4 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8
7 Ankara, 3 (Ten Muhabirinden) —| Eski kadaşl ile bakılan davalarına bugün de devam edildi. Maznunların avukatla- rı Kenan Ömer ve duruşmada n Üstündağ ile ar- yolsuzluğu do- layı bulunuyordu. Celse açılınca Muhittin Üstündağ söz aldı ve: — Dün de ari büs talimatname dim diyo Re #tmiştim, dedi, oto- zabıtlarını getir bunların de okunmasını rica e- am bu talebi kabul ederek Onu da okuturuz, dedi, yalnız, imdi Dahiliye Vekâletince hazırlar nan ve İstanbul belediyesindeki yol” suzluk idialarının & müfettişi işl n hazırlamış oldukları | fezleke ve buna ait olan bazı evrak okufiğaktır. Fezleke hulâsası Bunun üzerine 750 sayfa tutan ve Devlet şürasının kararına mesnet teş kil eden fezlekenin otobüs İşine mü- teallik olan maddelerinin okunması- na başlandı. Okunan kısımlarının top Yuca hulâsası şudur: “İstanbul belediyesi tarafından u- $ul ve mevzuata muhalif bir takım yolsuzluklar yapıldığı hakkinda Tan | gazetesinde 10 kânunuevvel 1937 ta- rihinden İlibaren vâki neşriyata bi- paen otobüs sahipleri müşteki sıfatı ile dinlenilmiş, bunların ifadelerine göre 1 — İstanbul belediyesi tarafından gehir hudutları dahilinde otobüs iş- letme ruhsatiyesi verilmesi keyfiye- ti öledenberi umumi ve müsavi bir esasa bağlanmış olmayıp bu hususta kanuni icaplarına aykırı bir hattı ha reket takip olunduğu gibi işletme ruhsatiyelerinin dahi hiç bir esasa istinat edilmiyerek yine kanun icap- larına aykiri ve ashabım izraz eden bir şekilde geri alinmakta bulundu- pu. 2 — Belediye hududu dahilinde o- tobüs hatları tesis ve bunlar için iş letme ruhsatiyesi verilmesi hususla- rında da mevzum ehkâmına riayet e- dilmiyerek müraesat ashabına farklı muameleler yapıldığı ve bu suretle Emirgin — Eminönü, Maçka — Be- yazıt, Aksaray — Beşiktaş otobüs hatlarının Kara Eftimoğulları ve or tekları Kemal ve Sabur Sami ve mü- hendis Refete inhisar ettirildiği gibi hususlardan ibaret olduğu. Ve işbu fezlekede yazılı üzere yapılan tetkikatta: 1 — İstanbul belediyesi hudutları dahilinde işliyen otobüs işleri 932 senesine kadar kaymakamlar tarafın- dan idare edilmekte iken o sene bu işlerin bir elden idare edilmesine 74- ruret bulunduğu kanaat ve mütsles- sına istinaden belediye merkezlerine alması keyfiyetinde seyrüsefer ba- kımından ehemmiyetle alâkadar bul- duğu ve kadronun daha (müsait bulunması hasebile idatesinde'daha ziyade muvaffak olması tabii bulu- nan Emniyet 6 ıncı şube müdürlüğü. ne verilmiyerek munzam bir vazife halinde belediye hesap işleri müdür- Tüğüne bağlı varidat müdüriyeti gi- bi tali bir şubeye verildiği ve bu su- retle munzam bir vazife alan varidat müdürünün dar kadrosu içinde oto- hkiki vazilesile | İstanbula gönderilmiş olan mülkiye | İ neye munhasır bulunmak kâydile v olduğu | TAN Otobüs yolsuzluğu davasının suçluları Ankarada Temyiz Mahkemesinde | Arzuya göre muameleler 2—i | ruhsatna: İvi bir esasa da olduğu semtlere göre, ayrı lar açılmakta ve buralarda işli araba adetleri tahdit edilene! Buna göre ve en iyi şartları ihtiva e denlere ruhsat vermek mümkün iken | bu suretle yapılmıyarak tamam zuya göre muamele yapılmakta ol - duğu ve bu sure üs işletr lerinde bazı zevata istisnai musm, yapılmış olduğu gibi bir çok kimse nar| neticesiz bırakı 3 — Bele nesinde otobüs ruhsatnam. sene muteber olmak ve yalnız | nin 1| rilmiye ba: olup, ancak 932 se nesinden sonra 'törilen ruhisatname- lerde de ayni kaydın mevcut bulun- duğu ve bunun ikaddeten hatali ve kanunen de bir kıymeti haiz bulur madığı tabii olduğ #men son günlerde açılan Beyazıt — Kurtuluş, Şişli — Fatih gibi hatlar için verilen ruhsatnamelere de bü kayıtlar ko- mulduğu. 4 — İstanbul belediye zabıtası ta- amesinde otobüsler hakkında m mevcut olmasına bi naen li tarihinde dajini encü- | men tarafından 52 madde ü belediye zabitası talimatnamesine olarak tertip ve kabul olunan talimatnamesinin 1580 sayılı kanın mucibince belediye meclisinden ge çirilmediği ve buna rağmen tatbik edilmekte olduğu. Denilmekte ve bundan sonra Mu- hittin Üstündağın ve arkadaşlarının vaziyeti ve hâdisede suçlu oluşları nin vazifeyi suistimal, ihmal ve te- rahinin nelerden ibaret bulunduğu Syri ayrı izah edilmektedir. Fezlekenin ve buna merbut olan bazı tahkikat evrakının okunması 5- st 11,55 e kador devam etmiş ve tam iki saat sürmüştür. Ustündağ anlatıyor : Bundan sonra reis, Muhittin tündağa sordu: — Okunan evraka karşı bir diye- ceğiniz var mi? — Hayır, hiçbir diyeceğim yoktur. Bunun üzerine fezlekede mevzuu bahis edilen ruhsatname istirdadı me selesine geçildi ve bü mevzu du: stirdadı bir bele diye tedbiri midir. yoksa ceza mat yetinde midir? Üstündağ, kısa bir tereddütten son Ta şu cevabi verdi” — Bir tedbirdir efendim. Beledi yeye verilen bir hakkın ahar tarafım. dan teminini tanzim için konulmuş bir müeyyede tedbiridir. Otobüsçü - lüğü serbest bir ticadet sahası olarak bırakamazdık. Reis: — Fakat belediyenin ceza hüküm- lerini tayin eden nizamnamesinde “şöyle yapanlar şu kadar, böyle ya- panlar bu kadar gün işten menolu- nur., denilmektedir. Bu hüküm ce- za mahiyetinde değil midir? — Bu nizamname her vatanrlaşım serbestçe yapabileceği işler hakkin-| da hükümler ihtiva etmektedir. ve »e ve otobüs Us ize « | velee müracaat edenlere verilmemiş ştır. Demin de arzettiğim gibi bu- nun ile hiçbir münasebeti yok- r Ruhsatnate istirdadı hangi ma ma ete mi, yoksa bele diye en Bu bir encümen i set makamı ile yoktur. i Bunun üzerine Tels, Üstündağın müdafas i dir efendim r alâkası iltizam ot temyiz dördüncü hukuk - dairesinin bir ilâmından bahsetti ve: — Bu il dedi, bunun bir İ- dari âf olduğu zikredilmektedir. Buna ne de Dev verme ve ı sırasında ği mda, siniz? t şürası kararında ruhsat at etme keyfiyetleri bir tutulmuştur. “Temyiz kararında da görüş Sabur Samiye verilen hatlar Bundan sonra dâ yine mülkiye'mü fettişlerinin tahkikat, evrakında ga ğ mA, saydırken | kdiseye teras eri. ynidir. v Bletir ri geğen bir Reis dedi ki: Ruhsatnameleri geri alınanlar hakkında umumi bir af çıkmış ve ye- vak hatlar için “bunları bir- leşticelim,, denilmiş olduğu halde be lediyeden iltimas ve iltizam gören- lerin müracaati üzerine bu hak av- de yalnız Sabur Sami ile arkadaşla- rına verilmiş, bu mesele hakkındaki mütaleanız nedir? — Bir sf kelimesi ortaya atılmış buki af diye bir şey yoktur. Ruh- satnameleri istirdat edilen otobüs çüler belediyeye bir çok müracaat- lerdir. arda bulünmm Hallerini ıslah etmiş 6. bir daha yolsuzluk yapmıyacakları- pı da söylemişlerdir. Biz de bunlara karşı biraz daha müsamahakârol - mayı düşündük. Yeni müracaat sa- hipleri belediyenin yeniden 4 karar verdiği hatlar üzerinde iş isti- yorlardı. Biz bazı yerlerde asfalt yol ptırmıştık. Onlar, bize parke vap- nayı teklif ettiler. Bir komisyon te- şekkül etti. Bir sene kadar onlar bizi yapiniz, ,, diye oyaladılar. Beyoğlu tarafda yollar dardır, Bu yolların bö; damların eline bırakılması bizi endi- şeye düşürüyordu. Arkadaşlarla ko- uştuk. Bu adamların bizi bit sene denberi oyaladıklarım düşünerek ye ni hatları açınıya karar verdik. Vak- tile ellerinden ruhsatnameleri alı -| nanlar bu müddet zarfında birer İşe başlamışlardı. Biz bu vaziyet karş. sında bütün bu işleri bir adama ver- meyi hiç olmazsa yalnız onunla uğ- mayı ve âmme menfaatinin bu şe. kilde daha iyi korunacağını düşün- dük. Her parçası birinin elinde bulu- ban perakende iş yapmaktan korku- yurduk. Bu karardan sonra 10 araba ile 20 araba ile müracaat edenleri zeih ederek mühim yollara koymu- başladık. Yulnız karardan Zarar görenlerin | vaziyetlerine bır çare aradık. Makin şubesi bu mesele üzerinde beş altı ay çalışarak bir rapor hazırladı. Rapor tetkik edilirken de bu mesele ortaya çikti ve tetkik yarım kaldı. Biz bu otobüs işi için zaman za - man tedbirler elsyirduk. Yalnız bu| hâdise bizim hüsnü niyetimizi gös- y ais dönemeçildir. vi İ tanzim olunurken otobüsçüler de ça- onların da fikirleri alm - termiye yeter, Çünkü nasıl olsa bu 0- tobüsler bir zaman sonra kalkacaklardı. Hattâ uzun zanan gümrük musfiyetini temin ederek, belediye tarafından otobüs getirtme yi düşünerek bunu tetkik ettik. Fa- kat Maliye Vekâleti bu muafiyeti ka- bul etmeyince vatandaşların hakları- nı düşünmiye kendimizi mecbur san- dık. adan or Affedilen otobüsçüler Rels, yeni bir sual daha sordu: —Siz afledilenler yeni hi leştirilerek, ondan sonra im edenlerin müracaati kabul edilmiyo- cek diye karar vermiğsiniz. Halbuki di yerleştirmişsiniz. ve iltiması görenle- re yeni hatlar vermişsiniz, hakında ne diyeceksiniz? Üstündağ bir müddet düşündük - ten sonra tekrar söze başladı: — Efendim eski hatlara eski ara haları, yeni açılacak hatlara da yenı rabalar: venelimdiye»bir karamız yoktur, bendeniz tramvay P bir tedbir olmak üzere bu ka- rara tevessül ettim. — Bir de bir sıra usulü varmış, bu sıra takip edilmemiş, ilk müracaat: ©- denler daha önce iş alacuklarken son raya kalmışlar, buna mukabil ilk müracaat yapanlardan bazılarına da işlek hatlar verilmiş, meselâ Sabur Sami en son müracaat eden olduğu halde en evvel işe başlamış? — Bunu katiyetle o bilmiyorum. Kurtuluş — Beyazıt, Fatih — Şişli hattında Sarı Halit isminde birinin Sabur Samiye takaddüm ettiğini s#- nıyorum. Fakat bu zat müracaat ettiği za man muhtelif hatlarda 13 arabası İş- liyormuş, yeni milracastinda de 10 araba için daha ruhsatname muş. Bu müracast bu yüzden terviç edilmemiştir. Reis, Üstündağın cevaplarını X bularak oturttu. bunun şirketine oz muavini bulunan Ekrem Sevencana | döndü. — Sizin bir diyeceğiniz var mı? — Dün de arzctmiştim. İlâve ede- cek bir sözüm yoktur. Reis, diğer maznunlara da ayi su ali sordu. Onlar da dünkü larına ilâve edecek yeni bir mütale- aları olmadığını söylediler. Evrak mütaleaya alındı Bunun üzerine iddia makamını İ gal eden başmüddelumumi, başmıa- vini Arif Cankaya, söz alarak şun ları söyledi — Biraz evvel okunan tahki! rakında bazı kimselerin şahit olarak bir kısmının da maznun sıfatile din- lendikleri yazıyor. Bundan başka mutavassıtlar vardır ki, onlar da mü- yacsatlarının geri kaldığım, isaf edil- mediğini veya hiç cevap verilmediği- ni söylemiş ve dinlenmişlerdir. Bun- ların da istinabe suretile ifadeleri - nini alınmasını talep ederim ve evra- kı, tetkikime imkân vermek üzere, muhakemenin başka güne bırakılma- fını rica ederim, dedi. İddia makamının bu talebi üzerine mühakemenin talikine karar verildi ve muhakeme 16 mart perşembe gü- nü saat 10,30 a bırakıldı. Mezarlık Davası İstanbuldaki asri mezarlık yerinin istimlâki sırasında belediyenin yol suz hareket ettiği nm duruşması - sadüf ed re bu da mahkemesi döre de bakılmış ve mişti, Fakat karar temyiz ceza umu- İm heyeti tarafından bozulmu tekrar temyizen tetkik me edilmek üzere dörd iresine havsle edilmiştir. Maznunlardan . Muhittin Üstündağ diğer dava münüsebeti hazır bulunüyordu lardan İstan tarihi de bugün. Melüm olduğ: te üze- temyiz ncü ceza dalvesin- böraetle neti ordu. aya geçen sene idi; esasen Diğer maznun- sonra bu ademları eski hatlara İcür Ömer hazır bulunmak Ali ve * İstanbi Kütahya ay meb'us işlerinin çok- Tuğunu ve vazifesinin başmdan ay» izete şimdi le sek odüruşmada hazir sağını bildirmiş. -o#âmanki n Şerafettin. de zatürreeden muztarip olduğunu gös teren bir rapor göndermişti. Müddeinleyhlerin . hüviyeti, tesbit olunduktan sonra duruşmaya ba landı. Ceza umumi heyetini kararımı bozan kararı okundu Nakz kararına göre İstimlâk meselesi hakkında yeni- den ve temyizen muhakeme acılma sına sebep olan umumi heyi kız kararındı denilmek Azasından in nâ- şöyle r rı #imlâk edile- menkullerin iki tarafın ri zasiyle ve pazarlık suretiyle müba- aast herhalde 320 terikli kanunun imlerine ve 926 tarihli 287 izerine nu- maralı tefsir fıkrasiyle Büyük Mik let Meelisince ittihaz olunan karara yularak musmele Yapılmak kayıt » haiz cihetle hödü hükümleri: ve kararlar münderecatı - nazara alm- mak ve İstimlâk kanununda tasrih edilen mühammehi ve şartiy sede merkür kanun acai heyet ' evvele- mirde mezarlık yeri olarak alınan waha'lin takdir edilecek kıymeti pa dilmediği temin €- istinat olunan fiilin mahiyeti tayin ve takdir olunarak neiceye göre bir karar verilmek İcap ederken hususi dairece muamelenin İcereyan - şek istimlâk kanununa ve karara tevfi nazaran iren İt muameleye lüzum ol madığı beyaniyle bu noktaların mev zuu bahsedilmesi kanuna mugayir İve temyiz Tâyihasında yazılı itiraz- İların varit olduğundan mezkür hük mün ceza muhakemeleri usulü ka- nununun muaddel 328 mer madde sine tevfikan bozulmasına 9—1—930 tarihinde ittifakla karar o verilmiş- tir... Nakız kararının #onra 'relsı Muhittin Üstündağa diyeceği olup olmadığını sordu da: — Yüksek mahkemenizin verdiği beraet kararım bozmak için hiç bir sebep yoktur. Kararmızda israr et tenizi rica ederim, dedi. Diğerleri de bu.ricayı tekrarladılar, Kenan Ömerin sözleri Ondan sonra müddeisleyhlerin az olunan okunmasından bir o berset | er için menafli umüu-| 4-3» sri Mezarlık Davasına Başlan dı kındaki dava-İvekili avukat Kenan Ömer söz ala" ak usul hakkında bir hata gördüğü nü söyledi ve bâzı mütalealar ser de! Bundan #onra reis Mecdi Beydej aznunlara dönerek bir diyecekleri up olmadığını sordu. Onlar da hif bir diyecekleri olmadıklarını beya ettiler, Heyeti hâkime müzakere yap mıya karar verdi. Bir saat müzake * reden sonra şu'karar okundu: “— İcabı müzakere olundu. 469 numaralı kanunun 9 uncu madde * siyle istinaf mahkemeleri lâğvedil * miş ve temyiz teşkilâtının tevessÜ ne dair olan kanunun 4 üncü madde" sinden muhakemelerinin temyiz cezii dairelerine ait ve temyizen tetkikati sı ceza umumi heyetine raci oldur ğü ve 11 incel maddesinde dahi teş “ kili muhakim ve hukuk ceza davalar” ri asulü muhakemeleri İle -salr ka * | yaglama lerinin mülga bulund sarahaten göstetilrdişlölmasına göre talep ve” hile yerinde görülmeyen müdafaanı9 reddine ittirakla karar verildi.,, Bundan sonra Kenan Ömer esa$ hakkındaki müdafaasının ve ilk be” rant kararmda israrı istedi Hâkimler heyeti de ceza umum heyetinin bozma kararına uyulup © yulmaması hakkında bir karar vef” mek üzere duruşma 16 mart perşem” be günü saat 14 de talikine karar ve rild Adliye Vekâletinin Çok Mühim Bir Tamimi Ankara. 3 (TAN Muhabirinden )- Adliye alâkadarlara şu mühim ta * mimi göndermiştir. Tedbirsizlik v# dikkatsizlikle vukua gelen veya kaf” ten işlenen yaralama hâdiselerindi| yaralının yakın bir eczahane vey hastaneye nakledilerek hayatını kur” tarmak için muktazi tabbi müdav#” tın vaktinde yaptırılması lâzım gö Ürken bilâkis bâzı emniyet memuf” larının G, müddetumumileri | V sulh hâkimleri gelinceye kadar öl dürme vakalarında olduğu gibi Y rahıların olduğu yerde ve ayni vi yette kalmaları zaruri olduğu yo * lunda yanlış telâkki ve zehaplar! Ik müdavatını yaptırmadıkları gib tesadülen vaka o mahallinden & mekte olan resmi veya hususi ta biplerin müdahalesine de mümi İ etmekte oldukları anlaşılmıştır. İ Basit bir ameliye ile hayatı kurtarılması mümkün olan Yi İbir vatandaşın yakın bir eczahan veya hastaneye nakli veyahut ma halline gelen tabibin müdahalesi retile ilk müdavatı yaptırılma ekser ahvalde fozla kan ziyaı yü" zünden terki hayat etmesine sebeb yet vermiş olur, Binaenaleyh m zuu bahis yaralanma — hâdiselerinİ tahkik münmüelesi bakımından ka nunân lüzum görülen öcele tedbirk alınmakla beraber C. müddelumu misi veya sulh hâkiminin vaka m duğu ayni zamanda ve derhal sıhhat ve hayatinin kurtarılması İçi muktazi tabbi tedbirlerin ittihazı JÜ zumu tamimen bildirilir ve key yetin ilgililere de bildirilmesi ist nir.
