17 Temmuz 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

İŞ ÂLEMİ mak suretiyle Resmi Gazetede yayın- lanan'yedi sayfalık listeden kurtul- mak kaabil olabilecek Ve asıl böylece > dış ticaret rejiminin ayni Res- mi Gazetede toplanması imkân dahi- line girebilecektir, “Yönetmelikte yapılan değişiklikle- rin nelerden ibaret olduğuna gelince, bunu, genellikle ihracat imkânlarının kolaylaştırılması, buna karşılık ithal imkânlarının daraltılması diye ifade etmek kaabildir. Bunun “İçin ihracat- ta aşağı yukarı bütün maddelerin tes- cile tâbi olmadan ihracına izin Veril- sans olma- İhracı tescile tâbi maddeler sadece Çekirdeksiz kuru üzüm ve tütündür, Halbuki eskiden, antep fıstığı, fındık, incir, nebati yağlar, pamuk ve tiftik hep tescil edildikten sonra ihraç edi- lebilen maddelerdi. Böylece, akla ilk gelen sual, ihracatçı birliklerinin bun dan sonra ne İşle uğraşacakları olmak- tadır, Öte yandan, lisansa tâbi malla- rın miktarı da azalmıştır. Eskiden ar- pa, çavdar, tohumluk hububat, bora- sit ve bor mürekkebatı ihracı lisansa tâbi maddelerdendi. Şimdi, sadece buğday Ve mısır. buğday ve yulaf un- ları, ceviz kütüğü, molibden, volfram, bakır, her nevi maddenin ve metalin Ve bunların halitalarının hurdaları, kırpıntıları, dökürttüleri, talaşları, kıy- mMetli madenlerden Veya kıymetli taş- lardan mamül veya bunların ihtiva et- tiği eşya ile nebati yağlardan sadece margatinin “hracı lisansa tâbi tutul- muştur, değişiklik ise, yapılacak ihracatın APA dövizleri ve- ya ABD doları karşılığında olsa bile, lisansa tâbi tutulmasıdır Bundan gay- ri, ihracatta hiç bir değişiklik yapılma- - mıştır. değişiklik yapılan değişikliklere gelin- ce, evvelce de söylediğimiz gibi, baş- arttırılması ile vesaik ve mal mukabi- Ni ithalâtın tesinden kal- , Evvelce üç ehemmiyet sıraların Bu suretle, üç lis- nispeti yüzde 70 ve 100'e çıkarılmıştır. Bu durumda, Ikinci listeden yapılacak e ithalâtçının'-teminat bede- Minin akreditif bedeline mahsubu da yasak olduğu: cihetle- mal bedelinin Ye 200'ü nispetinde para yatırması AKİS/18 gerekmektedir, Böylece, bilhassa ikinci listeden ithalâtın çok ağır hükümlere bağlandığı (o görülmektedir. Bununla berabef, ikinci listeden de *thalât için mal bedelinin yüzde 170'inin yatımi- ması gerekecektir, Öte yandan, liberasyondi mal ve Vesaik mukabili ithalât da durdurul- muştur, Böylece, liberasyonun ancak Peşin ve bol parası olanlara has bir ithal #mkânı heline geldiği görülmek- tedir. çarpan bir değişiklik de, evvel- ce ithalâtı çeşitli mercilerin iznine bağ- h olan ve liberasyon listelerinde bu- lunan maddelerin bir kısmının tahsis- li ithal mallar listesine alınmış ol- masıdır, Bu değişiklik, çeşitli bakım- lardan faydalı olmuştur, Evvelâ, libe- rasyon listesinde bulunan maddelerin şu Veya bu bakanlığın, ya da umum müdürlüğün izni! ile ithal edilmesinde bir acaiplik olduğu muhakkaktı. Bir malın hem libere olması, hem de mü- saade ile ithal edilmesi (berasyonun şartına aykıri düşmekteydi, Öte yan- dan, merci emrindeki malların tah- sisli ithal malları listesine (alınmış olması bilhassa sanayiciler için iyi ol- muştur, Zira bu suretle, yüzde 70 ve- ya 100 nispetinde teminat yatırmak mecburiyeti ortadan kalkmış, sanayi- ci sadece yüzde 10 teminat yatırarak ithalât yapmak imkânını elde etmiş- tir. Diğer değişikliklere gelince, . D»s ticaret Tejimindeki diğer değişik- likler şunlardır : İthalâtçı v aranmadan !tha- . lât yapabilmeleri kaabil olan sanayi- ciler, ithalâtçılar, madenciler ve tu- ristik müesseselere yeni rejimde Tica- ret Odaları ile Ticaret ve Sanayi Oda- larına kayıtlı imalâtçılar da İlâve €- dilmiştir. Evvelce zamanında çekilmeyen mal- lara onbeş günlük bir süre tanınmak- taydı, Yeni rejimde bu sürenin mem- leket ve ödeme değişikliği müracaat- larına da tanınması kabul di'miştir. Beyaz Mürriyet Siyasi Romanı (AKİS -— 1069) | | | ! | İ İ | İ | i " Evvelce mal değişikliği (o talepleri, malın ismi, kullanış yeri, iktisadi ve teknik mahiyeti bakımlarından ithal müsaadesinde: kayıtlı malın ayni ol- makla beraber, kullanılan iptidai mad delerin değişik olması yüzünden ithal müsaadesine kayıtlı tarife pozisyonun- dan başka bir tarife pozisyonunun tat- biki gerektiği haller've gümrüklere ge- tirilen malın tâbi bulunduğu ithal lis- tesinin değişmesi ve rejim dışı: kal- ması dolayısıyla husule gelen ihtilâf- lar Ticaret, Gümrük, Mailye Bakan- lıkları ile Odalar Birliği ve Merkez Bankasından teşekkül eden bir komite tarafından incelenip sonuçlandırılırdı. Yeni rejimde mal değişikliği taleplerin- de, ayni komitenin şu hususlara bak- makla yetineceği belirtilmektedir : Değişik gelen malın ithal listelerin- bulunup bulunmadığı, o mala ait yerli sanayiin mevcut olup olmadığı, yerli sanayle zarar verip vermiyeceği, ithal edenin kendi ihtiyacı için geti- rilmiş olup olmadığı, tahsisi alınan mala nazaran kullanış yerinin ayni olup olmadığı gibi hususlar gözönünde tutulacaktır. Eski rejimde, AİD fonlarından kar- şılanmak Üzere yapılacak tehsisler ko- nusu mallar yerine kendi kaynakları- mızdan verilen dövizlerle karşılanan mallar ithal edilemiyeceği gibi, Kendi kaynaklarımızdan verilen dövizlerle karşılanan mallar yerine AİD fonlarıy- la temin edilen mallar da ithal edile- mez denilmekteydi, Bu defa, bu hü- küm hafifletilmiş ve sadece kendi kay naklarımızdan Verilen dövizlerle AİD fonlarından ödenmesi kararlaştırılmış bulunan mallar ithal edilemez hükmü konulmuştur. İthalâtın belirli sürelerde yapıla» maması halinde, mal bedelinin yüzde 10'una tekabül eden teminatın hazi- ney& irad kaydolunacağı belirtilmek- teydi. Bu durumda onbeş günlük ek sürede ithal edilen mallara ait temi- natın yüzde 10'unun ne olacağı belli değildir, Eski rejimde bu husus açık» lanmış Ve onbeş günlük ek sürede güm- Tükten çekilen mallara ait teminat İl- giliye iade edilir denilmişti. Bu defa, bu hüküm kaldırıldığı için, ek sürede ithal edilen mallara alt teminatın yüz- de I0'unun iade edilip edilmeyeceği hususunda şüphe doğmuştur. Soh olarak, yapılan değişiklik re- İlme yardım konsorsiyomu ile ilgili bir madde ilâve edilmesi olmuştur. Bu maddeye göre, Türkiyeye yardım kön- sorsiyomu çerçevesinde temin olunan kredilerin tam olarak kullanılmasını sağlamak maksadıyla Ticaret ve Ma iye Bakanlıkları gereken tedbirleri al- mağa yetkili kilınmışlardır.