22 Eylül 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

T sinleketlmizin katılma talebinda bulunması Üzert- L he, Müşterek Pazar, gazetelerde en çok rastlanan ve merak edilen mevzulardan biri haline gelmiştir. Müş- 18 terek Pazar nedir ve Türkiyeye ne gibi yeni Ümitler getirmektedir ? Müşterek Pazar, herşeyden evvel siyasi maksat- larla, duha açık bir ifadeyle Avrupa Birlifini gerçekleş- tirmek maksadıyla kurulmuştur. Avrupa, İkinci Dünya Harbinin sonundan beri birleşmeye çalışmaktadır. “Bü- tün Batı Avrupa memleketlerini topliyan büyük bir Avrupa mı, yoksa küçük bir Avrupayla ma yetinelim ?” veya “Evvelâ siyasi birliyi mi gerçekleştirelim, yoksa işe iktisadi birlikten mi baslıyalım?” tarzındaki münm- kaşalar, harb sonrası Avrupasına hâkim olmuştur. Muh- telif denemeler yapılmış, sayısız muvaffakiyetsizlikle- re Uğranılmış, nadiren kısni başarılar elde edilmiştir. Müşterek Pazar, bu gayretlerin ve bocalamaların hir neticesidir. Pazar iktisadi yoldan başlıyarak siyasi Ufak Avrupa Birliğini gerçekteştirmeye çalışmaktadır. Daha büyük bir Avrupanın iktisaden xnkınla.ştırılmauı twb— büRü -yani Serbest Mübadele Bölgesi profesi- hiç de- ğllno şimdilik müsbet bir neticeye ulnşumamıştır llnlen Pransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hnllnnda v hurz olmak üzere altı memleketin kurduğu Müşterek Pazarın karşısında, dışanda kalan ıngillue, l')anlmnrkn. e İsveç, Norveç, Avustu ekiz ve İzlanda şartları çok daha hafif olan "Kucıık Serbeşt Wlhbadele Bölgesi” kurınaya çalışmaktadırlar. İHTİYATLI BİR TEŞEBBÜS îı İti Avrupa memleketinin siyast bakımdan tek bir memleket haline getirmek gib! tahakkuku son derece Külç ve Mmüuazzam bir gayeye erişmek için başvıurulan ik- sadi metodlar, gayeye nazaran çok mütevazidIr. Müş- terek Puazar tek para, tek kredi politikası, bir örnek ik- tisadi mevzuat v.s. hususlarını da ihtiva edecek tam bir ikı!nadı birlik teşkiline dahi gitmemektedir. Gaye, Altıl.ırı dışarıya karşı tek bir gümrük tarifesiyle koru- ber, fiye memleketler arasında mallarım, hlnncuerln. Jnsanların, sermayelerin serbestçe tedavü- lüni gerçekleştirmektir. Bu gaye 12-15 yıl sürecek b! ft bir rekabeto açılmamaktadır. Sonra “üşterek Pazar Aclaşması, intikal devresinde doldurulacak sayısı lüklar ihtiva etmektedir. Bu boşluklar iigili hükuınet tenisficilerL tarafından, bilbassa İintikal devresinin ilk 8-10 yılında İttifakla, bilâhare 2/3 ekseriyetle almacak kararlarla tamamlanacaktır. Bu kararlar, —Müşterek Pazarın hüviyetine büyük ölçüde tesir edeceki Mumafih bu hile serbest ticaret yolunda atılmış ce- sur bir adımdır ve ister istemez (İixtisadi politikaların büyük 'rilç ide koordinasyonunu gerektirecektir. Müşte- a -ki resmi isımi Avrupa İktisadi Camlasıdır- «i 'anıia" isnılnln verilmesi dahi, Üüyelerinin gözlerinin daha yukarıda olduğunun delilidir. CAMİANIN ORGANLARI NI işterek Pazarı gerçekleştirmek — maksadile, Avru- na İktisadi Cumlası Üye memleketlerin hâ.klmhet haklarının bir kısmını devrettikleri organ larılır Meselâ Avıupa İktisadi lşhlrllğl Teşanının ne badele, ne tediye idareleri komiteleri, ne de Sekretar- vuıı hechangi bir mevzuda karar alma v.etklslne sahiptir. K.-u—arlırı ancak Bukanlar Konseyi abi Bakanl: onsayinin de karar ılabıluıeqı için üye memleketlerln bepslnlnı ttifakı lâzınıdır. Üye memleketten berhangi 4KİS, 88 EYLÜL 1959 ÜŞTEREK PAZAR MESELESİ Doğan AVCIOĞLU biri ltiraz otllğ! zaman, Bazkanlar Konaeyi hiçbir karar alamüz. Halbukl Avrupa İktisadi Camlusında çok mah- dut da olsa, hükıhnetler yerine, Camiayı temsil eden bir “Komisyon” vardır. Komisyon, bilhassa üye memleketler taahhmler!ıu yerine getirmedikleri zaman, olnların ne ya- etme selâliiyetine sahinptir. M—ımullh karar alma selâhiyetinin en büyük kısını Bakanlar Kon- seyine aittir. Fakat Bakanlar Konseyi kendillğlndm hemen hemen hiç bir karar almaz. Teklif, d yondan gelir. Bakanlar Konseyi ittifak olmndığı mü detçe, komisyonun teklifini değişfiremez, “Evet” vı-,,vı “Hayır” demek zorundudır. Bundan başka Canmlada, bir karar almak için her zamun bütüu bakanların ittifa- kı lâzım değildir. İntikal deı res«inin ilk yılları atlatıldık- tan sonra Konusey, “kulifiyo ekseriyet” ile Üye memleket- lerin tatbike mecbur olduklm kararlar alabhilecektir. Kalifiye ekseriyet şudur: Her ikyeye İktisadi kudretine göre belli bir rey sayısı tanınmıştır. Almanya, İtalya, Fransa dörder, Belçika, Hollanda ikişer ve Lüksenburg bir reye sahiptir. Anlaşına mucibince Komisyonun tek- lifi üzerine karar ulınıyorsa 12 reye ihtiyaç'vardır. Di- ger hallerde 12 rey ve 4 üye memleketin lehteo olması lâzımdır. Yani bir hükümet karara itiraz etse bile, eğer diğer hükümetler aksi kanaattaysalar, azınlıkta kalan hükümeti istemediği kararları tatbike — zorlayabilirler. Bu suüretle tek bir hükümetin vetosu önlenmiştir. Fakat eri gidilmemiş, Benelüks'ü teşkil eden tek bir memleket sayılabileceğine göre, bir hükümetin nıınlıkm kalması için, diğer bütüs bükümetlerin aksi tezi savunması csusı kabul edilmiş! ıı)"n('a müzakere ve kontrol selâhiyetine doğ- mu yle seçilecek bir Meclisi ile Anlaşmayı tdslre ve ceışlt.u ihtilâfları halle selâhiyetli bir Mahke- mesi vardır. Camlanın ıahlp. llerdo Camia halkları tarafından doğrudan n Demek ki Cımlının organları, bir dereceye kadar. Camlayı teşkil eden devletlerin Üstünde selâhiyotle- re sahiptir. GÜMRÜK BİRLİĞİ amlanın en çok ehemmiyet vcrdlğî meııole. “üştnrelı Pazar içinde malların serbeıt sağla- myaktır. Mal serbestlıinı teminde Llım ıdım ılorleıud; didin kaldırılınasıdır. Diğer huıu.ılarda olduğu gibi, mal tercih edlimi: Bu iş 12-165 yıllık bir intikal devresinda yapılacaktır. İn devresi dörder vıllık Üç merhaleye ayrılm ştır. İlk merhale, üye memleketlerden herhangi birinin arzusu üzerine iki defa birer yıl uzatılabilir. İkin- ci ve üçüncü merhale üyelerinin hepsl istemedikçe uzatı- lamaz. Her halükârda intikal devresi 15 yılı aşamaz. En geç onbeşinci yılın sonunda adım adım ilerlenerek mal, hizmet, sermaye ve insan hareketlerinin serbestisi ger- çekleştirilmiş olacaktır. Üyeler anlaşmanın yürtürlüğe girdiği 1 Ocak 1958 tarih!nden itibaren dış ticaret tahditlerini arttırmamayı tuahi mişlerdir. Gümrük vergileri yavaş yavaş azal- tılmaya bıışlamı—ıır 1959 başında, 1957 yılı bnşııidalq vergi esas tutularak gümrük vergileri her madde İt yüzde 10 azaltılmıştır. !klnd ve Üçüneclü lndlrmoler bl- rerbucuk yıl araylı vukuü bulacı ır. Bu indirmelerin her birinde günıTük ıerzilerl wekünu yüzde 10 azaltıla- caktır. İlk merhale sonunda, temel vergiye nazaran her madde için yüzde 25, ikinci ınerhale sonunda yüzde 50 nisbetinde blr lndlrme sağlanmış olacaktır. Geri kalal son dört y erbale zarfında da gümrük vergiler tısfhe edllecektlı'. Gümrük vergisi mıhlyoîı tindeki dlğer vergiler de -meselâ ithâlattan alınan ne hissesli gibi- ayai gekilde kaldırılacaktır.