1 Şubat 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 29

sistör kısa süreli bir negatif impuls gönderir, bu impuls monoflop tara- fından bilgisayarın değerlendirebilece- ği sinyallere çevrilir, bu sinyal bir tran- sistör tarafından kuvvetlendirilerek bilgisayara gönderilir. En sonda bulunan kuvvetlendirici kat sayesinde LIGHTPEN'imizin ka- ranlık ekranlarda da çalışabilmesi sağ- lanmıştır. Fakat gene de değişik ka- rakteristikteki ortamlarda devremizin hâlâ çalışmasını sağlamak için bir de ayar (kalibrasyon) noktası koyduk. Bir megaohm'luk trimpot tipi diren- cin sağladığı bir ayarla oynayıp opti- mal sonucu elde etmeye çalışın. Ayar yapmak oldukça basit: Trimpot'unu- zu LİĞHTPEN'inizin düzenli çalıştı- Bi bir noktaya kadar çevirin. Bir kilo- ohm'luk direnç, kuvvetlendirici tran- sistörümüz için bir öndirençtir. Dev- rede geri kalan elemanların görevi ise monoflop'un çalışma seviyesinde ka- lıp geriye (pasif seviyeye) düşmesi ara- sında geçecek zamanı ayarlamaktır. Şimdi de programımızı daha yakın- dan görelim. 390 ve 400'üncü satırlar- da renk hafızası sıfırlarla doldurulup boş ekranın siyah renk alması sağla- nıyor. LİGHTPEN'in pozisyonu bil- gisayar tarafından gerek X- gerek Y- koordinatları olarak dokuz bit hassa- siyetle algılanmakta, X- koordinatının üst sekiz biti 53267 adresli hafızada bulunmaktadır (VIC 20'de 36871). X- değerinin sıfır numaralı bit'ine ulaşa- mıyoruz. Bu yüzden LIGHTPEN'le yapılan çizimin hassasiyeti hiçbir za- man iki bitişik noktanın altına inemi- yor. Fakat bu hassasiyet düşük çözü- nürlüklü grafik (bir karakter - bir nokta) için yetip de artıyor bile. 440'tan 470'inci satıra kadar olan bö- lümde X- ve Y- koordinatları beşer ke- re okunup aritmetik olarak toplanıyor ve 480'inci satırda bu toplamlar beşe bölünüyor. Yani kısacası beş nokta- hk örnek okunup bunların ortalama- sı alınıyor. Bu işlem okunan değerle- ri stabil hale getirmek için kullanılı- yor, çünkü yapılan denemeler göster- miştir ki bilhassa X- değeri aşırı de- recede oynamaktadır. Bunun yanın- da Y- koordinatı daha sakin bir dav- ranış örneği göstermektedir. 510 ve 520'inci satırlarda okunan değerler ekran koordinatlarına çevri- liyor. Şayet kendiniz başka bir prog- ram yazıp, o programı LİGHTPEN'- inizle çalıştırmak istiyorsanız bilhas- sa bu programın bu kısımlarını değiş- tirip bazı denemeler yapmanız gerek- mektedir. 540'ıncı satırda ise okunan değerler kontrol edilmekte. Bu kont- rolun yapılması bilhassa aşırı derece- de oynayan X- değeri yüzünden ayrı bir önem kazanıyor. Geri kalan satır- lar ise oldukça tanıdık tipte olduğu için açıklamaya gerek duymuyorum. İkinci programımız LIGHTPEN ile yapılan başka bir uygulamayı gös- teriyor. Burada LIGHTPEN çizmek için değil de bir programın menüleri- Commodore ni seçmekte kullanılıyor. Y- değerimiz daha bir güvenilir olduğundan bura- da yalnızca onu kullanacağız; yani bi- zim için önemli olan yalnızca vertikal pozisyon. Bu programın yaptığı iş ise CbS4/VİC 20'nin üç ses kanalından bi- rini seçmenizi sağlıyor. Her kanal de- Bişik frekansa ayarlanmış durumda olduğu için seçmenizi aynı zamanda kulağınızla da hissedebilirsiniz. İste- diğiniz kanalı ekranda o kanala ait alanı LIGHTPEN'inizle işaretleyip belirtebilirsiniz. 470'inci satırda LİĞGHTPEN'in Y- pozisyonu okunuyor. 49Ü'ıncı satır ve devamında seçilen kanal ve ona ait frekans belirleniyor. Şayet aynı kanalı bir kere daha seçerseniz 550'inci satır sayesinde o kanalın bir kere daha ça- lışması engelleniyor. Böylece kanalın susup yeniden çalışmasından oluşabi- lecek gürültüler engelleniyor. Şayet LIGHTPEN'inizi kendi yaz- dığınız programlarda da bol miktar- da kullanmak istiyorsanız, fototran- sistör kısmını düzgün bir kılıf içine yerleştirmeniz gerekiyor. Bunun için eski bir tükenmezkalem veya dolma- kalem kılıfını kullanmak en rahatı olacaktır. Kılıfın içini boşaltın (yani kalemi katledin), fototransistörünü- zün bacaklarına uzatma amacıyla çift hatlı bir kabloya lehimleyin; lehimle- nen uçları ve çevresini izole edin ki herhangi bir kısa devreye sebep ver- mesin. Kısa devre herhangi bir zarar vermeyecektir. Fakat böyle bir durum fototransistörü devre dışı bırakacağın- dan devremiz çalışmayacaktır. Fotot- ransistörü kılıfa sokun ve nazikçe ar- ka tarafından itin. İtme işlemini fo- totransistör diğer uçtan görününceye kadar sürdürün. Bu arada fototran- sistörün ve bağlantılarının zarar gör- memesine dikkat edin. Dikkat etme- niz gereken başka bir husus da fotot- ransistörün “gören” yüzünün dışarı doğru dönük olmasıdır. Fototransis- törü bu poözisyona getirdikten sonra sabitleyin (yapıştırmak veya sıkıştır- mak vasıtasıyla). Gelelim kalemimizin ışık alacak ağızının büyüklüğüne: Bu delik ne kadar küçük olursa LIGH- TPEN'imiz koordinatları o kadar doğru algılar. Fakat bu delik gene de LIGHTPEN'imize çalışması için ge- rekli ışığı geçirmelidir. Gerek bu de- liği büyüterek gerek monitörümüzün veya televizyonumuzun parlaklık aya- rıyla oynayıp uygun bir çalışma nok- tası bulun. Böylece gerçek bir LIGH- TPEN'e sahip olunuz. O 29