Bilgisayarınızın Atalarını Tanıyor musunuz? REINHARD WEBER Kişisel bilgisayarların öncülerinin ortaya çıktığı serüven dolu döneme doğru bir gezintiye çıkmak, her şey bir yana, salt tarih yazıcılarının bu konuda anlaşmazlık içinde bulunma- ları dolayısıyla ilginçtir; “İlk kişisel bilg sayar” ünvanını alabilecek pek çok aday vardır. Ama bunu ancak, şu basit gibi görünen sorunun yanıtı belirleyebilir: Bir kişisel bilgisayar as- lında nedir?.. Kuşkusuz, fiyatı 150.000 TL. olan bir kişisel bilgisayarı geliştirmek, ilk kişisel bilgisayarın doğum saatini tam olarak belirlemekten daha kolaydır. Uzmanlar bu konuda görüş birliği içinde değiller. Kişisel bilgisayarın ta- rihi ile ilgili bu karışık durum, hangi makinenin ne zaman tasarlandığına ve ilk kez ne zaman satışa çıkarıldı- ğına ilişkin bir hatırlama eksikliğin- den kaynaklanmamaktadır. Sorun şudur: Genel olarak bir kişisel bilgi- sayar nedir? Efsaneye göre, küçük hesap maki- nesine bu çığır açan adı veren, Ame- rikalı, tanınmış bir işadamıdır; bir ar- kadaşı ona, yazı masasının üstünde duran aygıtın nasıl bir şey olduğunu 50 sorduğunda, şu yanıtı vermiş işada- mı: “That's my personal computer”'- Bu benim özel, kişisel bilgisayarım- dır- Efsane şöyle devam ediyor: Bu işadamı, verdiği talimatların, ticaret- hanenin hesap merkezi tarafından ye- rine getirilmesini haftalar boyunca beklemekten ya da bu merkezin, o an için talimatının gerçekleşme şansının bulunmadığını kendisine bildirmesin- den bıkmış usanmış. Ve böylece, ya- zı masasının üstüne kendi aygıtını yerleştiren işadamı, programlarını bizzat kendisi yapmaya başlamış, he- sap merkezine de artık hiç aldırma- mış. Meçhul işadamının öyküsü gerçi hoştur, ama hiçbir yerde belgelendi- rilememektedir. Kişisel bilgisayar de- yimi ilk kez 1972 yılında, bilgisaya- rın öncüsü Alan Kay'ın ““A Personal Computer for Children of All Ages” (Her Yaştaki Çocuklar İçin Kişisel Bir Bilgisayar) başlıklı çalışmasında yazılı olarak karşımıza çıkar. Bu ki- tap daha o zamandan, özel olarak ge- liştirilmiş küçük bilgisayarlarla, ço- cuklara bilgisayar tekniğinin nasıl ya- kından tanıtılabileceğinin imkânları- Commodore na işaret ediyordu. Ama bu ad araş- tırması yoluyla da, kişisel bilgisaya- rın yapısal kökeni daha bir açıklık kazanmış olmuyor: Acaba ilk kişisel bilgisayar; * Herkesin alabileceği kadar ucuz bir bilgisayar mıydı? e Yalnızca sahibinin emrinde olan bir bilgisayar mıydı? * Devrimci zihniyetli “zenaatçı” top- luluğunun, IBM gibi büyük şirketler grubuna sunmak istediği bir bilgisa- yar mıydı? e Komple bir aygıt mıydı yoksa ama- törler için tamamlayıcı bir aksam mıydı? e Gerçekten taşınabilir olan ilk bilgi- sayar mıydı? © Asıl tekniği tek bir yongada (chip), bir mikroişlemci (mikroprosessor) üzerinde toplanmış olan bir bilgisa- yar mıydı? e Sadece kağıt üzerinde var olan, ama kişisel bilgisayar idesini öncele- yen bir bilgisayar mıydı? Başka türlü nasıl olabilirdi ki? Bu kuramların her birinin kendi savunu- cuları olmuştur ve böylece de, ilk ki- şisel bilgisayarın gün ışığına cıktığı yıl