25 Aralık 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

ASİLERİN YARGILANDIĞI PROTESTAN KİLİSESİNİN BUGÜNKÜ HALİ Hak yerini bulunca.... O zman isyancıların gözü Muşlu Nuh Be'ye dikil- di. Eğer onun yanına varabilirse başlarını soka- cak bir yer bulabileceklerini düşünüyorlardı. Muşlu Nuh Bey'in yanına ise, Varto yönünde çekilerek gide- bileceklerdi.. Orada durumu tekrar gözden geçirecek- ler, her hâlde hududu aşmak için yeni tedbirler ala- caklardı. Fakat en sonda onu da çözleri tutmadı. Bir gece- lerini Girdas'ta geçirdiler. Ertesi akşam Çıpan kö- yünde yattılar. Korku içindeydiler. Sabahleyin bir te- penin üzerinde buluştular. Yeniden istişare ettiler. Şeyh Sait muhakemesi sırasında kararlarını şöyle an- latacaktır: "Müzakere neticesinde Nuh Beyni yanına gitmek- ten vazgeçerek Varto'da Osman Nuri Paşaya teslim olmaya karar verdik. Vakta ki Abdurrahman Paşa Köprüsüne geldik, yalnız benim kalbimde bir fikir uyandı. Kendi kendime, binnefs kaçayım, teslim ol- mayayım dedim. Düşüncemi açtım. Kasım kardeşi Reşit Bey razı olmadılar. Köprübaşından Os- man Nuri Paşaya bir tezkere yazdılar. Teslim olaca- gımızı bildirdiler." Şeyh Sait'in grupundan yazılan tezkere üzerine asker ve Çarburuh'lu milisler geldiler, isyanın başına da teslim âldılar. Evvelâ kendilerini Çarburuha gö- türdüler, oradan Varto merkezine teslim ettiler.Şeyh Sait'in bütün derdi; üzerindeki paradaydı. Bu para işi mahkemede Şeyh Sait'e çok dil döktürecek, ölürken bile paracıklarım da, paracıkalrım diyecektir. Ni- tekim, teslim olmalarına anlatırken isyanın lideri şöy- le devam etmektedir: "— Tüfeklimizi teslim âldılar. Eşya ve hayvan- larımızı da beraber, Çaburuh'a götürdüler. Eşyaları- mız ve kemerimle hurçta mevcut ve miktarı 4 bin 500 liradan ibaret olan param da orada, askerin yanında kaldı. Param madeni paraydı." Yani, altınmış. "İsyan bitti!” Ss Sait'in; öteki liderlerle birlikte teslim aldığı tarih 14 nisanı 15 nisana bağlayan gecedir. Anka- ra'da 15 nisan 1923'de, şu resmi tebliğ yayınlanıyordu: 'I — Genç birliklerimiztarafından işgal edilmiş- tir. Bu suretle isyan bölgesinde bulunan idare mer- kezlerimiz tamamen alınmış ve her yerde hükümet kurulmuştur. 2 — Genç şimalinde sıkıştırılan Şeyh Sait ve di- ger isyan şefleri şarka doğru kaçmak isterken Varto cenubunda Çarpuh köprüsü civarında birliklerimiz tarafından sarılarak yakalanmış ,ve Varto'ya getiril- miştir. Esir edilen asilerden mühimler şunlardır: Şeyh Sait, Şeyh Adullah, Şeyh Ali, Şeyh Galip Cey- ran beylerden Kasım,İsmail ve Reşit ve aynı aşiret