4 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

- 4-3-939 İBUGÜN| Filistinin İstiklâli Ve Yahudi Yurdu Yazan: Ömer Riza DOĞRÜL O smanlı Imparatorluğunun Bü- yük Harbe girmesi üzerine, 0_ zaman hasım cephenin en kuvvet- li erkânından olan İngiltere, Osman- devlcl.ni sarsmak ve İmparator- İuk dah.linde ihtilâiler, isyanlar ç- karlarak devlet kuvvetlerini bunlar- Mesgul etmek için, Arapların "'_l?nıe_ssıli olan Mekke Emiri Şer.f “seyin e müzakerelere girişmişti. Müzakereler, Ingilterenin o za- Manki Mısır fevkalâde komiseri Sir Möc Mahon . İdare'ed.yor vö Şerif u_i'“ey:n ile muhabere ediyordu. In- Biltere, bu Mmuhabereler sırasındâ l Manlı İmparatorluğuna bağlı olan | A'“P ülkelerine istiklâl vermeyi ta- ahhüt etmiş, bu taahhüde mukabil Araplar da Ingiltere ile teşr.ki me - Sâi ederek müctefik cephenin mu - Vaflakıyeti için çalışmış ve Osmanlı vleti ile muharebe etm.şlerdi. Büyük Harbin bitmesi — üzerine Müstakil bir Arap devleti kurmayı Uman Araplar, memleketler.nin par- ç"lluıı:lığ-mı ve ayrı âyrı devletlere Verildiğini — görerek ilk sademeye Uğradılar. İrak İngiliz; Suriye Fran- Sız, Filstin yine İngiliz mandasına Ferilmiş, ayrıca — Filistinde milli T Yahudi yurdu vücude getirilmiş ancak Hicazda suretâ müstakil bir devlet kurulmuştu. Araplar bu vaziyeti kabul etmi - ye1'!’-kleı-iui, bu kararların tatbik'ne aşlanmasından itibaren göstermiş- *r, açılan mücadele neticesinde İ- Tak devleti ist klâlini kazanmış, sı- Ta, Osmanlı İmparatorluğundan ; ay- Tilan diğer parçalara gelmişti. Suriye ile Filistin bunların başın- aydı. Filistin Arapları, aşağı yukarı yir- Mi senedir, hem İstiklâllerini kazan- Mak, hem de yurtlarını bir yahudi Yurdu olmaktan kurtarmak için mü- fadele edip duruyorlar. Bu mücade- * İngiltere hükümeti tarafından a « AARÜ . Gektlü v Bun tünder.lmui;ıe sebep Ve en da bugün çalış ıieVıım eden yuvarlak masa kon- *ransının toplanmasını intaç etm.ş- olmuş, Yuvarlak masa konferansına işti- Tak eden Araplar, İngilterenin Filis: nh “stiklâlini, esasen Şerif Hüseyine g“'nllxrdiği mektuplarda taahhüt et- Miş olduğunu, bu taahhüdü yerine E“_hnnesi lâzım geldiğmi ileri sür - Ükleri iç'n, vaktiyle Mac Mahon ile *rif arasında cereyan eden Muha- Teyi yen.den tetkike lüzum hasıl omuşlu. Bu eski muhabere Arap dilile ya- üş olduğu için, İngiüzleri ve Apiarı temsil eden salâh.yetli ze- Vat, bunların asıl metni ile tercü- Tesini uzun uzadıya tetkik — etmiş V8 nihayet bu mektuplar 'neşrolun- Uştur. hBll mektupların neşrinde bizi alâ- Adar eden mühim bir nokta bugün- :'f Türk Hatayin o zaman dahi Ürklüğünün alâkadarlar tarafından inmış olduğudur. w e j Güandi Yine Oruca Başlıyor Londra 3 (Hususi) — Hindistan- dan gelen haberlere göre Rajkot hü- kümeti demokratik ıslahlar yapma- dığı için meşhur Gandi, ölünceye ka- dar oruç tutmağa and içmiştir. Onu oruçtan vaz geçirmek için ancak bu hükümetin evvelce vaadetmiş oldu- ğu ıslahları yapması lâzımdır. - İspanyada Son Vaziyet Paris, (Hususi) — Fransanım Bur- gös sefiri Mareşal Petain vazifesine hafta sanımda haraltet pde- cektir. Kendisine - erkâmharbiye-rei-| si general Vautier refakat-edecektir-i Burgos hükümeti mareşalin tayinin- den memnuniyetini bildirmiştir. İngiltere, Bağdat elçisi. Maurice Uetersonu Burgos İngiliz büyük el- çiliğine tayin etmiştir. Fransanın Enternasyonal sendi - kalar federasyon divanı Franko hü - kümetinin tanınmasını şiddetle pro - testo- etmişlerdir. Cümhuriy tçiler day kl! Madrit 3 (A. A.) — Cümhuriyet - çiler Birliği İera komitesi partinin bütün şubelerine ve federasyonlara bir tamim göndererek bugüne kadar takip edilen siyasette devam ve halk cephezi teşkilâtları arasında sıkı ir - tibatın muhafaza edilmesi lüzumunu bildirmeğe karar vermiştir. Komite hükümete itimadını teyit etmiştir. Beş Nasyonalist tayyare Kartaje- na merkezini bombardıman etmiştir. Hasar çok mühim ise de yaralılar bir kaç tanedir. #salanalr h ,t'îlgîlterenin Araplara karşı taah:- Ü ise kaşaya k İyecek sarahati ha.zdir. Bu vesi- aların ifad göre — Ingiltere, Ürkiye hududuna kadar uzananm aP memleketlerinin istiklâlni ta- ü hüt etmiş ve Araplara her yardım- Ulunmak İçin söz vermiştir. t.ndel'çi İngltere daha sonra Filis - ; 'e yahudilere milli bir yurt te - Pıh' itin de taahütlere g.rişmiştır. laa:t.b" taahhüdün, daha evvelki t hüdü nakzetmesine imkân yok- * Bilâk.& bu iki taahhütten biri - n_diğcrini nakzetmesi lâzımsa, bi- “İSinin esas tutulması İcap eder. zeç et iki taahhüdün birbirini nak - E :'eSlne kadar gitmemek lâzımsa, eü:""ln yapılacak iş bunları - telif *ktir, Nitekim İngiltere hükü- le:â"'in Araplara yaptığı son teklif- Tei bu şekilde hareket etmiş ol - SÜ göze çarpıyor, — İngiltere hü- * *ti bu tekliflerde Filistinin A- ':' €kser yetine dayanan istiklâlini Yahudilerin orada bir ekalliyet Skil ettiklerini kabul ediyor, a.hudîlem mili bir yurt teşkili Sadi, Filistinin kâmilen yabadileş: tilmesi ve Arapların oradan çıka - P atılması gibi bir taahhüdü ta - ' ::muu etmediği, bilâkis bu yur - » Yerli halkın menfaatlerini te - hi, | ceye KISA HABERLER S aA AA N Bulgaristan dün istiklâlinin 61 inci yil- dönümünü tesit etmiştir. Sofyada, hükâ- met âzasının ve resmi şahsiyetlerin ve kalabalık bir halk kütlesinin huzuru ile bir âyin yapılmıştır. : © Macar Başvekili Kont Paul Tetleki, 5 Nisanda refakatinde Hariciye Nazırı Kont Csaky olduğu halde Romaya gide- cektir. €© Londra, Müthiş bir infilâk, Birmin- gham Kanalının su bendini hasara uğrat- mıştır. Hasar büyük olsaydı, binlerce ton su, civar mıntakaları istilâ edecekti. © Berlin — Hitler dün gece evinde ta- ninmış simaları kabul etmiştir. Meşhuür Alman artistleri ve şarkıcıları konser ver- mişlerdir. Fakirlere yardım için davetli- ler arasında iki milyondan fazla rayjmark tîmln edilmiştir. A min eden bir tarzda teşkilini derpiş ettiği için İngiltere hükümeti, son teklifleriyle bütün taahhütlerini ye- rine getirmek yolunu tutmuştur, Fil.stin konferansını, bir çıkmaza saplanmaktan kurtaran bu yeni va - ziyetin, konferansı, müsbet bir neti- $ Ü KAz ktodir, -Bunun da pek uzun- sürmiyeceği TÜRKİYENİN Halep Hataya Geçmek İstiyorlar Halkı veziri Lütfi Elhaffarın yeni kabineyi teşkil etmesini müteakip Suriyede sükün avdet etmiş gibi görünmektey se de bu zâhiri manzaraya iltifat et- memek lâzımdır. Çünkü Suriyede Kitlei vataniye ricali ile doktor Şeh- bender taraftarları arasında daimi bir anlaşamamazlık vardır, Kitlei va- taniye mensuplarını bir ecnebi dev - let propagandasiyle hareket etmekle itham edenler de vardır. Muhtelif partilerin taraftarları zaman zaman nümayişler yapmak suretiyle kendi davalarını müdafaaya çalışmakta - dırlar. Fakat bütün Suriye halkı is - tiklâl davasında birleşmiş — bulun - maktadır. Halebe ve Haleplilere gelince bu şehrin halkı siyasetten ziyade tica - rete düşkündürler. Fakat son günler- deki anarşili vaziyet Haleplilerin ti- caretine sekte uğratmıştır. Halepli - ler Hataylılar gibi rahat bir idareye kavuşmak arzusu ile nümayişler ter- tip etmekte, Türkiye için hasret te- zahürleri yapmaktadırlar. Bir çok Halepliler Hatayâ hicret etmeyi bile tercih etmişler fakat Hataya gitmek için seyahat varakası alamamışlar - dır, Halep ve civar şehirlerde hemen Doktor Veismen 10 Bin Yahudinin Hatayo Kabulü İçin Büyük Bir Para Vadetmiş, Fakat Hatay Devlet Ricali, Teklifi Reddetmiş Şam, 3 (Hususi) — Sabık maliyıl 1er evde bir Türk bayrağı hazırlan mıştır. Ananat ve âdat bakımından tamamen Türk olan Halep şehri Tür! idare ve himayesine can atmaktadır Halepteki gayri müslim anasır bil (FELEK İnsan ve Gübre Yazan: B. FELEK kagündüz —ağabeyimiz -—Bil- mem ağabeyim olabilir. mı? Hazret pek te yaşını göstermez — geçenlerde yazdığı bir bentte “İn- san denilen- gübre,, diye bir tâbir kullandı idi. Buna içerliyenler hat- tâ ona karşı tarizkâr yazılar yazan- lar oldu. Ona da meheldir doğrusu. Durup dururken böyle zirai bir me- seleyi ortaya atmakta ne müâna vardı?. Ben Akanın bu sözünden sonra düşündüm ve doğrusu sun'i veya bu temennidedirler. Hattâ onlar bu arzularını izharda müslümanlar - Suriye Başvekili Lütfi Elhaffar dan bile ileri gitmektedirler. Dr. Veisman'ın büyük bir para vadederek on bin yahudinin Hataya kabul edilmesi için yaptığı teşebbü- sün Hatay devlet ricali tarafından kabul edilmemiş olması da: Halepte Türkiyeye karşı izhar edilen sempa- tiyi kuvvetlendirmiştir. Bir taraftan Halepte Türkiye sempatisi alevlenip dururken diğer taraftan Lütfi Elhaffar kabinesi hak- kındaki aleyhtarlık hisleri artmak - tadır. Lütfi Elhaffar Doktor Şeh benderle birlikte harekete karar ver- miş olması bunda başlıca âmil ol - muştur. Maamafih, Lütfi Elhaffarın bü - tün gayreti Fransaya hoş görünerek ve mutedil şartlar ileri sürerek Suri- yenin istiklâli davasını kazanmağa matuf bulunmaktadır. Fakat Suriye ekseriyeti Suriyelilerin hakkı olan bu istiklalin hiç bir taviz verilmeksi- zity elde edilmesi arzusundadırlar, SAFOSU| "|söyledi ve nutkunda bilhassa lehinde temennilerde bulunarak bü- yük mesuliyetler deruhte eden Dev- let reislerinin sulh için muvaffak ol- malarına dua etti. Demokratlar Yeni Papayı Beğeniyorlar Roma, 3 (Hususi) — Papa On İ - kinci Pius bugün radyo ile nutkunu sulh Yeni Papanın 12 mart pazar gü- nü tetviç edilmesi bekleniyor. Demokrat memleketlerin matbu- tı On İkinci Pius'un papalığını mem nuniyetle karşılamıştır. Almanyanın Nazi mahafili ise jntihabı “hoşa gitmiyen bir sürpriz.. saymışlardır. Çünkü bu mahafiller yeni Papayı Nazizmin hasmı saymak- tadır. İtalya kralı ile Mussolini yeni Pa- payı tebrik etmişlerdir. Yeni Papa, iki yüz senedenberi seçilen ilk Romalı olduğu için Roma ahalisi intihap yüzünden fevkalâde memnundurlar Fakat Faşist maha - filin, yeni Papayı antifaşist saydık- ları bildirilmektedir. İtalyanın resmi gazetesi olan Fie— Za SAF YE SULTAN —M. TURHAN TAN S laka üç kere geri dönerdi. diye selâmlamışlardır. M. Turhan anlaşılıyor. . Bu. Yeni ŞAHESERİNİ Guzîfemîz Okuyucuları İçin Hazırladı inyorita Bafa, Venedik'in en asil ve en güzel kızların “dan biridir. Erkekler onun önünde eğilmeyi Meryem resimleri önünde secde etmeğe daima tercih ederler. Yolda kondi.sine rastlayan kadın başları ise onun güzel yüzünü ve müstesna endamını biraz daha fazla görmek için mut- İşte bu nefis mahlüku, Venedik Cümhuriyetinin 1g- tanbuldaki elçileri uzun yıllar “Osmanlı İmparatoriçesi,, Sinyorita Bafa, nasıl oldu da bu mevkie geldi? İşte bu heyvecanlı hakikati - bir çok vakalar ve maceralar arasında - yeni tefrikamızda okuyacaksınız. Tan'ın _Bu “Meraklı Romanını Takibe Hazırlanınız lazine İnternationale geçenlerde ye ni Papadan bahsederken, İtalyan kar- dinallerin ona rey vermelerinin müm kün olmadığını söylemişti. Papa On İkinci Pie Vatikan dev- let nazırlığına Kardinal Mağlioneyi tayin etmiştir. İsviçde ve Madritte Papa mümessilliğini yapmış — olan kardinal, yüksek Vatikan akademi - sinde diplomasi profesörüdür. ——— İran Veliahdi Kahireye Vardı İskenderiye 3 (A. A.) — Kral Fa- rukun hemşiresi prenses Feyziye ile evlenmek üzere Mısıra hareket etmiş olan İran veliahti. “Mahrusa,, yatiy- le buraya gelmiştir. g İki Mısır topçekeri ile Milân is- mindeki Fransız muhribi yata refakat etmiştir. Milân, limanın methalinde dur - muş ve 21 pare top attıktan sonra Beyruta avdet etmek üzere hareket etmiştir. Limandaki gemiler düdük çalmak suretiyle yatı selâmlamışlardır. Bir hava filosu, geminin üstünde uçmuş- tur. İran veliahtı. karaya çıkar çık - maz 'doğruca Rasetin sarayına git - miş ve Mısır veliahti Prens Mehmet Ali tarafından kabul edilmiştir Misafir veliaht, bir müddet son- ra hususi trenle Kahireye hareket et- miştir. Ve Kahirede fevkalâde me - rasimle karşılanarak Kral sarayına misafir olmuştur. hayvani bilümum gü'rreler hesahı- na bu târizlerden müteessir oldum. Bu yazımı okuyanlar belki: — Yaaa! demek sen de onlar- ansın! Diye bir zekâvet te gösterehilir- er. Bence bir adamın veya bir şe- yin gübre olup olmadığını kestir- mek iİçin ne onun İtirafı ne de itira- zı para eder, Herşeyden evvel sayın okuyucu- larıma izah etmek zaruretindeyim ki ben gübre sözünü fışkı ve pislik mânasına almam, Gübre başlı başına bir servet, hir nimet ve bir zirai zarurettir. Bir kariş bahçesi olanlar bile bir avuç gübre atmadan bir marul ye- tişmediğini bilirler. Şu halde gübre sözünü tahlil e- derken onun “menşe,, İnji düşünmi- ye ve oradan bir iğrenti » mânası çıkarmıya mahal yoktur. Gübre diye bir çicek. bir fidan, bir yemiş, veya bir ağacın vetisme- sine lâzım olan gıdayı köküne ton- rağımna ve dibine döken şeye denir. E. bundan daha faydalı ne olabi- lir a benim efendim! Bu yvetişmeyi çiçek. fidan ve Aağaçtan baska şey- lere de teşmil etsek gübrenin mahi- yet ve hizmetij değişmez. Gübreli bir toprakta yetistiği İçin nasıl hir zamhağı. hir sünbülü veya bir şakayik”gülünü hor görmüyarsak * onu yetistiren gübrevi de tiksinti ile karsılamamal'ıyız. Bu nezih mü- nasebetle size felsefi hir fıkra nak- ledecreğim amma bilmem kanuni, ahlâki ve edebi kayıtlar arasında bunu iyi yazahilecek mivim? Pek emin değilim: Galiba fıkra Mevlâ- nanındır. Bir gün iki yolcu sokaktan ge- çerlerken bir münasebetsizin sokak ortasını kirletmisş olduğunu görerek tiksinmiş ve burunlarını tıkamışlar. Bu istikrah hareketinden müteessir olan (mezkür şey) —rivayet adur ki— dile gelmiş ve yolcuların arka- sından şöyle bağırmış: — Heyi yolcular! Beni görünce neden bu derece İstikrah gösterdi- niz? Ben üç dört saat evvel pembe, kokulu. şeker gibi lezzetli bir şefta- li idim: Hattâ beni zedelenmiyeyim diye yapraklara sarıp mendiller içinde >taşıdılar. Ve yiyip tadımı, suyumu, kokumu aldıktan - sonra bu halde sokağa attılar... Bu felsefi kıssadan hisse çıkar- mak lâzım gelince insanın şeftali o- larak çürümeyi, adem oğlunun ağ- zına ve işkembesine düşmiye tercih edeceği geliyor. « Bereket ki bütün şeftaliler ka- yısılar ve armutlar bu fıkrayı bil- miyorlar. Bilselerdi hiç biri o akı- beti göze alıp yenmiye razı olmaz- lardı. İtalyada Asker Toplanıyor Londra, 3 (A.A.) — — Diplomat'kşâ mahfiller, İtalyada seferberlik ya - pıldığına dair dolaşan şayıaları tek- Zip etmektedirler. Bu mahfiller, yalnız 1918 ve 1919 | sınıflarının silâh altına davet edil - diklerini söylemekte ve bununla beraber nisanda çağrılması — lâzım gelen bu sınıfların martta — dayet edildiklerini kaydeylemekted rler. Bundan maada 1915, 1916 doğum- * lu efrattan bir kısmı da davet edil- miş ise de bunlar her hangi bir se- bepten dolayı ş mdiye kadar hizmet etmiş olan efrattır. Siyasi mahfiller, İtalyadan alınan haberlerin telâş verici mahiyette ol- mamakla beraber gene bazı mülâha- zaları mucip olduğunu beyan etmek- tedirler, izatdededilz. .di e M &.