22 Eylül 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33
çıya yakışır ölüm”den sonra “Orpheu Negro” başarısına erişebiliyor. Louisg Malle'in “Ascenseur pour |' &hafaud “Darağacı asansörü”nü “Les amants -Âşıklar” — takibedebiliyor. —Claude Chabrol “Le heau Serge -Yakışıklı Serge”den sonra “Les cousins -Ye- ğgenler”i veva "A double tour -İkili tur”u vocrebili. François Truffaut kısa “Mıstons"dakı dikkati ceken us- alığı, uzun S cent coups -400 darbe”de gösterebiliyor. Büyüyen dalça n i, “dalga” devamlı... Za- ten ikı yılı aşmıyan bir mazisi olan “yeni dalga”, 1957 - 195€ — mevsi- mindeki sayının bu yıl en az biİr mis- line yükselmiştir. 28 yaşındaki Clau- e Bernard Awubert, geçen mevsim “Paırouılıe de choc -Komandolar” ile bir $gavaş muhabiri olarak az çok dik- kati toplarken, bu mevsim “Les tri- pes au Soleil -Güneşte barsaklar'da, Fransız sinemasında hemen hiç kim- senin el atmadığı zenci-beyaz müna- sebetlerini inceliyen olgun bir eserle ortaya çıkıyor. Michelangelo Antoni- onu'nin “In vinti -yenilmişler”inde o- yuncu, Georges Franju'nun ““Töte Contre lemttr -Duvara carpan kafa;'- sında oyuncu ve senaryocu olarak tanınan 30 yaşındaki ean-Pierre Mocky “Le3g dragueurs -Aylaklar”da başıboş gençliğin hikâyesini başarıy- la anlatıyor. 38 yaşındaki François Reichenbaeh, gecen mevsimlerde Bir- leşik Amerika Üzerine birkaç kısa film denemesi yaptıktan sonra bu mevsim “L m&örigue vue par un Francais -Bir Fransızın göziüyle A- mer.ka”da, Amerikan hayatının en sağlam tasvirlerinden birini yapıyor. 4Z yaşındaki etnolog Jean Rouch, Re- ichenbach gibi blr'-rnc denemeden son- ra'bu mevsim “Moi. un noir -Ben zenci”'de Orta Af nka vern:'mn haya- tını hem ilmi bir objektiflik hem bir Baratier iİle kısa bir dokümanter çe- virdikten sonra bu mevsim “La sen- tence -Hüküm”de, bir Gestapo zin- AKİS, 22 EVYLÜL 1959 n Ğ e “400 darbe”nin iki küçük oyuncusu Genç rojisörlere genç oyuncular danının dört duvarı aresındaki değişik tiplerin psikolojisin büyük bir kud- retle aksettiriyor. “Yeni dalga”nın n geç Üyesi, 22 yaşındaki Jean-Dani- el Pollet geçen yıl askerlik vazifesini yaparken hafta izinlesinden faydala- narak Paris'in kıyı bucağındaki dans salonlarında tek başma çevirdiği “Po- u aü'on ait |V ivresse” ile, acı ve tatlı cesıtli hatıralara sahne olan bu bir müşahade gücüyle kurduktan, 1958 Venedik Festivalinde kısa filmlere verilen se- ğanını kazandıktan son- ra bu mevsim kendi gibi amatör bir- kaç arkadaşının yardımiyle i!k uzun filmi olan “La ligne de mire -Nişan hattı”nda barış ve dostluk Üzerine bir denemeye girişiyor. “Yeni dalga”nın tesirini “eskiler”- de bile görmek mümkündür. Ağırbaş- h, muhtevanın saflanılığını herşey- in Üüstünde tutan bir Claude Autant- Lara'nın, “En cas malheur -Felâket anında” adlı eseı1ıız Roger Vad m'in rak daha Feniş ölcude tekrarlaması veya arcel Carn€'nin “Les triche, uvTa -Hilekâr!ar'da aylak ge'ıclığm: “kara — gönilekliler''in yasayışlımî anlatmaya kalkması başka türlü izali edilmez. 1958-1959 mevsiminde — Fransız sinemasının durunaccu anlamak İcin “yemi dalga'yı gözden gecçirmek kâ- fidir. Bunun dışında, va her mevsi- min kacınılmaz “döküntüler"ı yet al- makta, va da “eskiler'den bâzıları- nın teknik ustalık, sağlam mevzu ve- yYa İyi oyun gibi ayrmı ayrı ursurlara dayanarak avakta durabilen birkaç eseri bulunmaktadır. Henti Decoin'ın, mukavemet hareketini bir tasusluk hikâyesiyle veren “La chatte -Dişi kedi”si, Andr& Cayatte'ın cirkin bir kadının estetik ameliyat sonunda gü- zelleştiği vakit havatının alt ü:t ol- masını anlatan “Miroir â deux fac -İki yüzlü ayna”sı, Julien Duvh ier'- nin, Pierre Louys'nin romanını ve Birgitte Bardot'yu kullanarak mey- dana getirdiği “La Femme et le Pan- sebliş Te ' “Les tripes au Solsil' Siyah - beyaz çatışması tin -Kadın ve kukla”sı, Denys de la Patelliğre'in Fransanın mıeşhur “iki yüz aile”sinden birini hicveden “Les grandes familles -Büyük aileler'i, Michel Gast'ın Boris Vian'ın sânsür- le epey maceralar gecîrm romanın- dan aktardığı “J'irai c roma- -Kanun'u koyduğu e- scrler yanında zayıf kalmakla irrlik- sevsintTin toblosunu tamamlıyan başlıca. filmlerdir. Ovuncular D ikkate dcğer başka bir nokta da, eni dalga”nın sadece rejikörler- den meydana gelmemesi, rejımi ;—lcrle birlikte bir de öyuncuların moy getirdiği “yeni dalga”nın me) udıye- tidir. Vadim nasıl "yeni daı,,q rın re- jisörleri aresında deker hmımırdan ta goli)orsa Brigitte Ba n “ye- ni d lga” oyuncu'udı i ve erkekler ka?nu&hx bir & dana getiriyor. “Sorciems de -Salem büyvücüleri”nin, 'Fa'bles fem- me3z -Gönül avvıları'nan Mylene De- mongeot'su; yine “Salem büyücüle- ri'nin. “Üne vie -Bir hayat trileheurs -Hilekâ&rlar”"ın “Gönül av- ”nin - oyuncusu Pascale Petit; “L/eatr vive -Cenlı su”daki Pascalg Audret; “ILes cousms -Yekenler”'in Jüljette 'Maynie! "Lc beat Serge -Yakışıklı — Serge “RÜstons'un v- f.—i ’m un Bernad« ette Iaffohta “Horoshn:2. mon a- in Görari Bilnin'i, "i Marc Bory'si: — “Yakısıl ' Serge”in, “Yeğenler'in Je?r-CInuâç Brtaly'si; “Gönü avcıları”nın Alain Delon'u; “Hilekârlar'ın Laurent — Terzieff'ıi bunlar arasında sayılabilir. 33
