28 Kasım 1936 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

annndqnıı SON POSTA 50y|ı KAMUTAY SANCAK DAVAMIZI KUVVETLE MÜDAFAA ET (Baştarafı 1 inci saylfada) Hürriyet ve istiklâl | üksek azasına hari- ize arzediyorum: l — Milletler Cemiyeti paktını “hli- va eden Versailles muahedesinin akdi esnasında Suriyedeki vaziyet, bir aske- ri işgalden ibaretti. Bu tarihte Türkiye nin Suriyedeki hâkimiyeti, hukukan mahfuz bulunuyordu. Coğrafi bir ifade 2 — 1920 de San Remoda Frans: mandasıma tevdii kararlaştırılan Sur: ye sırf coğrafi bir ifadeden başka bi şey değildi ve bunun hudutları takril bir surette bile tahdit edilmemişti ve edilemezdi. Çünkü Türkiyeden ay cak arazi henüz hukükan moçhul idi. 1921 de Suri; T Büyük Mecli bu işle 1921 denbe- en işligal et- kalarla dolu- seven ve İsti- hükümeti i Fransa bu Türk mım- | 'dı bir an bile eceği, olan | dür: Taahhütlere riaye! Yen Türkiye Cumhuri i dOîllUl.,LH!n ehemm Nola arın muhteviyatı aptaki ves arca Js"* p ı beyaz kit ikala- T bir kısmını şartlar dahilinde , Lozan muahedesindeki ahkâm ti açık göstermektedir. 4 16 ıincı lik notamız maddesi, Türk e | dilen — Lozan muahedesinin nin bu arazi Üzerinde âkadarlar lehine ih etmiştir. Bu- uriyedeki oto- takdirde, 921 ve 923 mukav ı-lu_ i lc şarta muallâk olarak terkedilen bu arazi hâkimiyeti, ancak İskenderun ve Antakya Türk a- halisine intikal edebilir. 1922 manda yasası 5 — 1922 manda yasasında İskende- run ve Antakya süküt ile geçilmişlir. Bu süküttan maksat, işbu mıntakaların ve Lübnan tabirleri haricinde bırakıldığı ise bu hal 1921 ahitnan ahkâmına iktır. €vvel 1936 tarihli notada Müyeti konseyinde tarafımdan ye Fr lariciye müsteşarı M, Vienot tar dan yapılan nata işaret el Pransa hükümetinin Suriye ve Lübnan ile yapmakta olduğu muahedelere mü- Masil bir muahedenin İskenderun ve Antakya mıntakaları Türk ahalisi ile de müzakereye Fra nher 1 hakkında sorulmuş ve bu su; Oın esasatı hukukiye mü: Bdilmişti. Fransanın cevabı Fransa hükümeti 10 vap vermiştir. an- cmelen ifade notası bu ikinci şıkkı benim- ülmektedir. Halbuki böyle ir, ahdi nakzetmek demektir ki bu takdirde Türkiye, kendisini, 1921 Ankara mukavelenamesi heyeli ümu - miyesinden ve 1923 Lozan muahedesi- nin buna müteallik ahkâmından beri addetmek zaruretinde kalır. Türk bayrağı ihtiva etden bayrak 1921 imza protokolunda, Fransa de- legesinin İskenderun ve Antakya min- takası için Türk bayrağını ihtiva eden bir bayrağın kabulündeki faideyi tas- Bu notamıza Tl*şııuı cev ları hülâsaten arzedeceğim : Fransız notasının esasları __İ__— Fransa hükümeti 1921 itilâf- aamüsi Çerçevesi dahilinde müzakere- ye âmadedir. 2 — İtilâfname ühkâümı, Fransa İsken derun sancağına Suriye devleti çerçe- Vesi içinde bir husu are bahşetmek Suretiyle tatbik etmiştli — Fransa, 1921 tarihli Ankara iti lâfmamesini, 25 Nisan 1920 tarihinde kendisine Süriye için verilen mandaya İstinaden yapmıştır. 4 — 1922 tarihli manda yasası Su- Tiye ve Lübnan namı ile andığı iki dev lete karşı Fransanın, bunları istiklâle doğru götürmesi ve bu memleketlerin hemnnxi bir suretle parçalanmasından Ve kiralanmasından vikayesi gibi veci- belerini tesbit etmiştir. 5$ — Pransa hükümetinin, Ankara iti Tâfnamesinin İskenderun sancağına mü tedair hükümlerini tatbik için aldığı ürler bu manda yasası esasları da- bilindedir, 6 — Mandater sıfatı ile şimdiye ka- dar deruhte ettiği taahhütleri Suriye- Ye devrederken Fransa hükümeti ge- tek Suriye ile yaptığı bir anlaşma sı- Tasında ve gerek bu münasebetle her- hangi bir âhar devletle yapacağı mü- Zakereler esasında manda yasası ahkâ- Mından dışarı Çıkamaz. Bu itibarla Suriyenin istikbali mev- Zuu bahsolduğu sırada Fransa hüküme- H, Suriye hükümeti namını aldığı 1921 deki taahhütlerinin fevkinde taahhüt- lere girişemez. ? — Suriye eczasından olan Sancak İle ayrı bir ittifak muahedesi akdet - Mek, fiilen ve hukukan 3 üncü bir dev let tesisi süretiyle Suriyenin parçalan: Ması demek olur ki bu da manda y: ha mugayirdir. 8 — 1921 itilâfnamesi, Sancağa, Su- Tiye haricinde siyasi bir varlık imkâ- hını derpiş etmemiştir. 9 — Fransa hükümeti bu hususta Tür | miş oluyor. kiye ile görüş teatisine memnuniyetle| 10 — Suriye ve Lübnanın istiklâle amadedir. Ve bu müzakerelere Suriye| kavuşmaları, Türkiye Cumhuriyetinin hükümetinin salâhiyettar mümessilleri j her zaman ilân ettiği prensiplere uy - hi iştirak ettirmek hakkını Fransa mu | gündür ve Franşanın aklığı karar ha- faza eder. kikaten takdire şayandır. Fransaya müdellel cevap Türkiye - Suriye Fransa hükümetinin bu notasına Pa-| Türkiye hükümeti ve Ankara hak- Tis büyük elçımiz vasıtasiyle 17 Teşri- | kındaki Türk noktai nazarı, Türk ve hisani 1936 tarihinde müdellel bir ce-| Suriye milletleri arasında hakiki bir Vap verildi. Bu cevabımızın dayandığı | dostluğun mevcudiyetine hiç bir suret lica esasları da hülâsaten vüksek|le mâni teşkil etmez. Bilâkis bu dost- miş bulunması, İskenderun mintakası- termek için güzel bir delil teşkil eder. 6 — Manda yasası ve 1930 teşkilât kararnamesi, Türkiye hükümetinin mu vafakati alınmaksızın tanzim edilmiş olduğundan Türkiye bunlara muhatap olamaz. 1921 de vaziyet 7— 1921 tarihinde Suriye namı alzın da siyasi bir teşekkül mevcut olmad:- ğına nazaran şu halde mevzuu bahse- dilen muhtariyet, mevhum bir Suriye devleti çerçevesi dahilinde değil, an- cak Fransız otoritesi çerçevesi ıçinde bih diğer teşekküller gibi istiklâle nam zet addedilmesi tabif bulunmuş olan bir muhtariyettir. 8 — Herhangi bir devletin diğer bir devlete karşı olan taahhütlerini, o dev letin rizasını almadan âhar bir devlete devretmek mümkün değildir. Esasen İskenderun Sancağı hiç bir zaman Fransaya ilhak edilmiş değildir ki bugün Suriyeye ilhak edilebilsin. Antakya ve İskenderun 9 — İskenderun ve Antakyanın is - tiklâli, Suriyenin parçalanması mana- $1 | tanımış değildir ve şurası da kayda şa- yandır ki, yeni muahede ile Suriye ca- miasına ithal edilen Alevi ve Cebeli- dürüz hükümetleri, İskenderun haricin de Suriye vahdetini yeniden temin et- dik etmiş ve bunu temin için hükürne- | ti nezdinde teşebbüs yapmayı vadeyle- | na kabul edilen rejimin mahiyetini gös | derpiş edilmiş ve Suriye ve buna müşa | sını tazammun etmez; Zira bu yerler | üzerinde Türkiye, Suriyeye hiç bir hak | luğun takviyesi için bir unsur olur. Türkiye haklarından vazgeçemez Birçok fedakârlıkla şimdiye kadar el de etmiş olduğu haklardan ve buniarın icabatı tabiiyesinden Türkiye Cumhu- riyeti vazgeçemez ve bu hakların ma- tlerinin şu veya bu şekilde değiş- mesini de kabul edemez. İKi vesika j sı ve 1930 teşkilâtı ansa hükümeti ilk defa o- ileri sürmektedir. Bu iki vesika, Türkiyeye evvelce vuku bu- nden açıkça nükülünü tazammun eder. Fransa hükümeti bun- man iki memleketi ayıracak ha:ux—ıvmuş:urpkcn tesbit eylemek lâ - zım gelecektir, Bu acı ihtimalleri bertaraf etmeyi cidden arzu eyleyen Cumhurı)â' hü » kümeti, iki tarafta hiç bir kaydı.ihti - razi tahlında veya evvelden karşılaş- tırılmış bir fikirle olmaksızın, mesele- nin heyeti umumiyesi haxkınm müza- kerata başlanmasını Fransa hüküme- tine teklif eylemiştir. Davamızın - esasları Şimdi hülâsasını söylediğim notaları- mızda gi Yör ki davamız bir arazi (reviziyon selesi değildir. İsted'ği- miz muahedelerle bizim ve Türk hal- iğı hakların fiili ve amel! te Sancakta Muhtarlar Hapse atıldılar (Buş tarafı 1 inci sayfada) arasında İlmiddin namında biri tara- fından dağıtılmak istenmiş ise de Ale- viler bu adamı dayakla aralarından kovmuşlardır. İntihaobata iştirak etmiyenlere karşı Antakya, 27 (Hususi) — İntihaba- ta iştirak etmiyenlere yapılan tazyik Antakya mıntakasında bilhassa Kara murt, Rebiye, Aşağı, Yukarı, Orta Kuseyr ve Ordu nahiyelerine tâbi köylerde tekâsüf etmektedir. Bu taz- yikın sebebi de basittir. Çünkü, Ordu nahiyesindeki 2250 müntehipten an- cak 60 kişi, Yukarı Kuseyr nahiyesi- nin merkezi olan Şeyhköyü intihap merkezinde 1626 münteyipten 260 ki şi, Orta Kuseyr nahiyesinde Babültü ren mıntakasında 164 müntehipten 260 kişi, Aşağı Kuseyr mıntakasında Borso merkezinde 1000 müntehipten 125 kişi intihabata iştirak etmi: Karamurt mıntakasındaki Türk köy- leri ise intihabata kat'iyyen iştirak etmemişlerdir. minatını korumak ve Türk mıntakası- haklarının muahedelerle temin edil- miş olan inkişafını görmektir. Daha esaslı deliller var Hülâsa: Şurasını hemen tasrih etme- liyim ki işi bilenler arasında teati edi- len bu notalarda esaslı delillerimizin #ncak bir kısmını söylemiş bulunuyo- ruz. İktisadi bakımdan olanlara daha te mas etmedik. Manda şartlarını ifade eden vesika ile 1923 de tekrar mütead- dit vesikalarla teyit edilen 1921 mua- hedesinin mükayese ve tetkikine giriş miyerek Işaretle iktifa ettik. Meselâ 1921 muahedesinin 7 inci maddesinin son fıkrası Sancakta resmi dilin şürkçe olduğunu sarahatle bildiriyor, Başkalıklar Manda şartlarını gösteren vesikanın 16 ıncı maddei de Suriye ve Lübnan da resmi lisanın fransızca ve arapça ol- duğunu tasrih ediyor ve gene 1921 mu kavelesine bağlı ve onun esaslı parça- larından birini teşkil eden imza proto kolünün 7 inci, 8 inci, 9 uncu ve 10 un- cu fıkralarında İskenderun limanında Türkiyeye tamılan haklar arasında Tür kiyeye kâfi bir sahanın uzun müddet- le kiraya verileceği açıkça ifade edil - miştir, Manda şartlarını beyan eden vesikanın 4 üncü maddesinde ise man- dater Fransaya Suriye ve Lübnanda hic bir sahanın kira, ile başka bir dev- |hükümeti, işbu mıntaka Türk unsurlu- lete verilmiyeceğini temin etlmek vazı- fesi veriliyor. ? Bu başkalıklar İskenderün ve Antak kâ ve havalisinin manda şartlarını lev- sik eden ahkâma dahil bulunmadığı, bi naenaleyh Sancak mıntakası 1921 mu- ahedesi ile istiklâle kavuşmak üzere otn nomiye tâbi olduğu için bahse karıştı- rılmadığını bizimle kabul etmek tabil dir. Aksi takdirde bu mütearız ahkâm | biribirini ifna u.crek bizim muahede- in ortadan key ğunu ar izah bulunabilir mi? Cenevrede yapılan mülâkatlar Bu sonuncu takdirde ise 1921 mua- hedesine mevzu olan bütün meseleler olduğu gibi açıkça durmakta ve bir hal Şi beklemekte bulunuyorlar, dem . Asamble münasebetiyle Cenet lunduğum sırada yatığım mülâkat- Jarın ve tem ın neticesi olarak av- dette Ankarada milli meselemiz i- çin Fransa ile aramızda konuşacağımı- z) tahmin & dum, Beyaz kitaplar- da gördüğünüz gibi müzakere yerine notalar teatisi ve münakaşa oldu. Bun- ların da dostane bir hava içinde cereyan ettiğini ayrıca kaydederim. Bu mühim | mesele tabiâtiyle böyle sürüncemede ve münakaşa halinde kalamazdı. Fransanın teklifleri Fransa büyük elçisi iki gün evvel ter cihini bize bırakmak suretiyle, hükü- metinin iki teklifini ifade etti. Bunları da işte ayniyle ;r.;h'llyn.'umv yetini, Leıek manda yasa- bLıluu_x._.ı Milletler Cemi- | Ankara itilâfnamesi | Mucibince deruhte ettiği hususft mecbu yetler itibariyle Türkiyeye karşı tes- bit etmiştir. Evvelce verilmiş olan izahat sayesin de Fransa hükümeti mevzuu bahis muh telif taraflar için mucibi memnuniyet bir uyuşmaya âtideki iki usulden biri- nin kabülü suret varılabileceğine şüphe etmez: D— Türkiye hükümeti mandanın ip- tidasından beri tatbik edilmiş olan San cağın siyaseten Suriye tebaiyeti mese- lesşini ortaya atmadığı takdirde Fransâ rırın İehine olarak 1921 itilâfları çer çevesi içinde Türkiye hükümetince ser dolunması şayanı arzu telâkki edilen teminatın tetkikine derhal başlamağa | hazırdır. Fransanın ikinci tekiifi Türkiye hükümeti Sancak için mese- lâ Suriyeye karşı istiklâliyeti ihtiva e- den yeni bir mandater hükümet sıfa- tiyle Fransa hükümetinin salâhiyetini tecavüz eder. Böyle bir halde manda ya | sasını tefsir etmek ve salâhiyetle rey vermek hakkı Milletler Cermiyeti kon- seyine alttir. Bu iki telkin, ayni zamanda Türki- ye ve Fransa ile elyevm Fransa Cum- huriyeti otoritesi altına konulmuş olan memleketleri alâkadar eden bu mesele- nin hallinde yegâne ilham kaynağı ol- ması lâzım gelen dostluk zihniyeti dat iresinde yapılmıştır. Bunun üzerine Büyük Şefimizin ve Başvekilimizin ve İcra Vekilleri Heye- tinin, milletimizin arzularına uygun o- larak Hariciyenize verdiği direktifi ie- lâkki etmiş bulunduğum için birlncıj teklifi kabul edemiyeceğimizi derhal söyledim. Milletler Cemiyeti kanseyine müracamta muvafakatimizi, keyfiyeti fırkamız içtimamda bahse koyduktan sonra Fransa büyük elçisine ifade et - tim. Şimdi İskenderun, Antakya ve hava- lisinin mukadderatı meselesi Millet'er | Cemiyetinin tetkik ve mütaleasımın a- lanmasına tecil edilmiş oluyor, Bu suretle Milletler Cemiyeti bizira için milli ve büyük bir meselemizle iş- tigal etmeğe, hele sulh ve iktısadi be- kımdan şimali İranın cenup kısmından başlıyarak Türkiyenin Van gölünün ve | Diyarnbekirin cenup mıntakalarını teş- kil eden büyük bir kıtasiyle İrakın şi- malini ve Suüriyenin şimalinde küçük bir mıntakayı ihtiva elniek Üsere Ya- ikın şarkın kocaman bir sohasile Akde- | niz veAvrupa arasındaki mühadelelerin tek esaslı bir Jimanı olan bu Türk mım | takasının emniyet ve ikbali hakkında mütaleasını bildirmeğe davet edilmiş , oluyor. Hariciyenizin bu safhaya da dikkat ve itina ile takip edi rim, Şimdi bu suret ade ve rim. Hu: dım adım oldi nda icap eden k zindir le harekek rmanızı vaziyeti arzede almak Haliplerin sözierıi Vekilinin sonra birçok mebusiar iciye kenderunun canlı beyanatta “Biraz incaf n bu mukav LIE ah r lehine olan de.ı_m. tebi £ kat Fransa da biraz insaf ede ürk milletinin hak kını kabul etmesi ve Anltakya mebdei belli olmı denberi Türklerin yuvasıdır. valarında Türklerin y lerine hiç bir zaman tahamr yiz. Refik İnce ne diyor ? Rasihten sonra söz alan Refik İns nin ilk gününde Atatür n- mız, hayatta kaç defa tesadüf ettik.» Hata tashih edilmelid.r Dedikten sonra : Dostt uk sözünü en çok işi tetlerden şittiğimiz mil birisi Fransızlardır. Dos üz milletlerden biri Fransızlar olmuştur. Bu millet ve 0- nu idare eden hükümeti çok ü ede- rim ki, irtikâp edilen hatâyı tashih et- miş olsun.» Dedi ve Antakya ve İskende mese lesinin beynelmilel, Fransız ve Suri iye bakımından mütalealarını ileri sürdü. Ve Suriyenin Fransızlardan ziyade Tür kiyenin dostluğuna ehemmıvoı verme- si lâzım geldiğini tebarüz ettirdi. Hatip sözlerini : «Başımızda bulunan Atatürkür. en büyük meziyetlerinden birini tahakkvk ettiremiyeceği sözü söylememesidir. Bi zim nazarımızda Antakya ve İskende- run davası bu itibarla halledilmiş sa- yılabilir.» Cümlelerile bitirmiştir. İcap ederse kızıl kitap Hakkı Kılıçoğlu: «Eğer hükümet bu meseleyi beyaz kitapla - halledemiyecekse, bir kız:l ki- tap çıkartsın, Türk milleti on'ara dikleri kadar kızıl mürekkep ve (Lütfen sayfayı çevirin!>) ste- bilir, Resimli zabıta Hikâyesinin hal şekli Üzerinde çizik bulünan İskeml> numaralı resimlerde — görülen kaldırılarak, tablonun altına taşınmış ve 2 veT yorinden oraya konmüştur. Bu, tabloyu alanın, asıldığı yere yetişebilmek için bu İskem- leye ihtiyaç hizsettiğini gösterir. Sizin de farkettiğiniz gibi, Mok Kartl Ne Dikin, boyları uzundur, Bin aleyh böyle bir hırsızlığa teşebbüs etlmek iste- seler, sandalyeye lüzum — hisselmiyecek- lerdi. Şu halde geriye kim — kuliyor?.. Nettlefola, değil mi?.. Filvaki, o kısa boylu bir adamdır, ve tabl şebilmek için de sandülyoye ç © Bunu yaparken ayağının yanı nin aralığına — sıkışmıştır. Bu v olsa olsa nihayet iskemlede küç zik yücuda gelebilir. Halbuki 4 » resimde de gördüğünüz gibi, fold'ün ayağında tozluk vardır. Ve toz- huğun düğmeleri de, müfettişin Tarketüi- Bi çizikleri, sıyrığı meydana yelirmiştir. Bu suretle de hırmz meydana çıkmıştır. ifukça ı yeti. nıytır. emle. iyette, tr çi rmaralı Nettle-