9 Nisan 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 13

.; - - TÜRK TİYATRO TARİHİ gm Yazan: XIV — | s. Nahit BİLGA | BİBLİYOĞRAFİ Letafet — Üç fasıl muthik o- pera eser: Ali bey, İstanbul sene (1315). İhtar: Bu operanın birinci ve ikinci fasılları 1291 tarihinde yazlmıştır. O zaman bazı eshabı kelem bey- ninde bu müsüllu tiyatro uyunla- rının mânzum parçaları hece he- sabile yazılmak fikri vardı, Bina- enaleyh bu iki faalın eg'arının kismı küllisi o yoldadır. Tarihli mezkür- denberi küşei nlsyana atılmış olan nâtamam eser bu kere üçüncü fas- lın ilâyesile Ikmel edildi, Faslı ahı- rın İş'arı tarzı maruf üzere tahrir olunmuştur. Fi iptidayı Muharrem sene 1315 Âli Bu eser bizim ilk opera komik- lerimizdendir. Eseri okuyacak olur- sanız Âli beyin lisanının ne kadar güzel olduğunu anlıyacakşımı. Tek- niği çok kuvvetli olan letafet âya- rında bir esere zamanımızda teg&- düf etmek kabil değildir. Çünkü zamanımizın tiyatro piyesi yazanları hep tesir altında eser vücude ge- tiriyorlar, halbuki tiyatro eserinde muvaffakıyet mevzuunun olduğu» kadar havasinın da yerli olmaşın- dadır. Kadın — Operet 3 perde nakil: Cemal Sahir. 1925 de Sahir opereti tarafından Ferah tiyatrosunda oy- nanmıştır. Oynıyanlar: Nurettin Şefkati, Küçük Kemal, Cemal Sahir, Nu- vart, Peruz Agopyan hanımlar. Binbaşıyı davet — Komdi 1 perde yazan: K. F. Mor Almanca- dan Müterecimi: Beşir Fuat, sahibi kitapçı Arakil, Mahmud bey mat- baası sene (1300). i Kaza - Kader — Yazan: Arif facia 3 faml Şark matbasında ba- sılmıştar. İatanbul' (1290). Eyvah — Dram 5 perde yazan; Ahmed Mithat «Letaifi rivayat» yedinci cüzünün içerisindeki bu dram 1288 tarihinde basılmıştır. Vatan — Yahut Silistre 4 fa- &ıl eser: Kemal 1307 vak'ai sabi. Nasihat — Yahut (Kumar be- lâsı) trajedi 3 fasıl 3 perde musav- veri: Mehmed Nuri İstanbul (1291) Görenek — Evvelisi gülünç sonu acıklı 3 İasl, müellifi: Meh- med Rifat, (bidayeti « muthike» âkibeti «facia» gayret amiz bir vak'adır ki «Görenek> belâsından düğünler kesbetmiş olduğu halât ile bazı Aâdat batilayı gösterir. Çanta müellifi Manâatırlı Meh- med ltifat bey ilk Türk ftiyatro müellitlerindendır. Bu dram cidden çok güzeldir, Temiz bir Türkçe açıkça göze çarpar. İzmir işgali — Tarihi facia 4 perde yazan : Bitlis mebusu Yusuf ziya Suad, Mahmut bey matbaa- 8ı (1399). Osmanlı dram tiyatrosu reper- tuvarı — Balmumucu, Biçare zev- ce, 13 numaralı mahbus sitın ifrit- leri, Falcı karı, Madmazel reml, Mari Jan, İki valde, Simon ve Marl, Köylüye şehirli gelin, Biriç davası, Biçare kız, Para kuvveti, Güzel Amelya, Kızıl sihibaz Met- rükenin veldesi, Biçare Minyon, 500 bin İrauk, İki ahbap çavuşlar, Şair, Demirhane müdürü, Cani pe- derin avukat oğlu, Rahibin Aşıkı, Piyer Duşmen, Yabani kız, Hok- kabaz, Madam Sonturebez, Paris kanpanacis, Paris paçavracısı, ters raken, Kumarbazın encamı, Kı- zilköprü cinayeti, Süzan İnber, Dalıla, Bir fakir delikanlının hikâ- yesi, Dilsiz onbaşı, Altın İfritleri, Ladam Okamelya, Kontes Sara, İki yetime, Şeytan (Mağara- sı, Kızıldeğirmen, Kızının katili, Favren cinayeti, Firas kolbertleri buldular, İkiz hemçeriler, Mazara kalesi etirleri, Peçeli kadın, Töv. bekâr kadın, Tunç vücudler. Akif Bey — Beş fasıl birinci defa olarak Muarif nazaret celile. sinin ruhsatile hayal matbarsında teb olunmuştur. Her hakkı tabet- tirenindir. 1290 (Namık Kemal im- zası bu tab'ında yoktur.) Nazife — Yazan : Abdulhak Hâmit (Diyalog) Tepebaşı kışlık tiyatrosunda bir mügamerede Ak- tör Burhenetdin tarafından temsii edilmiştir. Nazife, Süzen hanım, Ferdinand, Burhanetdin Bey. Hazin Aver — Dört perde ye- di fasıldan ibarettir. Mnharriri : Bağdat muarif muhasebe memur sabıkı, Ahmet Fehmi, naşiri: Ki- taboı Arakil İstanbul 1310 Nişan Berberiyan matbaasında baaılmış- tır. Bu dıram melodıram tesirnde yazılmış basit bir eserdir. Hırsı Saltanat — Yahut (inti- kam meşruğ millet) dıram 4 per- de 1 Tablu tiyatro külliyatı adet : 3 yazan: Muharririn Oşsmaniyeden,. Mehmed İhsan Garoyan matbaa- sı 1927 (Jon türk harekelerini gös- teren bir piyesidir. İkinci meşru tiyetten sonra zaten Abdulhamid hakkında piyesi yazmak moda olmuştu roman sahasında bu çeşid eserleri tesadüf edilmez fakat te- maşa sahasında oldukca çoktur. Bir küçük sebiv — Bir fasıl- dan ibaret muthikedir. Müellifi: Lui angeli Almancadan Mütecrimi: Kol ağası Mehmed Tahir. Kitab- haneli Ebüzziya Kostantaniye 1306 Maittbaal ebüzziya (tercüme lisanı ğüzel değiidir) Sultan Selim Salis — Ali Hay- dar Emir «Resimli roman» meç- muasında tefrika edildikden sonra kitap şeklinde çıkmıştır. Manakyan Osmanlı dıram tiyatrosunda oyn&- mıştır. 251 «— Servetifünun — 72381 va |