tadır. Yerli ve yabancı bilgisayar fir- malarının ilgisini çekme nedeni de budur. Fakat İstanbul'da yapılan toplantıda görülen odur ki, bazı ya- bancı temsilciler projenin azameti karşısında korkmaktadırlar. Bunun kaynağı da bazı konulardaki kuşku- larıdır. Çünkü Türkiye, BDE konu- sundaki dört başı mamur bir proje ve stratejiye sahip değildir. Neyi, nasıl, hangi süreçte ve kime vereceğiz? İşte karşımızdaki sorunlar. Bunlara net cevaplar bulunamadığı sürece alaca- ğımız bilgisayarlar ne işe yarayacak- tır? Bir yabancı temsilcinin dediği gibi bu sorulara cevap bulmadan bilgisa- yar alımı yaparsak uluslararası büyük firmaların oyuncağı oluruz. 1985 yı- * lında 1100 adet bilgisayar alınmıştır. Geçen iki yıl süresince bu yüz milyon- lar tutarındaki sistemlerin eğitimimi- ze katkısı ne olmuştur? Ayrıca şunu belirtmekte yarar var: BDE projesinde araç sadece bilgisa- yar değildir. BDE projesinin aslı eği- timde çağdaş teknik araçların kulla- nılmasıdır: Bilgisayar, video vb. BDE'yi böyle algılamak gerekir. firması vardır. Fakat program kav- ramı iyi anlaşılmadığı ve kopyacılik tır. Yabancı eğitim paketlerinin Türk- çe'ye adaptasyon işlemlerine hemen Çünkü öğrencinin dersleri sadece bi — hâkim olduğu için bu firmalar geli- — başlanılıaalıdır. gisayarın ekranından izleyip okuması — G memiştir. Hele eğitim paketlerin- yeterli değildir. den hemen hemen hiç para kazanıl- — SONUÇ Bütün bunların yanında BDE pro- jesi için bilgisayar seçiminde şunlara dikkat etmek gerekir: - Seçilecek sistem sadece ithalata madığından, eğitim paketi yazılımı yok denecek kadar azır. Fakat yerli yazılım altyapısı olmadan BDE pro- Türkiye bugün dünyanın en büyük BDE projesini gündeme getirmiştir. bağımlı olmamalıdır. Yerli-yabancı sermaye ortaklığı ile Türkiye'de üre- tilmelidir. (Başlangıçla montaj olsa bile.) - BDE kapsamına ilk-orta-lise ve yüksek okullara gireceği düşünüldü- ğünde, ilkokul öğrencisine, lise ve yüksekokul öğrencilerinin eğitimi için seçilecek bilgisayarla eğitim vermek atıl kapasite ve yüksek maliyet geti- recektir. Onun için eğitim kapasite- sine göre bir standart belirlenmelidir. - BDE projesinde bilgisayarın ya- nında video, slayt vb. ek görüntü ve sesli cihazlar düşünüldüğünde belki videoya bağlanabilen bilgisayarlar iyi bir çözüm olabilir. EĞİTİM PROGRAMLARİ BDE projesinin en can alıcı nok- tası eğitim programlarıdır. Çağdaş bilimsel düşüncenin verildiği iyi bir eğitim paketinin hangi bilgisayarla verildiği hiç önemli değildir. Bugün Türkiye'de birçok yazılım HLA çe FF A jesinin yürütülmesi mümkün değildir. İthal eğitim paketlerinin Türkçeleşti- rilmesi, yerli yazım ve süreç içinde yerli ve yabancı eğitim paketlerinin güncelleştirilmesi gerekliliği düşünül- düğünde yerli yazılımın gerekliliği or- taya çıkmaktadır. - Ulusal çerçevede hir BDE semi- neri hazırlanmalı, BDE için bir stra- teji, plan ve takvim saptaması için yerli yazılım ve donanım altyapısı gözlenmelidir. - Yazılım ve eğitim kuruluşların- dan şu zamana kadarki çalışmaları is- tenmeli, var olanlar ve yapabilecek- leri saptanmalıdır. - Yazılım ve eğitim kuruluşların- dan BDE projesine hazırlayabilecek- leri eğitim programlarının özellikle- ri, konusu, süresi, maliyet analizleri istenip bakanlıkça incelenmeli, uygun görülen projeler kredi ve yardımlar- la desteklenmelidir. Çünkü yazılım süre ve para isteyen bir çalışmadır. - Yabancı eğitim paketleri başlan- gıçta en büyük kaynağı oluşturacak- Commodore Proje gerçekleştiğinde Türkiye'de her 10 öğrenciye bir bilgisayar düşecek şekilde bir eğitim sistemi getirecektir. (Amerika'da 36 öğrenciye bir bilgisa- yar düştüğü, İhngiltere'de bir sınıfa bir-iki bilğisayar düştüğü gözönüne alındığında eğitim sistemimizdeki meydana gelecek değişiklik ve proje- nin büyüklüğü daha iyi anlaşılabilir.) Böyle, bütün dünyanın izlediği ve merak ettiği büyük bir projeye “ka- ra dalma”' girmeyelim. BDE projesi için bir strateji, plan ve takvim ha- zırlayalım. Olmayanı tartışmak yerine, yapı- lanlar ve eksikler üzerine tartışmak daha verimli olur. Fakat başlangıç için de olsa bazı şeylerin belirlenme- si gerektiğine inanıyoruz. BDE projesinin, bilgisayardan ön- ce eğitim paketlerine ihtiyacı olduğu- nu hiçbir zaman unutmayalım. BDE projesi tüm bilgisayar ve eği- tim camiasının elele üstesinden gel- mesi gereken bir projedir. Bunu ba- şarmak da bilgisayar ve eğitim cami- asının görevidir. T H 13