22 Eylül 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

SA İ Buale Dans dönemi (New York, Eylül... İlhan K. Mi- maroğlu yazıyor) x em mevsime hazırlanan New York, &z sonu ve sonbahar başında hir- kaç hafta müddetle bir harekctsııhk M U leri, kliçük opera teşekküllerinin gös- tc!* leri, şurada burada birkaç sergi, ların faaliyeti, diünyanın sanat mer- kezi New York'un Ekim ile Haziran ayları arasındaki canlılığına kıyasla, büğgünler:n tam bir “ölü devre” sayıl- mMmasını önlemez. Mamafih 1959 “ölü —devre”sinin b r hususiyeti var, Bu hususiyet, New Yorg City Ballet'nin bu yıl tenmesille- rine-her yıldan daha öünce başlamış olmasklır. New York City — Center 05 Music and Drama -New York Mu- SİKİ ve Tiyatro Merkezi- her yıl Ey- lülve Ekim aylarında, opera döne- miyle kapılarını açar. Bunu bale dö- şekkülü New York City Ballet, Ağuş- tas sonunda, cperadan daha önce tem- sillerine başladi? 25 Ağustosta başla- yan ve bu hafta sona erecek olan dö- nem boyunca teşekkül, geniş reper- tuarındaki başlıca eserlerden bir ço- Bunu, her temsilde dört eser olmak Üzere, büyük başarıyla takdim edi- yor. New York City Ballet'yi dünya- nım en İleri bale teşekktillü haline ge- b öorge Balanchine ve Jerome Robbins givi büyük koregrafların e- gerleri, — Maria Tallchief, d'Ambaise, Allegra — Kent, Melissa Haydn gibi dansçılar, topluluğun mü- kemmel orkestrası, dünya capında 1- işbirüğinın sağlanmış olması, bu yıl da toplulu- &a, her zamanki üstün sev.yosmı ve- iyor, “Öldürücü Yedi Günah” N ew York City Ballet'nin progra- mla alâka ceken eserlerden biri, “Öldürücü Yedi Günah” adlı opera- baledir. Her ne kadar teşekküllün ay- rı bir opera dönemi varsa da, bale Menotti'nin “Bir Şairin Üç Pazarı” adlı danslı operası, Gluck'" Un “Orfeo ile Eurydice”sinin Balanchine tara- fından danslı opera olarak temsili, New York Balesinin, iki sanatı bir- leştirme temayülünün örnekleri ara- sıhdadır. “Öldürücü Yedi Günah”ta tiyat: A4KİS, 39 BYLÜL 195359 BBARRacıune prova sırasmua Hareket eden cisimler ro, opera, operet ve bale bir araya gelmektedir. Eser, 1933 yılında ha- zırlanmıştır. Metni yazan, çağımızın en büyük tiyatro adamlarından Bert- holt Brecht'tir. Müusiki ise, Brecht'in musikili sahne sahasındaki çalışma- larındaki başlıca mesal arkadaşı Kurt Weill tarafından bestelenmiş- tir. Eserin ilk temsilini 1933 yılında Balanchine, szste 'Th&atre des Champs-Elys&es'de sahneye koymuş- tu. Başrolü de Kurt Welll'ın karısı, nah”ın New York temsili; Balanchi- ne'in reji ve koregrafisinden, Ruben Ter-Arutunyan'ın 1933 yılı Almanya- sının atmosferini canlandıran dekor ve kostümlerinden başka — bilhassa, Lotte Lenya'nın bu kere de başrolü oynamasıyla ehemmiyet kazanmak- tafır. Brecht, Weill, Lenya, metnin mütercımlerl Ünlü şa.rler Chester Kallman ve W. H. nihayet City Center'in bale, oper: musiki kadrosu. NYC Ballet'nin "Öl— dürücü Yedi Günah”ını bir “şöhret- ler galerisi” haline getirmektedir. Stravinski gecesi N ow York City Ballet'nin bu dönem pertuarında bir de Stravinski gecesı vardı. Stravinski'nin musikisi- ni yazdığı dört balenin —sunulduğu program, bestecinin sanat hayatının çeş:tli safhalarını kıyaslama imkânını vermesi bakımından olduğu kadar, koregraf Balanchine için de aynı im- kânı veriyor, üstelik programda bir de Robbins balcslnin bulunması, çağ- daş balenin iki büyük yaratıcısınm uslüplarını vanyana getiriyor. Dört baleden üçünü Balanchıne hazırlamıştı Bunlarlan ç Ateş Kuşu” alanch:ne'in belki cn ;.* p larıyla çalışmanın, horseyden ünce malzemede yenilik arıyan bu koregruf için de uygun bir vasat olamıyacağı- nın deliliydi, Dekorları Marc Chagall'- ni yapmış olması da ancık program kâğıdı üstünde bir ehen:miyet taşı- yor, esere hiçbir çekicilik katmıyor- İkinci bale, “Apollo”, Balanehine'- in eski eserlerinden bmşdl 1927 yı- lında hazırlanmıştı ve büyük kor! oreğ- rafın henüz, romantik ifadecil.k ile bugünkü kendi modern mücerret us- lübu arasında bocaladığı bir cağın mahsulüydü. Balanchine, — ifadecilik de oynayan “Agon”da ortaya koymuş sayılabilirdi. Malzeme ve biçim!.. lanchine'in vasatı buydu: ıfade de- &il. “Agon”da Balanchire, On nyedin- ci asır Fransız danslarırdan hareket etmişti. Fakat neticenin, bu kaynak- la görünürde hiçbir alâkası olmadı- S1 aşikârdı. Bomboş hir sahnede oy- nanan, dekor diye yalnız ısıktan fay- dalanılan, danscıların gÜüşlük cnlıışma giyimleriyle oynadıkları * , Ba- lanclıme'ın dansı sadece bir hareket larak gören, dansçıyı 'şahsiyetinden aymp hareket eden bir cisim sayan bale anlayışının tipik bir örneğiydı ve Balanchine sanatının -gene "D Mizaç”la birlikte- zirvesi sayılabılir.