13 Mayıs 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

K İ ATATÜRK İHTİLALİ Yazan: Mahmut Esat Bozkurt, Altın Kitaplar Yayınevi. İstan- bul 1967, 382 sayfa, 15 lira. Mahmut Esat Bozkurt, Cumhuri- yetimizin kurucuları arasında daima saygıyla anılacak bir kimse- dir. Birinci Büyük Millet Meclisine pek genç yaşında girmiş, ilk iktisat Bakanlarından biri olmuş olan Mah- mut Esat Bozkurt, gerçek bir ihtilal- cidir. Şöhretini, Adalet Bakanlığı sı- rasında, modern Türk Adaletinin kurulmasıyla yapmış olan Mahmut. Esat, daha sonraki yıllarda kendini bilim çalışmalarına vermiş, Anka- ra Hukuk Fakültesinde binlerce öğ- renci yetiştirmiştir, öldüğü (o 1943 yılma kadar gerek Meclis çalışmala- rı, gerekse devrim tarihimiz konu- sundaki çalışmalarıyla daima bir fa- zilet timsali olarak kalmasını bil- miş olan Mahmut Esat Bozkurtun, hiç şüphe edilmemelidir ki, en önem- li eseri, -Atatürkün teşvikiyle- | İs- viçreden adapte edilen Türk Medeni Kanununu, Cumhuriyetin temel ka- nunlarından biri olarak, uygulama alanına sokturabilmesi olmuştur. Yaman bir kavgacı ve devrimci o- lan Mahmut Esat Bozkurt, devrim- lerin yayılması ve yerleşmesi konu- sunda gazeteci olarak da büyük ça- balar göstermiştir. Cumhuriyetin kurulmasından önce ve sonra Haki- -ye-i Milliyede yazdığı kavga ya- zıları,, İnkılâp Tarihi Profesörü o- larak kaleme aldığı notlar, değerini bugün bile yitirmemiş yazılardır. Atatürke kafaca olduğu (okadar gönülce de bağlı olan Mahmut- Esat Bozkurt, yanıbaşında yıllarca çalış- tığı bu büyük ihtilâlcinin eserini derslerinde olduğu kadar yazıların- da da anlatabilmek için çok çaba sarfetmiştir. Anadolu ihtilâline "A- tatürk İhtilâli" adını veren ve Ata- türkü tenkit kabul etmez bir hava- da ele alan Mahmut Esat Bozkurtun Altın Kitaplar serisi arasında çıkan kitabı, yazıldığı devre göre inanıl- mayacak kadar sade ve akıcı bir di- le sahiptir. Öz türkçe akımının da güçlü sözcülerinden olan Mahmut Esat, kitabında Atatürk İhtilâlini, aynı çağın öteki iki ihtilâli -komü- nist ve faşist ihtilâlleri- ile karşılaş- tırmakta, kemalizmin bunlardan çok daha ileri bir seviyede olduğu tezini savunmaktadır. Kısa kısa, vurucu cümlelerle ka- 22 TA PLAR leme alınmışolun kitap, konuya, dünyadaki bellibaşlı, gelmiş geç- miş bütün ihtilâllerin tanımlarını vererek girmektedir. Mahmut Esat Bozkurtun kitabını, çok ciddi bir bilimsel inceleme olarak kabul et- meye imkân yoktur. Bu kitap daha ok, bir inanmış insanın heyecan ve helecanını dile getiren, yapıcıları arasında bulunduğu eseri savunan bir kitaptır. Tarih boyunca bellibaş- lu ünlü düşünürlerin ihtilâller ko- nusundaki görüşlerinin de özetlerini dile getiren "Atatürk İhtilâli" adlı kitaptaki eksiklik, gariptir ama, biz- zat Atatürk ihtilâlinin nedenleri ve sonuçları konusuna çok az yer ve- rilmiş olmasıdır. Coşkun bir il ci olan Mahmut Esat Bozkurt, tabında -ihtilâlleri, İhtilâllerin ne- denlerini, sonuçlarım, ihtilâllerin halklar için niçin bir hak olduğunu, ihtilâller karşısında çeşitli ülkeler- deki davranışları, ihtilâlleri destek- leyenleri ve karşı çıkanları uzun u- zun anlatmakta ancak, Anadolu ih- tilâli veya kendi deyimi ile "Ata- türk İhtilâli" konusunda detaylı bil- gi vermemektedir. Bu haliyle kitap, kelimenin tam anlamıyla; "derya içredir deryayı bilmezler" deyimine hak verdirmektedir. Mahmut Esat Bozkurt, ihtilâlin içinde, baş ihtilâl- cinin yanı başında, ihtilâlin yapıcı ve yürütücülerinden biri olarak his- lerini ve heyecanlarını, ihtilâle kar- şı duygu ve tutkularım coşkun söz- lerle dile getirmekte, ama ihtilâlin kendisini anlatmamaktâdır. Bizce, kitabın en ilgi çekici yönü, kitap- tan çok, bu kitap için Prof. Cahit Tanyol tarafından. yazılmış olan bir önsözdür. bu önsöz Atatürk İhtilâ- li ve bu ihtilâlin yapısı konusunda, dışardan bir gözlemcinin çok daha soğukkanlı ve tarafsız (görüşlerini dile getirmektedir. İlh SOYSAL FIRTINA ÇOCUKLARI Themos Kornarosun romanı. Çeviren, Nevzat Hatko. İstanbul 1966. Ka- pak düzeni, Said Maden. 304 sayfa, 10 lira. Komsu yunan halkının başı, bir- türlü, belâlardan kurtulmuyor. Çok uzağa gitmeğe lüzum yok; son otuz yıldanberi bu minicik ülkede, olup-bitenlere bakıp da, bu 10 mil- yona bile varmamış komşumuzun çektiklerine şaşmamak, yunan hal- kının bağımsızlık uğruna katlandığı acılardan dolayı üzülmemek elde de- ğil. Önce alman işgali, ardından iç savaş, karışıklık yılları ingiliz em- peryalizmi ve ingiliz o şirketlerinin yunan halkına ettikleri, işbirlikçi yunanlıların alçaklıkları, onun ar- dından amerikan oyunları ve bütün bu olup-bitenlerin yanısıra yunan milliyetçilerinin sürüp gelen bilinçli direnmeleri... İster krallık olsun is- ter cumhuriyet, ister alman çizme- si olsun ister anglo-sakson dalave- releri, Yunanistanda değişmeyen şey, sömürgeciler, onların yerli u- şakları ve işbirlikçilerle yoksul yu- nan halkı ve bilinçli yurtseverler a- rasında sürüp gelen sesli veya ses- siz kavgadır. Türk okuyucudan için Themos Kornaros yabancı bir isim değildir. Bu ünlü yunanlı romancıyı türk o- kuyucuları) birkaç yıl önce Nevzat Hatko tarafından büyük bi lıkla dilimize çevrilmiş o an Kampı" adlı sine tanırlar. (İlancılık: 9639 ) — 175 13 Mayıs 1967