürmez. vaz at Çekoslovakyadan evvel İs- & © meselesi süratle hallolunmaz- öy, Panyanan demokrasiye muhalif İarafından kazanılması hakle- ya taraftan Fransanın vaziyeti, di- araftan İspanyanın mukadderatı Mriltereyi de ister istemez bu iş Sekocek ve onu bu cephelerin bi- tışmıya mecbur edecektir. n Avrupa yeni cephelerin te- devresini yaşıyor. Yeni mü- tari Yİ kurmak icin bundan baska Yoktur. Başvekilimiz İkhsaş Vekâletinde aııkara, 16 (TAN Muhabirin - fm Başvekilimiz B. Celâl Ba. Zir, ugün İktısat Vekâletine gitti. da çe! Vekâleti vekili B. Ali Râna Tadaydı, Bu sırada bir “onuşma ve yakında toplar »cak olan vida kongresi etrafında görü- & Yüldü, Polska, Kavnas'ın hattı Baltık devletleri blokunun faaliyeti- ni felce uğrattığına dair olan Finlân- diya tefsiratından bahsetmektedir. halledilmek şartıyl de bulunmuya taraftar olduklarını öğ reniyor. nin bir ni HARİCİ İehist arasındaki Varşova, 16 (A.A.) — Lehistanın, Litvanya ile olan 11 mart hudut hâdi sesini halletmek ve iki memleket ara sında normal diplomatik münasebetle rin tekrar tesisini istemek maksadı, hükümetin organi olan Ekspres Po- rTanny güzetesinin bir makalesi ile te eyyüt etmektedir. Bu gazete, Lehistanın şimal hudu dunda artık müsamaha edemiyeceği daimi bir harp haline nihayet veril- mesi lüzumunu bildirmektedir. Diğer taraftan yarı resmi gazete hareketinin Hükümet ajansı olan Ate - Ekspres telgraf ajansı, ekseri Litvanya nazır. we bir surette Lehistana taviz arının, hâdise muslil Hariciye Nazırı B. Beck bugün bu- raya dönmüştür. Varşova, 16 (A.A) — İyi haber a- lan mahfellere göre, Polonyanın Lit- vanyaya göndereceği ültimatom hak kında hükümetçe henüz hiçbir karar ittihaz edilmemiştir. Bek, bugün buraya gelecek ve der- hal 11 mart hâdisesinin akislerini tet kike başlıyacaktır. Varşova makamları talebe cemiyet DANZİG: Yahudilere Orada da İş Veni e.eh sal? Cenevre, 16 (A A.) — Danzig'deki Milletler Cemiyeti ali komiseri, ga- zetelerde İntişar etmiş olan haberler hilâfına olarak Danzig âyan meelisi- andan itibaren ârl ırka âit fıkranın sosyal sigortalar servi- sine tabi bütün hastane, klinik ve mü esveselerde tatbik edileceği ve ayni ta rihten itibsren bütün Yahudi dok - or ve hasta bakıçıların bu müesse- leri terketmeleri icap edeceği ve bu müesseselere bundan böyle tedavi e- miyecekleri haberini tekzip etmiştir. ——— | En Güzel Kadın Buradu resmini gördüğünüz Amerikada dünyanın en zel kadını olarak tanınmıştır. Adı Betiy'dir. Arerikada gü- zel kadın müessesesi adında bir mücasese vardır. Bu mf- emese sinemalara, tiyatrolara, mağazalara güzel kadın bulup toplar. Miss Betty'de bu mü- eeresenin bulduğu güzellerden biridir. an - Litvanya son hâdise sulh yoluyle kapanacak leri tarafından tertip edilen mitingi menetmişlerse de İvovda buna benzer bir toplantı yapılmıştır. Lehistanda Nümayişler İvov, 16 (A.A) — Binlerce talebe- nin iştirak ettiği bir mitingte, son hu dut hâdisesi münasebetiyle Litvanya tahrikâtını protesto eden bir karar süreti kabul edilmiştir. Novogrette de binlerce kişi toplana rak Litvanya tahrikâtına karşı şid - detli tedbirler alınmasını istemişler. dir. Son Hâdise ve Almanya Berlin, 16 (A.A.) — Lehistan - Lit- İvanya anlaşmazlığı hakkında salâhi- yettar Alman mahafilleri her türlü efsirattan istinkâf etmektedir. Gaze- teler, Varşova haberlerini büyük baş ıklarla neşretmekte ve fakat Kavnas tan hiçbir şey vermemektedirler. AMERİKA: Fırtınalardan Birçok Olü Ve Yaralı Var Nevyork, 16 (A.A) — Yedi hükü- met dahilinde hüküm süren fırtma- lar, şiddetli tahribat husule getir- miş ve 16 kişi ölmüştür. En çek ha- sara maruz kalan Belvil'de yedi ki- şi ölmüş, elli kişi yaralanmış ve 400 kişi meskensiz kalmıştır. Misuri, Arkansas, Alabama, Tene- si, Misisipi devletleri fırtınadan pek müteessir olmuşlardır. İNGİLTERE : Hariciye Bütçesi 1 Milyon Fazla Londra, 16 (A.A.) — Imparator. luk harici servisleri için 193839 bütçe tahminleri 10 milyon 270 bin Ingiliz lirasına baliğ olmaktadır. Bu rakam geçen seneden 990 bin lira faz- ladır. Ademi müdahale masraflarına yar dım tahsisatı, 91,000 den 70,000 e inmiştir. AVUSTURYA: Viyanada Yahudilere Taarruz Başladı Viyana, 16 (A.A.) — Viyananın ti- cüret merkezinde en işlek caddeler - İden biri olan Katnerştrasede, bugün 1935 te Berlinde e Kurfürstendamda İvukun gelen sahneleri hatırlatan Ya- hudi aleyhtarı hâdiseler olmuştur. Kollarında gamalıhaç işa- retleri taşıyan sivil genç- lerden mürekkep bir grup Yahudi tüccarlara hücum larda bulunmuş “Kahrol- sun Yahudiler, diye bağı- rarak sokakları dolaşmış ve dükkân vitrinlerini boz renge boyamış ve Üzerine Yahudi,, kelimesini yaz- mıştu Avrupanın maruf diplomat muhar. | rirleri arasında Bayan Tabuis'in adı en başta geçer. Paristeki Övr gazete. | sinin diplomat muharriri olan bu ka-| si tahminlerinde yüzde sek- sen isabetile tanınmıştır. Bu müna - sebetle yeni bir resmini veriyoruz. SİLAH YARIŞI: İngilterede Fransada Ve Amerikada Londra, 16 (A.A.) — Avam kama- rası muhtelif muhafazakâr hatiplerin müdahalelerinden sonra, işçi partisi- nin bugün hava programının tatbikin de tevessül olunan tedbirleri tenkit e den takriri reddettikten 80 bütçesini 92 muhalife karşı 43 reyle kabul etmiştir. Harbiye Nazırı yeni harp tayyarelerinin her cihetçe çok mükemmel olduğunu bildirmiştir. Fransa Acele Ediyor Paris, 16 (A.A) — Harp imalâtını çabuklaştırmak için icap eden çarele- Tİ araştırmak üzere evvelki gün top- lanmasına karar verilen konferans dün akşam başbakanlıkta B. Blümun reisliği altında, milli müdafaa, hava ve deniz bâkanlarının iştirakile top- lanmıştır, Milli müdafaa komitesi, bu içtimadan sonra toplanmıştır. Komi- te müzükerelerine, B. Blumun baş- kanlığında, Hariciye, milli müdafaa, İdeniz ve hava bakanları, Mareşal Pe- İtain, hava ve deniz erkânı harbiye İşeisleri ve umumi erkânı harbiye re- isi general Gamlen iştirak etmişler- dir. Amerikada Projenin Tenkidi Vaşington, 16 (A A.) — Deniz tesli- hat projesinin bügünkü (ikinci gün) müzakeresinde bâzı mebuslar proje aleyhinde söz söylemişlerdir. Ezcüm- le Kulkin, hükümetin diğer mem- Jeketlerle teşriki mesai etmek istedi- Bini, bunun Amerikayı harbe sürük- liyebileceğirii ve milletin buna mu- halif olduğunu bildirmiştir. İsveçin Silâhlanması Stokholm, 16 (A.A) — Mili mü. dafaa bütçesinin mecliste müzakere. i8i esnasında Başvekil, söz ularak, büt içenin meclise verildiği zamandanbe- ri vaziyette hâsıl o- | lan gerginliğin milli müdafaanın takviyesi derhal için bazı tedbirlerin tetkikini | lüzumlu hale getirdi. gini söylemiştir. UZAK ŞARK: Çin Ordusunun Yeni Taarruzu Genişliyor Hankeu, 16 (A.A) — Sarı nehrin sol sahilindeki ve Lughay cephe- sinin batısındaki Çin taarruzu ge-| nişlemektedir. Tungkuan'ı geçen! Çin kıtaatı muhtelif yerleri ve ez- cümle Tungkuan karşısında mü- bim bir mevzi olan Fenglintu'yu geri almışlardır. Şansi'nin diğer (bölgelerinde, muhtelif cephelerde harekette bu- Yanan Çin unsurlarının bilhassa ce- nup doğusunda ve batıdaki dağlar üzerinde Japon kollarına baskın yaptıkları bildirilmektedir. Şimal cephesinde, Tiençin-Puke de miryolu boyunca Japon kıtaatı 10 bin asker, tank ve ağır toplarla taarruza geçmişlerdir. Menghsien bölgesindeki Japon kı- taatının, “Mançuri Lavrens'i,, adıyla meşhur olan General Dolhara'nın ku- mandası altında bulunduğu bildiril- mektedir. Japonyada Seferberlik Kanunu Tokyo, 16 (A.A) — Meclis, sefer- berlik kanununun ittifakla ve tadilât sız kabul etmiştir. Senatonun da ka- İ bul edeceğine muhakkak gözü ile ba- kılmaktadır, Şanghaydaki Fransız Mıntakası Şanghay, 16 (A.A.) — Japon sefa- retinden bir zat, matbuata beyanat- ta bulunarak, Japonların kuvvet £ mal ederek Frafsız imtiyaz mıntaka- sem zaptetmiye karar verdikleri hak- kında Şanghayda dolaşan şayiaları katiyetle tekzip etmiştir. — v ROMANYA: Kral, Seyahatini Nizin Tahir Eti 7 Bükreş, 16 (A.A.) — Neşredilen res mi tebliğde, Kralın 22 martta Lop- draya yapacağı seyahati, beynelmilel vaziyet dolayısile, tehir ettiği, ve İn- giliz kralının da bu vaziyeti takdir ederek yapılan telkini büyük bir te- essürle kabul ettiği bildirilmektedir, BELÇİKA: 5500 Kilo Altın , Londraya Gönderilmiş Brüksel, 16 (A.A.) — Pei Reel ga- zetesi, binlerce kflogram altının Bel çika milli bankasından Londraya gön derilmekte olduğunu bildiriyor. Altı tayyare 5,500 kilogram altın naklet- miştir, Başka sevkiyat yapılması da derpiş edilmektedir. FRANSA: Yeni Kabineye Karşı Şiddetli Bir Muhalefet Paris, 16 (A.A.) — Cümhuriyet fe- |derasyonu grubu neşrettiği bir tebliğ İde, grubun “tamamen tarafgir olan ve ne memleketin temennilerine ve ne de vaziyetin vahimliğine uygun ol İmıyan,. bir hükümet teşekkülü aley hinde daha ilk günü aldığı vaziyeti İmuhafaza ettiği bildirilmektedir. Federasyonun delegeleri Hariciye yada her türlü müdahaleye muhalif olduğunu ve Fransaya yabancı hü - cumunun emniyeti ve âmme huzuru- nu bozmaması için elzem olan tedbir lerin hemen tespit edilmesi lüzumunu bildirmişlerdir. Nişan Alanlar Moskova, 16 (A.A.) — Kızıl ordu ve donanmanın 20 nci yıldönümü mü nasebetile Sovyetler Birliği yüksek Sovyet meclisi divanı, 36 kuman- dan, politik memur, subay ve bah- riyeliye muhtelif nişanlar verilmesi- ne karar vermiştir. , Nazırını ziyaret ederek grubun İspan | İdaki (Karagöze âbide) Ç T ELE Mezara, Mezar Taşına Hürmet! (Yazan: B. FELEK) Birkaç gün evvel gazetelerde Ana- dolu Ajansının Budapeşteden aldığı bir haber çıktı. Bu haberin hülâsası şudur: Macarletanın Estergon gehrinde yapı» lan hafriyat esnasında gehrin Türkler ta» rafından işgal edildiği zamana ait olarak meydana çıka: sonrlar 8irf bu iş için tahsis edilmiş olan husus bir arsaya dikerek eşki düşmanlarının yecaat ve mertliklerine karşı kadirşinas» lik göstermişlerdir. Dün Ayaspaşadan geçerken, orada çukur halinde olan bir boş arsada üs- tüste yığılmış kırık mezar taşları gör- düm. Aklıma birkaç gin evvel gaze- telerde okuduğum bu haber geldi. O- nu buraya yazmaktan kendimi alama um, Macarların topladığı taşlar eski düş manlarına aittir. Bizim Ayaspaşada, ötedeberide istimlâk veya yola kalbet tiğimiz mezarliklardaki kırıp döktü- ğümüz taşlar da dedelerimize aitti Ben bu acı tezadın tesiri altındı ken Romanyanın Mecidiye kasabasın da maruf doktor İbrahim Temodan şu mektubu aldım: “44.938 tarihli “Felek, sütenun- düşüncenizi okudum. Çemberinizden geçirdiğiniz. bunca vakalar yerine bu benim yaza- cağımı da gözönüne alarak ona yöre bir fikir edineceğinize ümitvürm: On iki sene evvel maaaile Garbi A- nadoluda bir gezinti yaptım. Bursada yaya olarak nit hamamlardan Çekir- geye doğru çıkarken sağ koldaki me- zarlıktan bir ince ağlama işittim. Me zarlığa girdim, Yedi sekiz yaşlarında bir Türk kızcağızının taze bir mezar üzerinde ağlamakta olduğunu gör - düm. Meğerse yavrucağın babası öl. müş. Teselli ettim, gönlünü aldım. Mezarlıktan caddeye çıkarken bir me zar taşının parçalanmış, dağıtılmış ol duğunu gördüm. Mevzun yazılmış bir parçasından taşın Karagöze aidiyetini anladım, Kükürtlü, Kara Mustafa ban yoları yakininde bir Rumeli muhaciri barakası vardı. Cigara, ekmek, peynir satardı. Hos sohpet bir adamdı. Me - zarlıktaki taşın kimin tarafından kı- rıldığını sordum, İşgal veya tahliye €snasında belki düşman tarafından, belki de Karagöze dlişman bir ham ervah tarafından kırılmış olduğunu söyledi. Aradan bir iki sene geçti. Bekri Mustafanın Balıkpazarında mezarı bulunduğu hakkında İstanbul gazete» lerinde çıkan bir haber üzerine fırsat bularak Karagözün mezarının tee vilze uğradığından bahis bir makale gönderdim. Hattâ Karagöz ismini ta- şiyan haftalığın da nazarldikkatini celbettim, Lâkin emeğim boşa gitti. Kimse bundan bahsetmedi. İki sene evvel Balkan hükümet « leri Etibba kongresinde âza sıfatile Romanyadan Türkiyeye gelmiştim. Meslektaşlar kongreden sonra hir ge- #inti yaptı, Bursada Uludağa çıktık» tan sonra Ulu camlişerifi de gezmiş- tik. Camişerif avlusunda etraftan top lanan âsarıâtika müzesinin dışarısın- da bir köşede bir mezartaşı nazarı dik katimi celbetti. Eğilip taştakiz “Dergâhi Ali-abâda müstakim ol Kemteri Gösterir vahdet ilin kalktıktan kesret pere desi, beytini okudum ve Karagöze ait taş olduğunu tanıdım. Parçaları perçin- letilerek taş mezarına konulacağına ve sonradan istenilirse bir de türbe veya âbide yapılacağını mezarını n- nutturacak bir surette-taşı müzeye kaldırmaktaki hikmeti anlıyamadım. Yine bundan on sene evvel İstanbula gelmiş iken hatırıma gelmişti. Dünya- da misli olmıyan İstanbulumuzu ölü- ler yatağı halinden diriler şehri ha- line getirmek için kendimce hazırladı £ım lâyihayı o zaman İstanbul gaze- telerinden birine göndermiştim. Bu da intişar etmedi, O lâyihamda İstanbul içine dağıl. mış bir müze halinde bulunan mezar. lar, merkatler, türbeler, misli nadir yazılı taşlar bir gün bir mühendisin plânına ve amelenin kazmalarına ma- ruz kalıp mahvolmasınlar diye şimdi- den mahallelerde, semtlerde ehliyt- kuftan milli komisyonlar tayin ile millete ve beşeriyete hizmeti | geçmiş olanların merkatleri yazılsa ve İstan- bul haricinde tramvay ve sair nakil vasıtalarile bağlansa ve © umumi şe hitlerin kemikleri ve taşları munta - zam yollar (Allde) halinde düzeltilip üdeba, ülema, imera, etibba, mimar. (Devamı 10 uncuda)