17 Temmuz 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

DÜNYADA OLUP BİTENLER Nihayet, arap dünyasıyla siyah Af- rika İdarecileri arasındaki soğukluk da bu kıtanın başlıca meselelerinden biridir, Arap birliğini herşeyin üzerin- de tutan Nasır ile, Afrikanın diğer ke- simlerine bakarak daha ileri sayılabi- lecek Kuzey Afrikanın arap yönetici- leri, orta ve güney kesimlerindeki &i- “ yah liderler tarafından bir türlü kü- çük burjuvalar gibi görülmektedirler, Buna karşılık, Nasırla diger arap yö- neticiler de siyah liderleri Afrikanın ikinci sınıf vatandaşı olarak görmek- tedirler, Bütün bu ayrılıklar gözönünde tu- vulunca, yıllar yılıdır dillerde dolaşan Afrika Birliği sözü, ileri sürülen çe- şitli birlik tasarıları ve orada burada yapılan ufak çaplı denemeler, şliındilik uzak bir hâyâl olmaktan öteye gide- memektedir. o Togo Dışişleri Bakanı George Amah'ın da konferansın ilk günü söylediği gibi, “bütün afrikalılar birlik taraflısı ama, teoriden uygula- maya geçmek için daha çok zaman .İs- ter,” — — Kader Toplantısı— — Şı satırların yazıldığı sırada, Birleşik Amerikanın batı en güzel şehirlerinden birinde, San Fran- cisco'da Cumhuriyetçi Partinin kader toplantısı yapılmak- tadır, Bu toplantıda, Birleşik Amefikanın elli eyaletinden gelen bini aşkın temsilci, Partinin 1964 seçimlerine katı- lacak başkan adayını ve yardımcısını seçecektir. Bilindiği gibi, gürültüsü aylar önce başlayan bu se- çim için ortalıkta en kuvvetli iki aday vardır, Bunların birincisi Arizona senatörü (Barry Goldwater, ikincisi Pennsilvania Valisi Willam Scranton'dır. Goldwater, ünlü amerikan yazarı Lippman'ın deyimiyle, bir ayağı Ondokuzuncu yüzyılın sonunda, diğeri de Yirminci yüz- yılın başında olan aşırı sağcı, aşirı liberal ve aşırı kuvvet politikası taraflısı, bir garip adamdır, Onun karşısını dikilen Scranton ise, çok geç kalmış bir gayretle, Partiyi adamın peşinden ayırmağa çalışan bir £enç fe- San Francisco'da toplanan bini aşkin temsilcinin bu iki kişiden hangisini seçeceği kesin olarak şimdiden söy- lenemez, Fakat seçim öncesi yoklamaları, karşısına di- kilen bütün engellere rağmen, Goldwater'in adaylık seçi- mini kazanacağını Ve çok değil, bundan üç ay kadar sön- ra amerikan kamu oyunun karşısına Comhuriyetçi Par- tinin lideri olarak çıkacağını göstermektedir. Eğer bu yok- lamalar doğru çıkarsa, değil yalmz Cumhuriyetçi Partınin, bütün amerikan politika düzeninin içte ve dişta büyük bir İtibar sarsıntısına uğrayacağına hiç şüphe edilmemelidir, »Takvim yapraklarının Yirminci yüzyılın ikinci yarı- smı da yarılamaya doğru yöneldiği bir devirde, Golâyea- ter gibi çağın çok gerisinde kalmış bir adaym Amerikada Jisivrilebilmesi, büyük bir partinin başkan adaylığına ka- dar yükselebilmesi, bu düzende yolunda gitmeyen Kazı şey- ler olduğunu göstermek bakımından, çok dikkati çekici- dir. Bir kere, kültür düzeyi ne kadar yüksek olursa olsun Amerika Birleşik Devletlerinde de sokaktaki sağduyulu vatandaş politika ile çok uzaktan ilgilenmekte, ancak yu- murta kapıya dayandıktan sonra işin farkına varmakta- dır. Zaten bu yüzdendir ki, Goldwater gibi bit adam bu * kadar yüksek bir zirveye tirmanabilmiştir, Bütün Ame- rikada sayıları birkaç milyonu aşmayan sağcılar, parti örgütünün en önemli noktalarını kolaylıkla ele geçirince, Goldwater için başarı yolları açılmış, ufak bir köptikten koca bir balon doğmuştur, Bütün dünyada olduğu gibi Amerikada da politika, kötü profesyonellerin eline bira- kılmıştır, Böyle olunca da, kamu oyu, kamunur deneti, kamunun çıkarı gibi kavramlar zaman zaman önemli yı- kıcı darbeler yemektedir. İkinci olarak, bütün eskiliklerine rağmen, amerikan | siyasi partileri henüz belli birer politika görüşü çevvesin- de toplanmış değillerdir. Örneğin, Demokrat Parti Gü-| neyde irk ayrımının şampiyonluğunu kimseye bırakma» | maktadır! Buna karşılık Cumhuriyetçi Parti de, tabii Gold-| water ortaya çıkıncaya kadar, Güneyde ırk ayrılığına kar-| şı ilk bayrağı açan partiydi. O kadar ki, Cumhuriyetçi! Parti ırk ayrımına son vermek için kurulmuş bir partidir, Abraham Lincoln'ün partisidir! Bugün ise, Goldwater'in İiderliği altına girerse, ırk ayrımını savunmağa başlaya-! caktır, Bu garip durumun sonucunda, şimdi Amerikada siyası) partilerin yeniden kümelenmesi diye bir gereğin sözü edil-| meye başlânmıştır, Başka bir deyişle, bazı yazarlar, ırk| ayrımına karşi, devletin görevinin önemine inanan ve mü! letlerarası anlaşmazlıkların barışçı yollardan çözümünü!) isteyen aydınların eninde sonunda Demokrat Parti için- | de hirleşeceklerine, buna karşılık, wk ayrmunı isteyen, devleti yalın bir örgüt olarak gören ve Amerikanın 5ö-| zünü dünyaya dinletmek için kuvvet kullanılmasına ta- raftar gericilerin de Cumhuriyetçi Portiye geçeceklerini | ileri sürmektedirler, Şüphesiz bu, çok aşırı, Amerikanın politika gerek ve gerçeklerine aykırı bir önermedir. Ame- rikan siyasal düzeninin bugünden yarına böyle bir geliş- me göstermesini beklemek, amerikan toplumunu bilmemek olur, Bununla beraber, eğer Goldwater bu hafta ortasın- da San Francisco'dan zaferle ayrılırsa, birçok aydın Cum- huriyetçinin, partilerinden uzaklaşmasalar bile, ona eskisi | kadar bağlı kalamıyacakları, Cumhuriyetçi Partinin büyük bir darbe yiyeceği gün gibi açıktır, ! AKİS/20 :