29 Ekim 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

Hakimiyeti Milliye düsturunu savu- nuyorlardı. Bütün tartışmalardaki söylenmeyen çatışma konusu Cumr- huriyetin ilânı ihtimaliydi. Atatürk ve onunla beraber yakın arkadaşları, Lozan barışının imzalanmasından sonra rejimin adını açıktan koyma- nın mutlaka lâzım okluğu kanaati i- çinde sabırsız hale gelmiştik. Ata- türk bu intikali hükümet buhranla- rından temin etmiştir. Hükümet buh- ranları, esas itibariyle Cumhuriyet ilân olunup olunmaması dâvasından geliyordu. Adı gizli tutulan mücadele, sert haliyle, memlekette huzur bırakmıyordu. Bu durumun halli için, Hükümet bir istifadan sonra yeniden kurulamaz hale gel- miş, daha doğrusu Cumhuriyet ta- raftarları Atatürkün Oo önderliğinde Hükümet kurulmasını imkânsız kı- larak Anayasa değişmesine ove re- jimin adı konmasına doğru vaziyeti tekamül ettirmişlerdir. V pri sonrası B.M. M. de Hükü- met Buhranına ait tafsilattır ve Atatürkün nutkunda etrafıyla göste- Milli Mücadelede Türk askeri Zaferin perçini rilmiştir. Son gecesi, yani 1923'ün 28 Ekim akşamı Atatürk bizi Çan- kayada toplamıştı. Yemek hep bera- ber yendi. Misafirleri uğurladıktan sonra Atatürk bana kalmamı söyle- di. Masanın başına yanyana oturduk. Evvelâ kanun metnini görüştük. Her madde üzerinde, tabiatıyla eski o vs yeni arasında bir mukayese yapı- yorduk. Atatürk neticeyi dikte edi- yor, ben yazıyordum. Bu suretle çer- çeve tamamlandıktan sonra, tekrar okudum. Atatürk dikkatle dinledi, düşündü. "Hazırlık tamam!" dedi ve ayrılmak üzere izin verdi. (o Zaten Köşkte misafiriydim. Odama çekil- dim. Ertesi sabah metni tekrar bir gözden geçirdik ve beraberce Mec- lise gittik. Proje 28 Ekim 1923 günüB. M. M. de müzakere edilmiş ve kabul o- lunmuştur. Cumhuriyet ilânı, Kurtu- luş Mücadelesinin düşmana (karşı zaferi gibi, onun neticesi olarak re- jim hususunda da milletin büyük bir zaferidir. - Cumhurbaşkanı seçildik- ten sonra söylediği ilk nutukta Ata- türk Cumhuriyetin muzaffer olaca- ğını ilân etmiştir. Cumhuriyet o zafer yolunda vazi- fesine devam etmektedir. İsmet İNÖNÜ (Bu yazının her hakkı mahfuzdur. İzin alınmaksızın kısmen dahi ikti- bas edilemez). Mustafa Kemal Franklin Bouillon ile birlikte Savaştan sonra gelen barış