5 Ekim 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

YURTTA OLUP BİTENLER dü ve alı al, moru mor genç gazeteciye koşarak: "— Bunu, Bana para vererek benim yazdırdığımı söylüyorlar. o Na- muslu bir adam olarak söyle: Benden para aldın mı?" dedi Çetin Altan, krallara yakışan bir ulüvvücenaplıkla "Namuslu bir adam olarak söylüyorum: Hayır, ben senden para almadım" diye cevap verdi ve sonra Divan Otelinin barında, Doğan Nadinin meşhur grupunda bu hikâ- yeyi kahkahalar atarak anlattı. Arka- daşları "Sen diyecektin ki: Akıllı bir adam olarak söylüyorum ki benim bu çeşit suallere vereceğim cevap daima hayır olacaktır!" diye takıldılar. Ama bu çok kimseye, tabii, böyle söylenti ve dedikoduların kaynağı ola rak ilk kimin isminin akla geldiğini de göstermedi değil... Bir lokomotif ihalesi konusuna İnö nünün adı karıştırılınca meselenin bir anda dallanıp budaklanması, siyasi is- tismar konusu yapılması, başların sal- lanarak "Bak, görüyor musun?" de- nilmesi ve bu arada Akisin yeminli düş- manlarının da bir fırsatı ele geçirdik- leri zehabı içinde taarruza geçmesi güç olmadı. İşi ele, muhalefet partilerinin en İşsizi MP aldı. Bir defa, İnönüye teca- vüz vardı. Sonra, umumi efkâr suiisti- mal dedikodularına karşı allerjikti. Ni- hayet, kimsenin bahsetmediği MP'den bahsettirmek için bu bir fırsattı. Gerçi hadiseye ciddiyetle eğilenler başlarını çabuk kaldırdılar. Zira söylentilerin si- yasi kısmının iki para etmediği ve ta- mamile yakıştırma olduğu ilk eşeleme de ortaya çıkıyordu. Ama ihalenin GE ve Alco'nun elinden kaçmakta bulun- duğunun anlaşılması, işin ticari okıs- mındaki temasları ve tesir gayretleri- ni hızlandırdı. Koç faaliyette v Koç, 400 kamyondan sonra 33 lokomotifin de kendi temsil ettiği firmalara gitmemesinin an Oomeselesi olduğunu sezerek derhal Başkente gel- di Bu defa şansını, Ulaştırma Bakanı İhsan Şeref Dura ve Ekrem Altcan nezdinde denedi. Her iki Siyaset ada- mına da, GE'nin ne kadar haklı bu- lunduğunu ve niçin ihalenin okendisi tarafından kazanılması gerektiğini an- lattı. Dura ve Alican gerçi bu konunun kendilerini, değil, DDY'nı ilgilendirdi- ğini bildirdiler ama İlyas Seçkin gibi tavassut gayretini orada kestirip ata- madılar. Devlet müesseselerinin hiç bir ihalesi bugüne kadar hiç bir za- man Bakanlıklararası İktisadi OKuru- AKİS/14 Kulağa Küpe.. Hayırlı alamet geri muteber D-P- devrinin ta- nınmış borazanlarından sevgili Mümtaz Faik Fenik dostumuz, sü- tununda ilân ediyor: Devlet mah deniz değildir!. Ooo, beyfendiciğimiz, o Sabah-ı şerifleriniz mübarek olaa.. la getirilmediği halde, Ulaştırma Ba- kanlığı lokomotif işini bu kurula in- tikal ettirdi. Bu, meselede, Koç ismi- nin sağladığı ikinci olağan olmayan yoldur. Bakanlıklararası İktisadi Ku- rul işi tetkik etti ve firmaların tekli- finde tavzihi gereken hususlar varsa bunların aydınlatılması için bir yeni fırsatın tanınmasını kabul etti. GE ve Alco bu fırsattan faydalanarak idari şartnamenin bütün ettiklerini bildirdiler.! GM hiç bir ek teklif yapmadı. Hal buki kendisine, iki rakibinin daha ucuz fiyat vermiş oldukları bildirilmişti. GE ve Alco'nun Türkiyede lokomotif fab- şartlarım (kabul Dündar Özey İlâhları taşladı rikası kurmak plânlan haber veril- mişti. Hatta Alco'nun, kendisinden 33 lokomotif alınırsa cabadan da iki lo- komotif hediye etme kararı söylenmiş- ti. GM fiyatından 1 sent indirmeyece- kendisinin ciddi bir firma oldu- bütün tekliflerinin inceden inceye ha- zırlanarak yapıldığım ilan etti. Mese- lâ, nakliye masrafı olarak fiyatına bir azami miktar koymuştu. Eğer nakliye bundan pahalıya malolursa, üstünü kendisi ödeyecekti. Ama daha ucuza malolduğu takdirde aradaki farkı DDY' na geri verecekti. Her hesabı bu dere- ce muntazam ve katiydi. Y'nın Satınalma Komisyonu dos- ya İktisadi Kuruldan tekrar kendisine gelince, beklenileceği gibi eski okara- rında ısrar etti; GM lokomotiflerini ediyordu. Zaten Komisyon idari şarinamenin bazı maddelerini kabul etmeyen firmaları, bu şartları kabul ediyorlarmışcasına ihaleye sok- muştu. O bakımdan tekliflerin tavzihi duruma yeni bir şey getirmedi. Niçin GM? çalınalma Komisyonu tercih osebep- lerini ingilizce bir usun rapor ha- linde hazırladı ve bunu, usul gereğince AlDye gönderdi. Amerikan Yardı- mından sağlanan kredilerle açılan İha lelerde, bahis konusu memleketin so- rundu makamları istedikleri (o firmayı seçmektedirler. Ancak bunlar, ( tercih sebeplerini ALD'ye (o bildirmektedirler. AID'nin mütehassısları bu sebepleri in- celemektedirler. Sebepler omakül ve makbul bulunduğu takdirde ihale tas- dik olunmakta ve para verilmekte- dir. Sebepler makül ve makbul olmadı- ğı takdirde karar bozulmaktadır. AD raporları her sahanın en kuvvetli mü tehassıslanna inceletmektedir. DDY tarafından GM seçilince, GE ve Alco'nun tarafları akıllara dur- gunluk veren bir yeni kampanyaya gi riştiler: Sanki GM, lokomotifleri Ba- latta Mişon tarafından yapılan, hiç bir meziyeti bulunmayan, adı sanı bilin- meyen uydurma lokomotiflerdi ve bunların seçilmesi suretiyle DDY akıl almaz zararlara uğratılıyordu. o Yeni Sabah bu zararı bir başlığında "80 mil- yon lira" olarak gösterdi! Lokomotif sahasında gerçek şudur: Senede 16 milyar dolarlık cirosu bu- lunan General Motors'un —bizim 20 yıllık bütçemiz!— lokomotifleri, kendi sahalarında dünyanın en iyi lokomo- tifleridir. Fiyatlarının diğerlerine na- zaran daha pahalı olmasının sebebi de budur. Nitekim DDY tarafından AlID' ye gönderilen raporda İş bakımından 33