4 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

BUGÜNİ| RR A A, Filistinin İstiklâli ve Yahudi Yurdu Yazan: Ömer Riza DOĞRUL O yük Harbe girmesi üzeri © zaman hasım cephenin en kuyvet- erkânmdan olan İngiltere, Osiman- Wi devletini sarsmak ve İmparator- lük dah.linde ihtilâiler, isyanlar çi tarak devlet kuvvetlerini bunlar- Meşgul etmek için, o Ârapların! Mümessili olan Mekke Emiri Şerit| “seyin Je müzakerelere girişmişti üzakereler, İngilterenin © Maki Mısır fevkalâde komiseri Sir! İ Mac Mahom idare ediyor ve Şerif Hüseyn ile muhabere ediyordu. In- &iltere, bu muhabereler sirasinda Osmanlı İmparatorluğuna bağlı olan *p ülkelerine istiklâl vermeyi ta- Araplar da Ingiltere ile teşr.ki me - $âi ederek müstefik cephenin mu - | Yafiakıyeti için çalışmış ve Osmanlı Vleti ile muharebe etmişlerdi. Büyük Harbin bitmesi üzerine | Müstakil bir Arap devleti kurmayı | man Araplar, memleketler.nin par- "alandığını ve aynı ayr devletlere | Verildiğini — görerek ilk sademeye lar. İrak İngiliz; Suriye Fran- | Siz, Filsiin yine Ingiliz mandasına Yerilmiş, ayrica (o Filistinde milli İ İE yahudi yurdu vücude getirilmiş | | | | ahit etmiş, bu taahhüde mukabili | Ancak Hicazda suretâ müstakil. bir devlet kurulmuştu. Araplar bu vaziyeti kabul etmi - Yeceklerini, bu kararlarin tatbik'ne lanmasından İtibaren göstermiş- *, açılan mücadele neticesinde İ- tak devleti istklâlini kazanmış, se Ta, Osmanlı İmparatorluğundan «ay- tilan diğer parçalara gelmişti. ie ile Filistin bunların başın- Ydı, Flistin Arapları, aşağı yukarı yir- Mi senedir, hem bstiklâllerini kazan- Mak, hem de yurtlarını bir yahudi Yurdu olmaktan kurtarmak için mü- “adele edip duruyorlar. Bu mücade- > İngiltere hükümeti tarafından er . Bi l ün günderimesine sebep © olmuş, Ve en sonunda bugün çalışmalarına İsvam eden yuvarlak masa kon e toplanmasını intaç etm.ş- Yuvarlak masa konferansına işti- tak eden Araplar, İngilterenin Filis- Ün .stiklâlini, esasen Şerif Hüseyine #ünderdiği mektuplarda taahhüt et Miş olduğunu, bu taahhüdü yerine #sbirmesi lâzım geldiğmi ileri sür - tikleri iç'n, vaktiyle Mae Mahon ile tif arasında cereyan eden muha- "eyi yenden tetkike lüzüm hasıl olmuştu, Bu eski muhabere Arap dilile ya- Pitaş otduğu için, ; İaguzleri ve Aapaarı temsil eden salâb.yetli 20 3, bunların asıl metni ile tercü- ini uzun uzadıya tetkik etmiş Ye nihayet bu mektuplar neşrolün- Müştur: Bu mektupların peşrinde bizi alâ: kadar eden mühim bir nokta bugün- Türk Hatayin o zaman dahi klüğünün alâkadarlar tarafından inmaş olduğudur. vag ilterenin Araplara karşı taah- ü İse O münakaşaya tahammül iniyecek sarahati ha.zdir. Bu vesi- çorın ifadesine göre ingiltere, kiye hududuna kadar uzanan 'P. memleketlerinin istiklâlni ta- Pei etmiş ve Araplara her yardım- bulunmak için söz vermiştir. dsi İng.itere daha sonra Filiş - Me yahudilere milli bir Yurt de - Pİ İçin de taahütlere girişmiştir. tai bu taahhüdün, daha evvelki da hüdü nakzetmesine imkân yok” hiç Bilâkis bu iki taahhütten biri - © ri, diğerini nakzetmesi lâzımsa, bi- | İsinin esas tutulması icap eder.| © zet iki taahhüdün birbirini mak - “, “sine kadar gitmemek lâzmsa, iman yapılacak iş bunlari telif İ anektir, Nitekim İngiltere hükü- egri Araplara yaptığı son teklif. d,,, © bu şekilde hareket etmiş ol - k N göze çarpıyor, — İngiltere hü- geti bu tekliflerde Filistinin A- ve *Kser yetine dayanan istiklâlini Yahudilerin orada bir ekalliyet il ettiklerini kabul ediyor, ahudilere mili bir yurt teşkili “li, Filistinin kâmilen yahudileş- İmesi ve Arapların oradan çıka - P atılması gibi bir taahhüdü ta - ün etmediği, bilâkis bu yur.» Yerli halkın menfaatlerini te - # » rl > | | Gandi Gandi Yine Oruca Başlıyor Londra 3 (Husus) — Hindistan- dan gelen haberlere göre Rajkot hü- kümeti demokratik ıslahlar yapma- diği için meşhur Gandi, ölünceye ka- dar oruç tutmağa and içmiştir. Onu oruçtan vaz geçirmek için ancak bu hükümetin evvelee vaadetmiş oldu- ğu oslahları yapması lâzimdir. ——— İspanyada . Son Vaziyet Paris, (Hususi) — Fransanın Bur- gös sefiri Mareşal Petain vazifesine hafta ennumda hareiet ede, cektir: Kendisine erkâmtarbiye si general Vavtier rolakat-cdecektir- Burgos hükümeti mareşalin tayinin- den memnuniyetini bildirmiştir. İngiltere, Bağdat elçisi Maurice Uetersonu Burgos İngiliz büyük ol- giliğine tayin etmiştir. Fransanın Enternasyonal sendi - kalar federasyon divanı Frariko bü - kümâtinin tanınmasını şiddetle pro - testo etmişlerdir. Cümhuriyetçiler dayanacaklar Madrit 3 (A. A.) — Cümhuriyet - giler Birliği İcra komitesi partinin bütün şubelerine ve federasyonlara bir tamim göndererek bugüne kadar takip edilen siyasette devam ve halk cepheyi teşkilâtları arasında sıkı ir - ini jitham edenler de vardır. bezi g tibatın muhafaza edilmesi lüzumunu bildirmeğe kerar vermiştir. Komite hükümete itimadını teyit etmiştir. Beş Nasyonalist tayyare Kartaje- nâ merkezini bombardıman etmiştir. Hasar çok mühim ise de yaralılar bir kaç tanedir. mama KISA HABERLER | e... .—.... Bulgaristan dün istiklâlinin 61 fnei yıl dönümünü tesit etmiştir. Safyada, hükü- met ürüninin ve resmi şahsiyetlerin ve kalabalık bir balk kütlesinin bupuru ile bir âyin yapılmıştır. © Kincar Başvekili Kont Paul Teleki, 5 Nisanda refakatinde Hariciye © Nazır Kont Csaky olduğu halde Romaya giie- çektir. © londra, Müthiş bir infilâk, Airmin- ham Kanalının su bendini hasara uğrat- mıştır. Haser büyük olsaydı, binlerce ton #u, civar mıntakaları istilâ edecekti, © Berlin — Hitler dün gece evinde ta- Binmiş simaları kabul etmiştir. Meşhur Alman artistleri ve serkiciları konser ver. mişlerdir. Fakirlere yardım İçin davetli. Jör arasında iki milyondan farla raygmark terin edilmiştir. min eden bir tarzda teşkilini derpiş ettiği için İngiltere hükümeti, son teklifleriyle bütün taahhütlerini ye rine getirmek yolunu tutmuştur, Filistin konferansını, bir çıkmaza saplanmaktan kurtaran bu yeni va - ziyetin, konferansı, müsbet bir neti- ceye sevketmesi beklenmektedir. Bunun da pek uzun sürmiyeceği anlaşılıyor. “ Halep TAN Halkı Hataya Geçmek İstiyorlar Doktor Veismen 10 Kabulü İçin Büyük Bi Hatay Devlet Ric Şam, 3 (Hususi) — Sabık maliye | veziri Lütfi Elhaffarın yeni kabineyi teşkil etmesini müteakip Suriyede sükün avdet etmiş gibi görünmektey se de bu zâhiri manzaraya İltifat et- memek lâzımdır. Çünkü Suriyede Kitlei vataniye ricali ile doktor Şeh- bender taraftarları arasında daimi bir anlaşamamazlık vardır, Kitlei va. tanlye mensuplarım bir ecnebi dev - let propagandasiyle hareket etmekle Muhtelif partilerin taraftarları zaman zaman nümayişler yapmak suretiyle kendi davalarını müdafaaya çalışmakta dırlar. Fakat bütün Suriye halkı is - tiklâl davasında birleşmiş (o bulun - maktadır. Halebe ve Haleplilere gelince bu şehrin halkı siyasetten ziyade tica - rete düşkündürler. Fakat son gühler- deki anarşili vaziyet Haleplilerin ti-| caretine sekte uğratmıştır. Halepli - ler Hataylılar gibi rahat bir idareye kavuşmak arzusu İle nümayişler ter- tip etmekte, Türkiye için hasret te- zahürleri yapmaktadırlar. Bir çok mıştır. Ananat ve ddat tamamen Türk olan Halep şehri Türk idare ve himayesine can atmaktadır Halepteki gayri müslim anasır bil bu temennidedirler. Hattâ onlar bu İarzularını dan bile ileri gitmekti, Bin Yahudinin Hataya r Para Vadetmiş, Fakat ali, Teklifi Reddetmiş zer evde bir Türk bayrağı hazırlan bakımından İzharda müslümanlar - Dr. Veisman'n büyük bir para vadederek on bin yahudinin Hstaya kabul edilmesi için yaptığı teşebbü sün Hatay devlet ricali tarafından kabul edilmemiş olması da Halepte Türkiyeye karşı izhar edilen sempa- sİtiyi kuvvetlendirmiştir. Bir taraftan Halepte Türkiye sempatisi alevlenip dururken diğer taraftan Lütfi Elhaffar kabinesi hak- kındaki aleyhtarlık hisleri artmak - tadır. Lütfi Elhaffar Doktor Seb - benderle birlikte harekete karar ver- miş olması bunda başlıca âmil ol - muştur. Maamafih, Lütfi Elkaffarın bü - tün gayreti Fransaya hoş görünerek ve mutedil şartlar ileri sürerek Suri- yenin istiklâli davasını kazanmağa Halepliler Hataya hicret etmeyi bile|matuf bulunmaktadır. Fakat Suriye tercih etmişler fakat Hataya gitmek ekseriyeti Suriyelilerin hakkı olan için seyahat varakası alamamışlar -|bu istiklelin hiç bir taviz verilmeksi- 1 dır. Halep ve civar şehirlerde hemen İzin elde edil MÜLLER SULTAN i arzusundadırlar li) M. TURHAN TAN Bu Yeni ŞAHESERİNİ Gazetemiz Okuyucuları İçin Hazırladı inyorita Bafa, Venedik'in Ss en âsil ve en güzel kızların dan biridir. Erkekler onun önünde eğilmeyi Meryem vesimleri önünde secde etmeğe daima tercih ederler. Yolda kendisine rastlayan kadın başları ise onun güzel yüzünü ve müstesna endamını biraz di Vaka üç kere geri dönerdi. aha fazla görmek için mut- İşte bu nefis mahlüku, Venedik Cümhuriyetinin Is- #anbtldaki elçileri uzun yıllar “Osmanlı İmparatoriçesi,, diye selâmlamışlardır. Sinyorita Bafa, nasıl oldu da bu mevkie geldi? İste bu heyecanlı hakikati - bir çok vakalar ve maceralar arasında - yeni tefrikamızda okuyacaksınız. M. Turhan Tan'ın Bu Meraklı Romanını Takibe Hazırlanınız Suriye Başvekili Lâtfi Elhaffar Demokratlar i Yeni Papayı Beğeniyorlar Roma, 3 (Hususf) — Papa On İ - kinci Pius bugün radyo İle nutkunu söyledi ve nutkunda bilhassa sulh lehinde temennilerde bulunarak bü- yük mesuliyetler deruhte eden Dev- let reislerinin sulh için muvaffak ol- malarına dun etti. Yeni Papanın 12 mart pazar gü- nü tetviç edilmesi bekleniyor. Demokrat memleketlerin matbu- atı On İkinci Pius'un papalığını mem nuniyetle karşılamıştır. Almanyı İ anın Nazi mahafili ise intihabı “hoşa gitmiyen bir sürpriz. saymışlardır Çünkü bu mahafiller yeni Papayı Nazizmin hasmı saymak. tadır. İtalya kralı ile Mussolini yeni Pa. payı tebrik etmişlerdir. Yeni Papa. iki yüz senedenberi seçilen ilk Romah olduğu için Roma ahalisi intihap yüzünden fevkalâde memnundurlar Paket Fasist maha filin, yeni Papayı antifaşist saydık- ları bildirilmektedir. İtalyanm resmi gazetesi olan Re- lazine İnternatlonale geçenlerde ye ni Papadan bahsederken, İtalyan kar- dinallerin ona rey vermelerinin müm kün olmadığını söylemişti. Papa On İkinci Pie Vatikan dev- let nazirlığına Kardinal Mağlioneyi tayin etmiştir. İsviçde ve Madritte Papa mümessilliğini yapmış olan kardinal, yüksek Vatikan akademi - sinde diplomasi ptofesörüdür. İren Veliahdi Kahireye Vardı İskenderiye 3 (A. A.) — Kral Fa: rukun hemşiresi prenses Feyziye ile evlenmek üzere Mısıra hareket etmiş olan İran veliahti, “Mahrusa,, yatiy. le buraya gelmiştir. zi İki Mısır topçekeri İle Milân is mindeki Fransız muhribi yata refakat etmiştir. Milân, limanın methalinde dur - muş ve 21 pare top attıktan sonra Beyruta avdet etmek Üzere hareket etmiştir. Limandaki gemiler düdük çalmak suretiyle yatı selâmlamışlardır.. Bir hava filosu, geminin üstünde uçmuş- tur. İran veliahtı. karaya çıkar çık - maz doğrucs Rasetin sarayına git « İnsan ve Gübre Yazan: B. FELEK kagündüz ağabeyimiz —Bil mem ağabeyim olabilir mı? Hazret pek te yaşım göstermez— geçenlerde yazdığı bir bentte “İn- san denilen gübre,, diye bir tâbir kullandı idi. Buna içerliyenler hat- tâ onu karşı tarizkâr yazılar yazan- lar oldu. Ona da meheldir doğrusu. Durup dururken böyle zirai bir me- seleyi ortaya atmakta ne mâna vardı?, Ben Akanın bu sözünden sonra düşündüm ve doğrusu sun'i veya İhayvani bilümum gü'seler hesahı- na ba târizlerden müteessir oldum. Bu yazımı okuyanlar belki; — Yana! demek sen de onlar. ansın! Diye bir zekâvet te gösterehilir. er Bence bir adamın veya bir şe- vin gübre olup olmadığını kestir. nek İçin ne onun İtirafı ne de İtira- m para eder, Herşeyden evvel saym okuyneu- larıma izah etmek zaruretindeyim ki ben gübre sözünü fışkı ve pislik mânasına almam. Gübre başlı başma bir servet, hir nimet ve bir zirai zarurettir. Bir karış bahçesi olanlar bile hir avuç gübre atmadan bir marul ye- tlşmediğini bilirler. Şu halde gübre sözünü tahlil e- derken onun “menşe, İni düslinmi- ye ve oradan bir İğrenti . mânası çikarmıya mahal yoktur. Gübre diye bir çiçek. bir fidan, bir yemiş, veya bir ağacın vetişme- sine lâzım olan gıdayı köküne top- rağma ve dibine döken şeye denir. E, bundan dahu faydalı ne olabi- lir » benim efendim! Bu vetişmeyi elçek. fidan ve ağaçtan haska şey- lere de teşmil etsek gübrenin mahi- yet ve hizmeti değişmez. Gübreli bir toprakta yetis(iği için nasıl hir zambağı, bir sünbülü veya bir şakavik”gülünü hor görmüyersik onu yetiştiren gübreyi de tiksini ile karsılamama'ıyız. Bu nezih mü- nasebetle size felsefi hir fıkra nak- ledereğim amma bilmem kanuni, ahlâki ve edebi kayıtlar arasmda bunu iyi yazabilecek mivim? Pek emin değilim: Galiba fıkra Mevlâ- nanındır. Bir gün iki yolen sokaktan ge- çerlerken bir münasebetsizin sokak ortasını kirletmis olduğunu görerek tiksinmiş ve burunlarını tıkamaslar. Bu istikrah hareketinden müteessir olan (mezkür şey) —rivayet odur ki— dile gelmiş ve yolcuların arka- sından şöyle bağırmış: — Mey: yolcular! Beni görünce neden bu derece İstikrah gösterdi- niz? Ben üç dört saat evvel pembe, kokulu. şeker gihi lezzetli bir şefta- li idim. Hattâ beni zedelenmiyeyim diye yapraklara sarıp mendiller içinde “taşıdılar. Ve yiyip tadımı, suyumu, kokumu aldıktan sonra bu halde sokağa attılar... Bu felsefi kıssadan hisse çıkar- mak lâzim gelince İnsanın seftali o- larak çürümeyi. adem oğlunün ağ- xma Ye işkembesine düşmiye tercih edeceği geliyer. : Bereket ki bütün şeftaliler ka- yısılar ve armutlar bu fıkrayı bil miyorlar. Bilselerdi hiç biri o akı- beti göze alıp yenmiye razı olmaz- lardı, İtalyada Asker Toplanıyor Londra, 3 (A-AJ — Diplomat'ke mahfiller, İtalyada seferberlik ya - pıldığına dair dolaşan şayıaları tek- Zip etmektedirler. Bu mahfiller, yalnız 1918 ve 1919 sınıflarının silâh altına davet edil - diklerini söylemekte ve bununla beraber nisanda çağrılması o lâzım gelen bu sınıfların martta davet edildiklerini kaydeylemekted rler. Bundan maada 1915. 1916 doğum- * lu efrattan bir kısmı da davet odil- miş ve Misir veliahti Prens Mehmet Ali tarafından kabul edilmiştir Misafir veliaht, bir müddet son- ra hususi trenle Kahireye hareket et- miştir. Ve Kahirede fevkalâde me » Trasimle karşılanarak Kral sarayına misafir olmuştur. miş ise de bunlar her hang) bir se bepten dolayı şmdiye kadar hizmet etmiş olan efrattır. Siyasi mahfiller, İtalyadan alının haberlerin telâş verici mahiyette ol- mamakla beraber gene bazı mülâha- zaları mucip olduğunu beyan etmek- j 4 vi