YURTTA OLUP BİTENLER İdare Ne biçim Başbakan bu!" stanbuldan bir haber, doğrusu bir emir Ankarada a- radığında önce tereddüt uyandırdı. Amir, şifahi talimatta olduğu gibi miydi, yoksa 180 derece tersi mi? Sevgililer bir süre düşündüler. Emir şuydu: Başbakan İsmet İnönünün C. H.P. İstanbul İl kongresindeki ko- nuşması Radyoda verilmeyecek! E- mir, Başbakanın Özel Kalem Müdü- rü Necdet Calp vasıtasıyla duyrul- m i Anadolu , Ajansında da, Radyoda Kalem Müdürlerine muhatap olmuş yüksek seviyede ilgililer pek boldur. Bunlar hafızalarını yokladılar, "U- sul"ü hatırladılar. Böyle konularda aldıkları bütün talimatlar "Başba- kanın nutku bir değil, onbir kere ya- İhtilal 4 b toplumunda zaman zaman beliren bazı kuvvet- ler ile bunların birbirine nisbeti ve meydana ge- tirdikleri denge gözden o kaçırıldığı için iyi niyetle veya maksatlı, yanlış hükümlere varanlar çok olur. D. P. iktidardayken, hele onun son günlerinde, gidişte bir iyilik bekleyenler hep hayal (etmişlerdir. D. P. iktidarının üç kuvveti vardı: Bayar, Mende- res ve D. P. Grupu Bunlardan hiç biri, öteki ikisini ye- necek güçte değildi. İkisi birleştiğinde üçüncüye baş eğdiriyorlardı. "İspatçılar Hareketi", "Yaylacılar Ha- reketi", "Mutediller Hareketi" diye bir çok tertibin ba- şarı kazanamaması, böyle hallerde Bayar - Menderes ikilisinin birlik olması neticesidir. Türkiyede İhtilal de, bir sosyal matematiğe bağlı kalmıştır, bağlıdır. Türkiyede, soyut bir Parti İhtilâli maz. Türkiyede, soyut bir Ordu İhtilâli de olmaz. Ne bir Parti, ne Ordu tek başına Türkiyeye hakim olabilir. Hatta, kısa bir zaman için bile.. Bu çeşit bir deneme, deneyicilerin başına dünyayı yıkarak, üç gün içinde perişan hale gelir. Menderesin, meşhur Tah- kikat Komisyona İdaresiyle denediği bir Parti İhti- laliydi. 22 Şubatçılar bir Ordu İhtilâline başladılar. İki- sinin de akibeti aynı oldu Türkiyede Ordusuz ihtilâl yapılamaz. Her ihti- lalin, mutlaka Silâhlı Kuvvetler tarafından desteklen- mesi lazımdır. Ancak ihtilâl (memleket çapında bir siyasi teşekkülü yanında bulmazsa muallakta kalır. I Mayıs böyle gerçekleşmiştir. Eş ideallerle Ordu ve C.H. P. birleşip milli duygulara tercüman oldukların- dan dolayıdır ki Menderesin Parti İhtilâli denemesi kendisi ve ideal arkadaşları için felaketle bitmiştir. İhtilâl Menderes oTürkiyesinin O kapısındayken Türkiye için bir ihtilâli hayal sananlar, bilhassa ya- bancı çevreler, galiba sütten ağızları yandığı için şimdi her gün telaşlanıyorlar. 27 Mayıstan önce Na- AKİS/10 Necdet Calp çalışma masasında Alışılmamış talimat Anatomisi mık Gedikin çatık kaşlarına ve omuzundaki yıldızlara bakıp "Türkiyede maz" diyenler bugünkü Türkiyeyi bir yeni arefesinde sanıyorlar. Hayal! Rüştü Erdelhunun ihtilâl ol- ihtilâlin Menderes Türkiyesi, düzen manzarasında bir zensizlikti. . Bugünkü Türkiye, düzensizlik manzara- sında bir düzendir. Hazırlanış saatinde bir gazeteye gidiniz. Bu gazete ertesi sabah nasıl çıkacaktır (o diye şaşarsınız. Temsil arefesinde bir tiyatroya gidiniz, perdelerini nasıl açabileceklerini anlayamazsınız. Ama gazete çıkar, perde açılır ve Türkiyede hiç bir şey ol- maya sakar r kehanet değildir. 27 Mayıstan önce ei. bir. “ihtilal olacağını söylemek de kehanet ğildi. Bunlar, eşyanın tabiatıdır. Bugün Türkiyede ancak "Ordu * C. H. P." ihtilâl yapabilir. Bu gerçeği, ihtilal düşünen maceracılar şimdi herkesten iyi bildiklerinden iki tarafın üzerinde çalışmaktadırlar. unların unuttukları, omemle- keti idare eden tn, ister beğenilsin ister nilmesin, "Ordu * C.H. P" a olduğudur. kiyeyi, intikal devrinde "Ordu H. kaostan masun tutmaktadır ve köprü bn kadar birlik e rl tir. i bu kuvvet, ihtilâli kendisine karşı ma yapa- Tür- de- mn Yerli, yabancı müşahitlerin bir hükme varırken gürültülü ve gösterişli zevahir altındaki basit ogerçek- leri göz önünde bulundurmalarında fayda vardır. oHe- le bu zevahirin her zaman masum kimseler tarafından cilalanıp ortaya çıkarılmadığı ve "Türkiyede ( ihtilal olacaktır" havasının yayılmasının ihtilali okolaylaştı- racağını hesaplayan kimselerin varlığı hatırlanırsa, görüşlerdeki hata payı daha kolay azaltılır.