26 Haziran 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 10

YURTTA OLUP BİTENLER söylediği bir söz, Başkanın çok hoşu- na gitti. İnönü, eşine Amerikayı an- latırken asansörün amerikalılar için önemine değinmiş ve "Asansörler du- ruverse, Amerikada hayat durur" de mişti. Johnson, bu sözlere uzun uzun güldükten sonra daha önemli (okonu- lara geçildi ve Kıbrıs konusu açıldı. Böylece başlayan o görüşmeler sırasın da, İnönü, Türkiyenin Kıbrıs konusun daki görüşünü önce Başkan Johnson'a sonra da Dışişleri Bakanı Dean Rusk'a bir kere daha ve açıkça anlattı. Beş nokta Washington'da (o yapılan (o görüşmeler sırasında İnönünün Başkan John- son ile Dean Rusk'a, uzun uzadıya anlattığı türk görüşü, başlıca beş nok ta etrafında toplanabilir. Bu noktala rın birincisi, Türkiyenin Kıbrıs konu sunda imzalanmış bütün andlaşmala- rı yürürlükte saydığıdır. Kibrisin sta tüsü bu andlaşmalarla tesbit edilmiş- tir ve ancak, bu andlaşmaların Öngör düğü yollardan değiştirilebilir. Kıbrıs ramlarının uzun görüşme Ve tartış- malardan sonra yarılıp imzalanmış milletlerarası andlaşmaları tek taraf lı olarak değiştirmeye hiçbir hakları yoktur. Oysa, bugün Makarios ve çete arkadaşlarının yapmak istedikleri, bun dan başka birşey değildir. İnönünün Johnson'a anlatmaya çalıştığı ikinci nokta, Kıbrıs konusun da imzalanmış milletlerarası andlaş- maların Türkiyeye müdahale (hakkı tanıdığıdır. Yunanistan ve Kıbrıs rum lan, 1960 Garanti Antlaşmasının açık hükümlerine rağmen, Türkiyenin ada ya müdahale hakkı olmadığını ileri sürmektedirler. İnönü, üçüncü nokta olarak, Tür kiyenin bu müdahale hakkını Ameri- kanın o kadar korktuğu gibi OKıbrısı ilhak, ya da teslim için kullanmayacak ğını belirtmiştir. | Andlaşmalar oOim- zalanırken rumlar (oEnosisi, (türkler de Taksim isteğini bir tarafa bırak- mışlar ve bunu imzalarıyla da onay- lamışlardır. Türkiyenin imzası imza- dır. Fakat şimdi Kıbrıs rumları ve Yunanistan bu yüklemlerini o unut- muş görünerek Enosis için çalışmak tadırlar. İşte Türkiyenin buna taham mülü yoktur ve Kıbrıs rumlarıyla Yu nanistanın imzalarını (ounutmaları- na ne göz yumacak, ne de izin vere- r. Dördüncüsü, Türkiye (o Kıbrıstaki türk topluluğun haklarını sağlam bir şekilde koruyacak hiçbir sisteme kar- şı da değildir. Eğer böyle bir sistem bulunursa, buna sevinecek ilk (o dev- let Türkiye olacaktır. Ancak, bu sis- tem, hiçbir şekilde bir "azınlık - ço gunluk" esasına (odayatılmamalıdır. Başka bir deyişle, oOAdada kurulacak olan sistem türkleri rumların insaf ve hakimiyeti altına koymamalıdır. Çünkü Kıbrısta bir kıbrıslı çoğunluk- la bir türk azınlık yoktur, olanlar yu- nanlılar ve türklerdir. Bu türkleri yu nanlıların insaf ve hakimiyetine terk etmek, Türkiye için bahis konusu de- ğildir. Beşinci olarak, İnönü, Başkan Johnson'la Dean Rusk'a Türk Hükü- metinin Yunanistanla yapılacak ikili Türkiye Başbakanı İnönü Amerikada uçaktan inmezden önce Mümtaz bir devlet adamı AKİS/10