23 Ekim 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

DEMİR PERDE rinde durması, sanayide çalışan yük- sek, kademeli bürokratları ve oteknis- yenleri eski Başbakanın aleyhine çevir iniştir. Tüketim mallarına gelince, Boş bakan Krutçefin bu konuda başarı sağ ladığı da söylenemezi Tarım ürünleri, bütün gayretlere rağmen, Sovyetler Bir ligi halikının ihtiyacını karşılayacak se viyeye çıkarılamamıştır. Sovyetler Bir- liği, geçen yıl, halkını o besleyebilmek için Batılı devletlerden buğday o sa- tın almak zorunda kalmış, bunu yapa- bilmek için de altın toklarından bü- yük bir kısmını harcamıştır. o Geçen yıl Sovyetler Birliğinde çekilen yiye- cek kıtlığı, savaşın sona ermesinden buyana geçen yirmi, yıl içinde bir ke- re daha görülmüş değildir. . Tanım ürünlerini çoğaltmak için uzak böl- gelerdeki el odeğmemiş; toprakların ekilmesi projesi de, tarıma ayrılan ya- tırım payının verimsiz topraklarda eri- yip gitmesinden başka bir sonuç ver. memiştir. Nihayet, Sovyet silahlı kuvvetle- rinin yüksek kademesinde de son gün- lerde Krutçefe karşı bir o muhalefet başlamış olduğu bilinmektedir. o Bazı Sovyet kumandanları Krutçefin oklâ- sik ordu düzeniyle klâsik silâhları ih- mal edip Sovyet savaş gücünü bütün bütüne güdümlü silâhlara odayandır- mak istemesini hoş karşılamamakta- dırlar. Krutçefin iş başından çekilmesi ko- nusunda asıl bilinmeyen, dış politika ile ilgili etkenlerin bu olayda ne kadar payı olduğudur. Milletlerarası (o barışı ve güvenliği yakından ilgilendirdiği için. bütün dünyadaki yorumcular en ok bu sorunun cevabını araştırmak- tadırlar. Krutçef devrinde diğer ko- münist devletlerin iç düzenlerinde bir gevşeme olduğu, bu devletlerle (Mos- kova arasındaki bağların nitelik de- giştirdiği, Sovvetler Birliğiyle oKomü- nist Çin arasında başlayan geçimsiz- lik sonunda komünist dünyada parça- lanmalar başladığı doğrudur. o Nite. kim. Krutçefin Komünist Çini takbih etmek amacıyla önümüzdeki (o Aralık ayının ortasında Moskovada toplamak istediği konferansa davet edilen 26 ülkeden ancak onikisi müsbet cevap vermiştir. Geri kalan onüç ülkeden bir kremi, özellikle Asvadaki komünist ül- keler açıkça bu konferansa katılmıya- caklannı bildirmişlerdir, bir kısmı da kararsızlık içindedirler İleriye bakış Moskovada iş başına gelen yeni ida- reciler Krutçefin yetiştirmeleri ol- duğuna göre Sovyetler Birliğinin (o dış politikasında bugünden» yarına (o öyle büyük değişiklikler beklenemez. o Bir 12 kere bugün çekirdekli silâhların eriş- tiği nokta gözönüne alınınca üçüncü bir dünya savaşını düşünmek insanlık için intihar olacağına göre, bütün ül- kelere barış içinde birlikte yaşamaya çalışmaktan başka çare kalmamakta- dır. Böyle olunca da yeni Sovyet ida- recilerinin Pekinin savaşçı tezini be. nimsemeleri düşünülemez. Nitekim Sovyet idaresindeki değişikliğin hemen ertesinde Batılı başkentlerindeki Sov- Devrilen Krutçef Dünya dönüyor yet temsilcileri, Batılı devletlere Mos- kovanın barışçı tutumundan ayrılma- yacağı konuşunda teminat vermişler- dir. İkinci olarak, Doğu (Avrupadaki komünist ülkelerin yeniden kayıtsız şartsız Moskovaya bağlanmaları diye birşey de düşünülemez. Stalinin ölümünden buyana köprülerin altın- dan çok su akmıştır ve o zamanın uy- duları şimdi kendi başlarına buyruk birer bağımsız devlet (o kesilmişlerdir. Zaten bunların Polonya ve Romanya gibi en olgunları da, Çin-Sovyet an- laşmazlığında, Mao Çe-tungun uz- laşmaz tutumunu beğendikleri (| için değil, fakat her ülkenin kendi politi- kasını bağımsız bir şekilde (o çizmeye hakkı olduğunu düşünerek oPekinin takbih e yanaşmamaktadır. lar. Sonra, komünist ülkelerin çoğu bugün Batılı devletlerle önemli iktisa- di ve kültürel bağlar (okurmuşlardır, Kremlindekl yeni idareciler bile bu bağları kesecek değillerdir. Buna karşılık, bütün komünist devletlerin komünist dünyasındaki bağların biraz daha ri eski dayanışmanın yeniden rulduğunu görmekten memnun olacaklarına şüp- he yoktur. Çin-Sovyet anlaşmazlığın- dan sonra komünist dünyasının par- çalanan birliği, bu devletlerin çoğuna göre yeniden sağlanmalıdır. Krutçef Pekini kendi görüşünü obenimsemeye zorlamakla (o beceriksizlik yapmıştır, şimdi bu beceriksizlik tamir edilmeli- dir. Zaten Moskovada kurulan yeni idarenin de Çin-Sovyet anlaşmazlığı- nı bu açıdan ele alması beklenmekte- dir. Kremlinin yeril efendileri Pekinin milletlerarası politika görüşünü benim- semeseler bile -ki Krutçefin yetiştir- mesi olduklarına göre benimsemeye- cekleri söylenebilir - iki ülke arasın- daki soğukluğu gidermeye çalışacak. lardır, o kadar. Yoksa Moskova ile Pekin arasındaki anlaşmazlıklar öyle bir idareci değişikliğiyle, giderilecek gi- bi değildir. El elden üstündür Bu görünüşe bakarak Sovyetler Bir- ki yönetim değişikliğinin milletlerarası Dölilkiya fazla etkisi olmayacağı ileri sürülebilir ama. eğer Kremlindekl odarbenin arkasında, bi- linmeyen bir diten varsa, o zaman el- bette ki iş başkâlaşır. Gerçi obugün Sovyetler Birliğinde idareyi ele alan- lar Krutçefe yakın kimseler (o olarak biliniyor Bunlar Kremlinde ne ka- dar oturabileceklerdir, bütün mesele buradadır. Bugün iş başına gelen Brej- rief-Kosigin idaresi bir süre devam et- tikten sonra bunlardan biri, ya da on- ların arkasındaki bir başkası idareyi tek başına ele almak isteyecek- ove eninde sonunda bunu başaracaktır. Önümüzdeki yıllar içinde Sovyetler Birliğinde sivrilecek bu tek adam kim olacaktır? Bu soruya şimdiden karşı- lık bulmanın imkânı yoktur. Eğer sivrilecek bu tek adam Mao Çe-tung taraflısı bir Stalinci olursa, o zaman dünya işlerinin gerçekten Oo kızışması beklenmelidir. AKİS, 23 EKİM 1964