21 Ağustos 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

DÜNYADA OLUP BİTENLER Vietnam Buhran haftası Evvelki hafta, bütün dünya, bir ya- nı Kuzey Vietnam, bir yanı Komü- nist Çin, bir yanı da Milliyetçi Çin kı- yılarıyla çevrili Tonkin Körfezinde o- lup biten olaylar yüzünden, çok ger- gin ve tehlikeli günler yaladı. Olay- lar, Uzak Doğunun en kuvvetli iki il- gilisini, Amerika Birleşik Devletleriy- le Komünist Çini Kore savaşından son ra ikinci defa olarak karşı karşıya ge- tirdiği gibi, bloklar arasındaki ve için- deki bağıntıları da tehlikeye düşürdü- ler. Fakat şu satırların yazıldığı sıra- da bu korkulu rüyalar biraz ara ver- miş gibi görünmekte ve dünya, Gü- ney Doğu Asya durumunun hiç değil- se şimdilik daha büyük bir çatışma- ya, yol açmayacağını düşünerek, bütün dikkatini Doğu Akdenize çevirmiş bu- lunmaktadır. Dünyaya korkulu günler yaşatan Güney Doğu Asya buhranı, bilindiği gibi, üç Kuzey Vietnam torpitobötunun bir Amerikan destroyerine (o saldırma- sıyla başlamıştır. Amerikan destroyeri, yakınında bulunan bir il isin- den kalkan tepkili uçaklar a yar- dımıyla, bu sorpidobotların! birini ba- tumış, diğer ikisini de yaralayarak ka- çırmıştır. Eğer olaylar burada kalsay- dı buhran belki çok büyümeden atla- tılabilirdi (fakat Kuzey Vietnam tor- pitoları bu olaydan iki gün sonra bu sefer. İki Amerikan zırhlısına saldırın- ca İşler alabildiğine büyümüştür. Ame- rikan zırhlıları kendilerine (o saldıran torpitolara ağır şekilde karşılık ver- dikleri gibi Uzak Doğudaki Amerikan Savaş uçakları da Kuzey Vietnam ha- valarına girerek limanlardaki torpito gemilerini batırmışlar, akaryakıt de- polarıyla ikmal üslerini havaya ucur- muşlardır. İşte dünyaya korkulu bir hafta yaşatan buhran da bundan son ra başlamıştır. Amerikan idarecileri, bu hava ha- rekatına girişirken, amaçlarının bü- yük ölçüde bir savaş çıkarmak değil, fakat Amerikan kuvvetlerine karsı gi- rişilen saldırılan cezalandırmak ve Ku- zey Vietnamın bir daha böyle saldırı- lara girişmesini önlemek olduğunu ile- ri sürüyorlardı Sonradan, Amerikan pilotlarının hedef seçerken pek dikkat- li davranmadıkları ve Amerikan bom- balarının Kuzey Vienamın hemen her köşesine düştükleri anlaşılmıştır. Bu- nunla oberaber Kuzey Vietnam torpi- to gemilerinin Amerikan destroyerleri- ne saldırması büyük bir tahrik olarak kabul edildiğinden, bu durum dünyada AKIS/18 Vietnamda, nümayişçi kızlar Elin o hamuruyla sınırlı tepkiler yaratmaktan öteye git- memiştir. Buhranın en önemli düğüm noktası. Komünist Çinin davranışı olmuştur. Amerikan uçaklarının Kuzey Vietnam hedeflerine saldırdıkları duyulur du- yulmaz, bütün siyasi yorumcular Pe- kin hükümetinin şimdi nasıl bir poli- tika izleyeceği konusu üzerinde kalem oynatmaya başlamışlardır. e Bunların Khanh Zor imtihan büyük bir çoğunluğu, Komünist Çin idarecilerinin büyük bir kalem ve söz hücumuna geçeceklerini, fakat Viet- namı ikinci bir Kore durumuna getir- mekten hiç değilse şimdilik kaçına- caklarını Heri sürüyorlardı. Bu yorum- culara göre, Pekin, şu sırada bir sa- vaş peşinde değil, fakat bir taşla iki kuş vurmak, yani hem Birleşik Ame- rikayı, hem de Sovyetler a güç durumda bırakmak amacın Ge çekten Pekin, Tonkin olaylarını yara- tırken ,Amerikanın Başkanlık seçim kampanyası içinde olduğu bir sırada Uzak Doğuda karışıklık çıkarmak böy- lece hem Amerikayı güç durumda bı- rakmak, hem de komünist dünyasının liderliği mücadelesinde kapıştığı Sov- yetler Birliği karşısında puvan topla- mak niyetindedir. Doğrusunu söyle- mek gerekirse geçen hafta içindeki o- laylar, böyle düşünenleri haklı çıkar- mıştır. Komünist Çin Tonkin olayla- rından sonra (OKuzey Vietnama her. türlü yardımı yapmaya hazır olduğu- nu bildirdiği halde, bundan daha öte- ye de gitmemiştir. Sabrın sonu selâmettir Vietnam buhranının Oi düğüm noktası da, Amerika Birleşik Dev. letlerinin tutumu olmuştur. Bilindiği gibi, bu dev ülke, Vietnamın duru- muyla çok yakından ilgilidir ve bu il- gisinin başlıca nedeni de, Güney Doğu Asyanın Uzak Doğu dengesindeki ö- nemli yeridir. £ Birleşik Amerika, bu dengenin kendi çıkartan aleyhinde bo- zulduğunu görmek istemiyorsa, Güney Doğu Asyanın komünist ellere geçme- sine göz yumamaz. Bu bakımdan Was- hington uzun bir süredir komünist çe- telerle boğuşan Güney Vietnama yar- dım elini uzatmıştır. Güney Vietnam Amerikaya günde bir-iki milyon dola- ra mal olmaktadır, burada ölen Ame- rikan askerlerinin sayısı da hayli ka- barıktır. Amerikanın Güney Vietnamda gi- riştiği mücadelede en büyük düşmanı halkın geriliği açlığı ve bilgisizliğidir. Daha çok günlük geçiminin peşinde olan Güney Vietnamlı. Amerikanın bu kadar büyük paralar dökerek kendisi için (giriştiği (o mücadelenin anlamını kavramakta güçlük çekmektedir. Böyle olunca da, Vietnamdaki bütün Ameri- kan gayretleri boşa çıkmıştır Üstelik, Washington'lu idareciler burada ko- münizme karşı savasın nasıl kazanı- lacağı konusunda görüş birliğine var mış olmaktan da uzaktırlar (oOKimine göre Amerika daha fazla kuvvet kul- lanmalı, kimine göre de mücadeleyi Vietnam halkının kendine bırakmalı-