30 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

SM w.1.04 BÜGÜN Amerikanın Silâhlanması Ömer Rıza DOĞRUL © merika Cümhurreisi Mister Roosevelt Amerika kongre- sinde okunan masajında, Amerika wn yeniden silâhlanmasının se beplerini izah etti. Amerika ye- Biden silâhlanma işine 300 milyon dolar daha sarfedecektir. Çünkü bütün dünya, eşi görülmiyen müt- biş bir silâh yarışına girmiştir. A- Merika, barışseverliğine rağmen bu yarışa karşı likayt kalamazdı. alıkta en korkunç tehlikelerle ılaşan ve tehlikelerin en bo- usu ve'en tüyler örperticisi İçinde yaşıyan bir şey varsa o da Sulhtür. Çünkü beşeriyetin dörtte biri, biribirini mahvetmekle meş- Ruldür, Yüz milyonlarca İnsanın Yeri yurdu yakılmak, çoluk çocu- Bu en müthiş âlabetlere uğramak tehlikesi karşısındadır. Fakat bu tehlike sayısız insanların hayatı” Ai ve malını kasıp kavurmuştur. Ve felâket günden güne genişle- mek istidadında bulunduğunu gös termiştir. İnsanlığın ne elim şart- Yar içinde yaşadığını apaçık gös- tren bu vaziyet karşısında Ameri- ka, tam bir emniyet içinde yaşa" Mak, bütün yurtlarını ve bütün #ahillerini korumak ve bunun için Silâhlanmak lüzumunu hissetmek: tedir. Mister Roosevelt bu nokta- Yı vuzuh ile anlatmış ve “tam bir emniyetten kastim, yalnız sahilleri mizin değil, fakat ayni zamanda #ahillerimizden çok uzak arazimi- Xin emniyetini teminat altına alan bir müdafaadır. Muhtemel “her düşmanı sahillerimizden yüzlerce Mil uzakta tutmamız lâzımdır. demiştir. Mister Roosevelt bu su- tetle Amerikanın büyük Okyanus- ta müdafaası ile mükellef bulun- duğu Amerikan arazisini herhan- Gİ istilâ tehlikesine maruz bırak- Muyacağını göstermiş ve bu arâzi Ye göz dikilmesine müsaade etmi- Şçeğini anlatmıştır. Bu. sözlerin MANÂLADA, ŞUPME YOK Ki, SAPYM a dır. Çünkü büyük Okyanustaki A- Merikan arazisine karşı herhangi tehdit ihtimali, ancak Japonya ta- Fafmdan gelebilir. Amerika Cüm- turreisi ise bu çeşit ihtimallerin hepsini bertaraf etmek için yeni - den silâhlanmıya karar vermiştir. Amerikanın büyük Okyanusta kuvvetlenmesi, Japonyanın istilâ Siyasetine karşı mühim bir hamle teşkil ettiği şüphe götürmez. Av- Tupadaki karışık vaziyet tasfiye &- dilir ve yeni anlaşma imkânla N sağlamlanırsa, Uzak Şark ile alâkadar diğer devletlerin de ayni Şekilde hareket etmeleri ve Japon İstilâsma karşı bir cephe vücude getirmeleri beklenir. Japonyanın bu cephe karşısında İstilâ siyasetine kolay kolay devam. *demiyeceği muhakkaktır. Fransa kabinesi : yan SEE BEŞE İrminci asrin başımdan beri başka hiçbir kabinenin ka- zanmadığı itimat reyini alan M. wtemps, yeni ve mühim bir İmtihan ile karşılaşmak üzeredir. Chautemps'ın kazandığı itimat, ilde karışıklık, harice karşı zâ- W tehlikelerinin hızlandırdığı bir Syanıklık ve milli birlik ihtiyacı Seri idi, Chavtemps, dal karışıklığa Karşı gelmek için yeni bir iş nizam i hazırlamıştır ve nizamna- b kabine tarafından ittifak ile olunmuş, ve Parlâmentoya *evkolun muştur, Bizamnamesinin hedefi pat- Yonlar İle işçilerin hukukunu ta- etmek ve iki tarafı da kanuna *€ sevketmektir. İşçilerin ka ot patronların meşru sendi- saliyetlerine iştirak eden İşçi- lere iye alirken de, işten ayırırken #ziyet etmeleridir. Patrohlar teri lerin içtimai ve iktısadi sis ty Yıkmak için uğraştıklarını iler ürüyorlar, du lan iki taraf ta haklı ol- leri be, için bu karşılıklı şikâyet Yatı, Taraf etmek üzere her iki ta- * hak ve vazifelerini açıkça ta- İSPANYA: Asilerin Ricat Hattı Kesiliyor Londra, 20 (Radyo) — Ispanyada Cümhuriyet kuvvetlerinin Teruel'de yeni muvaffakıyetler kazandığı ha- ber veriliyor. Verilen malümata gö- re hükümet kuvvetleri, asilerin bü- tiin yollarımı kesecek bir hareketi mu vaffakıyetle başarmaktadır. Hükü- met kuvvetleri Arsgonda muvaffa- | kıyetle ilerlemekte ve asilerin kuv vetlerini, külli kuvvetlerinden ayır- maktadır. Ispanya hükümeti, açık şehirleri bombardıman etmiyeceğini, buna | mukabil asilerin de ayni kaideye ri- ayet etmeleri lâzım geldiğini, asiler! ısrar ettikleri takdirde hükümetin de mukabeleye mecbur kalacağını bildirmektedir. San Sebastiyan, 29 (A.A.) — Nas yonalistlerin polisi Santander dağın da hükümetçilerin gizli bir silâh de posunu meydana çıkarmıştır. Depo- da 2000 bomba, 64 mühimmat kasa- sı ve 500 el bombası vardır. Silâh- lar Sovyet ve Fransız mamülâtıdir. Araştırmalara devam edilmektedir. İNGİLTERE: Fırtınadan Ölenler Londra, 29 (A.A) — Gelen malü- mat bugün İngilterenin her tarafın - | da uzun müddet çok şiddetli rüzgâr | dan mütevelit kazalarm üç kişinin ö- lümüne sebep olduğunu bildirmekte: | dir. Birçok yerlerde ağaçlar devrilmiş ve inünakalât durmuştur. Sahiller de küçük vapurların akibetinden en- dişe edilmektedir. Yeni Bir Hava Rekoru İoimüeş BE erer EEE TUNE kumpanyasının bir tayyaresile Bour geteroydon arasında saatte 352 kilo- metre kesmek suretile yeni bir rekor tesis etmiştir. Tayyarede mürettebat la birlikte 16 kişi vardı. SURİYE : Konsoloslar Staj Görecekler Şam, 29 (Hususi) — Harleiye işle ri yüksek kadrosu, cümhurrelsinin tasdikine iktiran etmiştir. Iktısadi, i- dari ve siyasi olmak üzere ihdas edi- len üç müdür muavinliğine Suriye - nin münevver gençliğini temsil eden üç genç tayin edilmiştir. İlk iş olmak üzere, Ankara, Bağdat ve Kahireye üç viskonsül ayrılmıştır. Bunlar altı ay kadar Fransiz kon- solosanesinde staj görecekler ve önü- müzdeki şubatın ilk günlerinde vazi- felerine iltihak edeceklerdir. Suriyenin Paris elçiliğine tayin e- deceği sefir için Fransız yüksek ko miserile teatii efkâr edilmiştir. Tayin meselesi Suriye - Fransa muahedesi- nin Fransız mebusanı tarafından taş dikinden sonra olacaktır. KISA HABERLER Belçika Sosyalist Partisi Rekli Emile Vanderveld, dün, hükümetçi İspanyaya hareket etmiştir. # İranda memleketin yeni mülki takslmatı hakkındaki lâyiha Parlf- mentonun tasdikinden geçmiş ve me- riyete girmiştir. * Solya zabıtası yeniden iki gizli komünist matbansı meydana çıkar- mıştır. Birçok beyannameler, gazete- ler ve bir miktar da sflâh bulunmuş- tur. # Kahirede bir talebe namazdan 3 sonra Nahas Paçaya hücum etmek istemiş, kavga çıkmıştır. nn | — a yin etmek icap ediyordu. Yeni iş nizamnamesinin bunu temin edip etmiyeceği (ileride (o görülerek ve M. Chaptemps kabinesi geçen- lerde kazandığı itimadı idareye muktedir olup olmadığını göstere- cektir. de gördüğünüz genç kız, mekteplii B. Şuşnig AVUSTURYA Yeniden Birçok Ecnebiler Hudut Harici Edildi Viyana, 20 (A.A.) — Son zaman- larda Almanyadan gelen Danimar- ka tebaasından Baron Thiennenin ikametgâhında Viyanada hücum kı- taları teşkiline dair vesikalar bulun muş ve kendisi Italyaya sevkedil- miştir, Keza, lejitimist toplantılar esna- sında şiddet hareketlerine müracaat eden Çekoslovakyalı aristokrat Subs m yak ARE Macar Nazilerinin Beyannamesi Budapeşte, 20 (A.A.) — Macar na zilerinin gizli teşkilâtı olan “Görün mez cephe” salâhiyettar Alman ma- kamlarına, hitaben dağıttığı bir be- yannamede Alman katoliklerinin Budapeşte katolik kongresine işti- rak etmemelerini istemektedir. Uzak Şark Harbinde Çi Uzak Şark harbinde; Teçhizatı tam Çin kadınları da erkeklerinden geri kalmıyorlar arasında k YUNANİSTAN Atina, 29 (A.A.) — Halkı isyana ji teşvik eden beyannameler dağıtan bazı eski siyaset adamlarının harekâ ta ve hükümet reisi Metaksasın haya tana bir suikast teşebbüsünün meyda na çıkarılması üzerine, ikisi veya ü çü mütekait sübsy olmak üzere, 15 kişi tevkif edilmiş ve bir sene için Ales'e sürülmüştür. Bütün memlekette tam bir sükün hüküm sürmekte ve bütün sınıflar ve teşekküller milli hükümete bağlı lıklarını bildirmektedir, Atina, 29 (A.A) — Röyter Ajanm- nın salâhiyettar bir kaynaktan öğren diğine göre, son tevkifler ve sürgün- ler Yunan hükümetinin vaziyetini de İ giştirmiye matuf değildir. Vaziyetin 1936 da diktatörlüğün ilânındanberi değişmediği bildirilmektedir. Buna ne de kanunu esasinin tadili mevzuu bahis değildir; Atina Ajansının tekzibi Atina, 29 (A.A) — Atina Ajansı bildiriyor: Yunanistan hakkında tah rik âmiz haberler bazı yabancı gaze- telerde, Atina ajansınin kati tebliği ne rağmen devam etmektedir. Atina ajansı bütün heyecanlı hâdiseler hak kındaki şayiaları yeniden kati olarak yalanlar. Rejimde daha siddetli bi” şekil verildiği doğru değildir. Rejim. 4 ağustos 1934 değişikliğile verilen çerçeveden katiyen ayrılmamakta- dır. Bir Sene İçin Sürgün Edilen Tahrikçilerin Sayısı 15i Buldu FİLİSTİN: | Gene Bombalar Patladı, Kudüs Hattı Bozuldu Kudüs, 29 (Radyo) — Bugün iki bomba atılmıştır. Biri Kudüs demir. yoluna isabet etmiş ve hattı bir dere ceye kadar bozmuştur. Ikincisi bir Yakudi evine atılmış ve mühim or zarar vermemiştir. Bundan başka bir eve kurşunlar sıkılmış, fakat kimse ye isabet etmemiştir. Askeri mahkemenin, silâh taşıyan iki Yahudi genc'ni beşer sene hapse il mahküm eden hükmü, kumandanık tarafndan tasdik olunmuştur. Halihazırda polis, jandarma ve tay yare kuvvetleri isâ Battat adlı Arap derini aramakla mesçuldür. İngilterenin Filistin siyaseti Kahire, 29 (TAN) — Misir Mebu san Meclisi azasmdan 55 mebus ile Âyandan Üç : anm İmzasile İnsiltere nin Mısır sefiri Sir Miles Lammson'a İ gönderilen bir mektupta İngilterenin Wiistinde tak'p ettiğ siyaset çiddet- e tenkit olunmakta ve meselenin A. rap dileklerine uygun bir şekide hal W için mektuplarının İngiltere hükü metine bildirilmesi istenmektedir. (Başı 1 incide) ur YA rin askeri sahadâ tatbiki kabul edil- mediği takdirde hiç olmazsa iktisadi ve meli sahalarda tatbikini istemiş tir. Eden ve Delbos bu tedbirlerin Çin'e faydadan ziyade zarar getirme si muhtemel olduğundan Çin murah hasının bu talebini reddetmişler ve Milletler Cemiyeti Konseyi cak mahiyette bevnelmilel ihtilâflar husula —getireceğini- söylemişlerdir. Konseyin geçen içtima devresinde kabul ettiği karar suretini daha kati bir lisanla teyit etmesini ve devletle rin şahsen Çin'e yardım etmiye da- vet edilmesini telkin etmişlerdir. Eden, Delbos. Litvinof ve Koo bu sabah yeniden toplanmışlardır.. Ka- rar süretinin tahrir şeklinde müşkü- zeeri tedbirlerin tatbiki hali hazırda. İlât cıkmıstır Bu hususta akşama Ka- ki ihtilâzi vahimleştirecek ve uzata, | dar bir itilâfa varılması ümidi azdır. in Kadını Bu resim 'an bir askeri kıtaya mensuptur. ve mükemmeldir. Müşterek yardım projesinden vazgeçiliyor Litvinof dün iktisadi ve mali yar- dım hakkında sarih bir plân teklif et miştir. Bu plân mucibince Çin'e $i- lâh verilecek ve Japonyaya yapıla. cak petrol (hracatına ambargo kona- caktır, Eden ve Delbos bu plâna iti- raz etmişlerdir. Öğrenildiğine göre her türlü müşterek yardım projesin- den vazgeçilecek ve İngiliz ve Pran- siz murahhaslarının teklifi devletler kabiliyetlerine göre Çin'e yardım etmiyo davet edileceklerdir Meselâ bazı devletler Çin'e kredi aç- mak, bazıları silâh göndermek, bazı- ları da petro) yollamak suretile yar- dım edeceklerdir. Koo bu tekliflere şiddetle itiraz et- miş ve hükümetinden bu hususta ye- niden talimat istemistir Amerikadan müşahit isteniyor Diğer cihetten öğrenildiğine göre, nihai karar geniş mikyasta Armeri- kanın tarzı hareketine bağlıdır. Çün kü Cenevrede temsil edilen devlet- ler Uzak Şark ihtilâfına temas eden her karara Amerikanın da iştirak et mesini arzu etmektedirler. | Cenevreye bir “müşahit,, tayin et-| mesi için Washington -hükümetine bir telgraf gönderilmiştir. Çin meselesi, bugün öğleden son. ra saat 17 de toplanan konseyde mev | | İni bahsedilmemiştir. Varşova, 29 (A.A) — Gazetelerin bildirdiğine göre. dün Cenevrede ya pılan Beck — Eden görüşmesinde ez cümle, Filistin meselesi da, mevzuu bahsedilmiştir. Diğer ayni mesele, İngiltere ve Polonyanın Mi letler Cemiyeti nezdindeki murah- has heyetleri arasında da görüşül müştür. Cenevre, 29 (A.A) — B. Eden ve) B. Beck bu akşam Cenevreden hare- ket etmişlerdir. B. Delbas hareketini veçhile | 3 ELEK Sudan Ucuz! (Yazan: B. Felek) Hayatı ucuzlatmak için hükümetin aldığı ciddi tedbirler etten ekmeğe, ekmekten giyeceğe geçerken gazete- ler su işinin de tetkik edileceğini ha- ber veriyorlar. Bu haberlere göre memba suyunun bardağı on paraya, kapalı şişeler altınış paraya satıla- cakmiş, Ben ötedenberi bu sütunlarda hu temennileri tekrar ettiğim için şimdi işin tahakkukunu büyük inşirah ile karşılamaktayım. Maamafih bu sevinç beni İstanbul halkını memba suyundan çok daha fazla alâkadar eden bir mesele Üze- rinde mütalen yürütmekten alıkoya- madı, Efendim meselemiz, ötedenberi İs- tanbul için hakikaten bir dert olan terkos suyu işidi Her şeyden itiraf ederiz ye geçtikten sonra temizlenmiş. kas- men mebzulleşmiş ve şirketi aratmaz yacak hale gelmi kin bu mezi- yetleri bize onun şirket zamanında ki kadar pahalı olduğunu unuttura- maz. Terkos suyu Avrupanın hiçbir yerinde emsaline tesadüf edilemiye- cek kadar pahalıdır, Metre mikâhı on beş kuruşadır. Buna za olarak abonelerden şuhe borusu bedeli ve saat kirası gibi ekstra paralar da 2- lınmaktadır. Daha fenası vardır. Bir yere taşı Bır veya bir evi satın alırsınız. Su ka palıdır. Terkos idaresine müracaat edersiniz, — Borcu var da onun İçin kapalı derler. — Açınız! Talehinde hulunuranmızt — Borcu verin de açalım! evvel memnuniyetle , terkos suyu belediye» r diyor- ar. Gerçi bir idarenin parasını ara- ması hakkıdır. Lâkin başkasının har- İ cndığı suyun parasını. malın yeni sa- hip ve kiracısımdan İstemek hangi hak nazariyesine uyar? Bu ve buna benrer, eski şirketten lma bir ta- İkam pürüzler var ki; topunun birden ortadan kalkmasını . ve hele suyun memba sularından falan çok daha İ evvel ucuzlamasıpı istememek elden gelmiyor. axen İstanbul gibi sıhhi ve bol suya teşne bir şehre metre mikâbı 15 kuruşa su dağıtmak hucünki pa- halılıkla müendele zihniyetile güç te gif edilir bir şeydir, İstanbulda metre mikâbı bes. hiç olmazsa yedi buçuk kuruşa terkos su yu verildiği giin şehirde temirlik ve sıhhat bakımından büyük bir kalkın ma ve inkişaf olacağına süphe edile bilir mi? O ün pek yakın olması- mı candan diliyoruz. ROMANYA: Moskova Elçisi Şubatta Ayrılıyor Moskova, 29 (A.A) — Havas mi- İ habirinin öğrendiğine göre. Roman - yanın Moskova elçisi B. Clantu, Bük- reşe dönmek emrini almıstır Mosko- vayı şubat bidayetinde terkedecek ir. t m olduğu Üzere Sovyetler bir liğinin Bükreş elçisi B. Ostrovski hükümeti tarafından son zamanlarda geriye çağırılmıştı, Yabancı memleketlerde dönen ve İburaya akseden şaylalara göre, Os- trövski, Romen hükümetinin. siyasi doktrinlerinde vukua gelen değilişlik Üzerine geri çağırılmıştır. Fakat iki taraf arasında siyasi mü nasebetler kesilmiyecektir. sıla tehir etmistir. B. Necmettin Sadak'ın nutkunda bir tashih Cenevre, 29 (A-A) — Anadolu Ap jansının hususi muhahiri bildiriyor: B. Necmeddin Sadâk'ın konseyde okuduğu nutukın Hstay rejimine ait kısım, şu suretle teahih olunur: “Doğrudan doğruya ifadesi imkâ- mini ortadan kaldırmaktadır. Bay Reis, Türkiye Hatay ile ve onun tar. 7! idaresi ile ve sükün ve sükünetile bu devrede Fransa derecesinde | alâ- kadardır ve Fransa mandasi bittik- ten sonra Fransadan daha fazla alâ- | kadardır. Esasen bu meselenin tetki- ki için Konsey tarafından teşkiline karar verilecek heyete Hatay mese lesinin.......