18 Ocak 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 8

YURTTA OLUP BİTENLER mın meziyeti sadece bu dış görünüşü değildir. Yeni Köy Bananı belki de Mecliste köyü ve köylüyü en iyi bilen bir kaç kişiden biridir. Yurdoğlunun ilk köycülük hareket- lerine karışması 1930 yılında İzmirde vali bulunan Kâzım Dirik zamanına rastlar. Dirik, o sahada bir kapıyı aç- mıştır. Yurdoğlunun köycülük Okonu- sundaki ilk fikirleri, ilhamı tzmir Er- kek Lisesindeki Felsefe (o öğretmeni Mustafa Rahmi beyden gelmiştir. * Son ra İstanbul Üniversitesindeyken' Tale- be Cemiyetlerinde köycülük faaliyet- lerine hız vermiş, bu arada bir de Köy- cülük Kongresi toplanmasında önayık olmuştur. Daha sonra İzmirde köy hekimi olarak gene köye ve köylüye yakıtı bulunmuştur. Dedesi bir oköylü ve çiftçi olan Yurdoğlu, 1950 de Çeş meden İl Genel Meclisi üyeliğine seçil- mekle faal politika hayatına girmiştir. Bu hayatta köy köy dolaşan bir poli- tikacı olarak şöhreti, teşkilâtçı olarak namı vardır. Lebit Yurdoğlu bir' "mahalli politi- kacı" olmaktan çıkıp memleket oça- pında bir politikacı hüviyetini, CH.P nin İzmir İl Başkanlığına gelmesiyle almıştır. D.P. nin Ege bölgesinde bir fırtına gibi estiği o günlerde genç Baş- kan CHP. de de halkla beraber, hal- kın içinde çalışan, halkı bilen ve an- layan idareciler olduğunu İzmirlilere göstermiştir. Lebit Yurdoğlunun avantajsız bir devrede köye ve köylüye inmek suretiyle Egede kazandığı başa- rı şimdiki yeni görevinde kendisine lâ- zım gelecek tecrübenin anahtarını ver- miştir. Bu bakımdan "Niçin Dr. Lebit Yurd oğlu?" suali pek dudakların ucuna gelmemiş. Yurdoğlu "bu tabii Bakanı" olarak görülmüştür. "Niçin bir Köy Bakanlığı?" suail bu- gün hâlâ çok kimsenin nazarında ce- vap beklemekledir. Köy- Bir fikir ve ötesi Kİ Bakanlığı fikri önce Cumhurbaş- kanı Cemâl Gürselden geldi. Gürsel türk toplumunun temelini teşkil eden Köyün bir ayrı Bakanı olursa .köyün ve köylünün daha çok ilgi çekeceğini, sesini daha kolay duyuracağını (odü- şünmekteydi. Bu Devletin ve Hükü- metin Köye verdiği önemin bir nevi ifadesi olacaktı. Fikri, İkinci Koalisyon ile Üçüncü Koalisyon arasındaki devrede (o İsmet İnönü benimsedi. C.H.P. Genel Başka- nı partisi meclisinde yaptığı ve reform devrinin ilk işaretini teşkil eden meş- hur konuşmasında - hey yarabbi. bir takım C.H.P. liler bu konuşmanın Ba- sında yayınlanmaması için. ne gayret- ler göstermişlerdir, ne gayretler.. - Köy Bakanlığından açıkça bahsetti ve bu- nun kurulması lüzumunu söyledi. Ama onun da zihninde, yeni bakanlığın fonk siyonu tam olarak berrak değildi. Ko- nu, sadece Yüksek Plânlama Kurulu- nun 5 Yıllık Plânında ele alınmıştır. Lebit Yurdoğlu "yürütme" den zi- yade "kurma" görevini üzerine almış bulunduğunu daha Bakan koltuğum oturur oturmaz anladı. O kadar ki. bırakınız memuru, kâtibi, odaktiloyu, bir odası yoktu Kendisine eski Baş- bakan Yardımcısı Turhan Fevzioğlu- nun odasını gösterdiler, onun Özel Ka- lem Müdürünü verdiler, - Ekrem Ali- canın odasını ve Özel Kalem, Müdürü- nü Kemal Satır almıştır-. İlk hazırlıklar yeni Bakan, önce 5 Yıllık Plânı ünü- ne aldı ve 101. sayfasındaki '-Top- lum Kalkınması bölümünü tekrar o- kumağa koyuldu. Plân, Toplum Kal- kınmasını köy faktörüne bağlıyor o ve çarelerini gösteriyordu. 5 Yılık Plân hazırlanırken bu ko- nu üzerinde durulmuş ve Toplum Kal- kınması ile ilgili bir yol. tesbir edil- miştir. O zamanki Plâncılar meselenin önemini gözönünde tutarak, bu işin bir Genel Sekreterlik ile idaresini ta- sarlamışlardır. Gene Plânın öngördü- ğü Toprak Reformu gerçekleşince bir ayrı Bakanlık kurulması düşünülmek- tedir Köy İşleri Bakanı Lebit Yurdoğlu, bu hi bir AKİS temsilcisine şöyle dedi "— — e yeni başladım. İlk olarak şunu kafama koydum: Hizmetler bir ve beraber yürütülmelidir. İşler, baş- tan iyi tutulmalıdır. Aksi halde yeni kuruluş dejenere olur ve vazife başa- rılamaz." Köy İşleri Bakanı bu noktadan ha- reket etti ve ilk olarak konunun tet- kikine girişti. Komisyonlar (o kuruldu. Komisyonlarda bütün bakanlıklardan temsilci (o bulundurulmasına ( bilhassa dikkat edildi. Zira köy hizmetleri çok dallıdır, şimdi, asıl çalışan, komisyon alt - komisyondur. Bu komisyon işin mutfak tarafını hazırlamaktadır. Hint li mütehassıs Hüseyin Âbitin de katıl dığı bu alt-komisyonda. Plânlama Teş- kil âtından iki uzman, İmâr İskân Ba- kanlığından bir profesör ve Oo Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Nusret Fişek var- dır. Ayrıca. Başbakanlığı temsilen de Savni, Belger alt - komisyon ça- AKİS/8