1 Şubat 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 21

den çok karakter yerini doldurur. Ör- neğin, A diskinin/disketinin üzerinde HESAP1.BAS HESAP2.BAS HES.BAS HESAPLA.BAS BASIC.COM kütüklerinin bulunduğunu varsaya- hm. Kütük ismini hesap?.bas olarak belirtiğimizde HESAPI.BAS HESAP2.BAS kütükleri gözönüne alınırken, kütük ismini hes*.bas olarak bildirdiğimizde HESAPI.BAS HESAP2.BAS HES.BAS HESAPLA.BAS kütükleri değerlendirilecektir. Komut Yazımında Benimsenen Varsayımlar Aşağıda belirtilen simgeler ilerki sa- tırlarda benimsenen varsayımları ve CP/M'in bazı özel uygulama karak- terlerini sıralamaktadır: () : SID ve Ed komutları için seçime bağlı bilgileri gösterir. Seçime bağlı seçenekleri ayırır. n : Bir tamsayıyı belirtir. CR : “Return” tuşuna basılacağını belirtir. 5 ! CTRL tuşuna basılacağını belirtir. El bu tuşdan kaldırılmadan bir başka tuşa basılacağı unutulmamalıdır. 0 : Bir opsiyon (seçenek) listesini belirtir. R/W : Oku/yaz anlamındadır. R/O : Salt-oku anlamındadır. SYS : Sistem özelliğini belirtir. DIR : Fihrist (İng. Directory) özelliğini belirtir. , : Karakterler alanı amaçlı kısaltma imi. ? : Karakter amaçlı kısaltma imi. CP/M Plus Komutları ve Programları MAC YAZIM : MAC kütük-ismi (*seçenekler) Amaç: MAC, CP/M Plus işletim sisteminin “MACRO Assembler” di- lidir. Kullanabilmek için erişilebilir disklerden birinin üzerinde MAC. COM kütüğünün bulunması gerekli- dir. MAC ile derlenecek assembly di- li programlarının diske (diskete) ASM tipiyle kaydedilmiş olması gereklidir. Derleme işlemi sonunda MAC derle- yicisi, tipleri HEX, PRN ve SYM ol- mak üzere 3 ayrı kütük yaratır. HEX tipindeki dosya onaltılık IİNTEL for- matında olmak üzere derlenmiş prog- ramı içerir. PRN tipindeki kütük ise ekranda (konsolda) ya da yazıcıda gö- rüntülenebilir nitelikte olup derleme işlemini ve sonuçlarını içerir. SYM tip- li kütük ise derlenen programın sim- ge tablosunu taşımaktadır. MAC ile yapılan derleme sonunda ortaya çıkan kütük değişik ortamlara (örneğin disk/disket sürücülerine) yönlendiri- lebilir. Bir örnek verelim: A sürücü- süne takılı disketin üzerindeki ED.COM ya da Wordstar ile yazılmış kaynak.ASM isimli bir assembler kay- nak programını MAC derleyicisini kullanarak derleyelim: A> MAC kaynak *PZ AA HA Bu komut ile bilgisayara kaynak ASM kütüğünün A diskinde olduğu, derleme sonucunda oluşan HEX kü- tüğünün A diskine yazılacağı ve PRN kütüğünün istenmediği bildirilmekte- dir. Derleme sonucunda A diski üze- rinde kaynak.HEX kütüğü oluşacak- tır. Derlenen kütüğü çalışabilir maki- ne koduna çevirebilmek için HEX- COM.COM programını kullanmamız gerekecektir. MAC ile kullanılabilecek seçenekler için CP/M Plus El Kitabı'- na başvurmak yararlı olacaktır. RMAC YAZIM : RMAC kütük-ismi (seçenekler) AMAÇ: RMAC, CP/M Plus işle- tim sisteminin yerleştirilebilir (İng. Re- locatable) 'MACRO Assembler"' dili- dir. ASM tipindeki dosyaları Rel ti- pine derler (çevirir). Kullanımı MAC programının kullanımına benzer, RMAC ile derlenen kütükleri “LINK. COM' programı ile COM tipine çevi- rebiliriz. Yukarıdaki örneği yeniler- sek; A> RMAC KAYNAK $PZ SA RA Bu örnekte anlatılan, kaynak.ASM kütüğünün A diskinde olduğu, görün- tülenebilir PRN kütüğünün istenme- diği, simge tablosu kütüğünün ve der- lenen program kütüğünün A diskine yazılacağı belirtilmektedir. SID YAZIM : SID (program-kütüğü- ismi) (,simge-tablosu- ismi) AMAÇ: SID (SYMBOLİC Instruc- tion Debugger), makine kodu düze- yindeki programlarla ilgilenmek, on- | ların hatalarını bulmak, bu düzeyde değişiklik yapmak gibi amaçlarla kul- lanılacak bir CP/M Plus programıdır. Erişilebilir disklerin birinin üzerinde SID.COM ismiyle kaydedilmiş olma- hdır. *Monitor Program' adıyla anı- lan program topluluğu içinde düşü- nülmelidir. Bir işletim sistemi korsa- nı (!) için olmazsa-olmaz türünde bir yardımcıdır. Digital Research, bu programın kullanımı için ayrı bir dö- küman (SID-Productivity Tool, Digi- tal Research) hazırlamıştır. CP/M'in 2.2 versiyonunda aynı amaçla DDT.COM ismindeki program kulla- nılmaktaydı. İşte SID ile yapabilecek- lerinizden bazıları: () Assembler programları yaz- mak, (2) Belleğin içeriğini düzenlemek, değiştirmek, (3) CP/M'in ve bilgisayarın sis- tem alanlarını incelemek, de- iştirmek (4) Simge tablosu üzerinde işlem- ler yapmak, (5) Belleğe program yüklemek, değiştirmek ve yeniden sakla- mak, (6) Makine kodunu Assembly di- line geri çevirmek (İng. Disa- sembiy), (7) Program akışını izlemek, (8) Register'ları incelemek, değiş- tirmek vs. Ayrıca SID prog- ramını HİST.UTL ve TRA- CE.UTL ile birlikte kullana- rak üzerinde çalıştığınız prog- ram hakkında istatistikler ve