3 Temmuz 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 7

solnolt koşesi O PER A Yazan: Bütün güzel san'atların terkibi olan opera için çalışmak bir mil. let için milli bir vazifedir. Anka rada başlıyan ilk hareketlerih ilerisi için ümid verecek şekil. de olması hiç şüphe yok ki san'at seven herkesi memnun etti. Operanın güç olan cihetlerini anlamak, ehemmiyetini takdir et- mek için kâfidir Bu gün dğoyadı opera sah sında ön planda gelen İtşiya- yı misal olarak elalım, bugün «4 300 » 6 yakın operaları, sayısı binleri bulan opera binaları ve zamanın en yüksek opera artistle- rine sahib ise, bunu yüz elli seneye yakın bir maziye borçlu- dur ve eğer bugün bir İtalya herhangi bir Verdi operasını ellin- ci dinleyişinde ve görüşünde heye- can duyuyorsa bunu dedesinden miras kalmış musiki zevkine borç- ludur. Küçük torunu da herhangi bir romansı işitir işitmez falanca bestekârın falanca operasının fa- lanca kısmında olduğunu tanıyor sa © da dedesinden aynı mirasa konmuş demektir. İnsanda musiki terbiyesi küçük yaşda başlar, Bir memieketde opera kurmg- dan evvel halkının musiki zevki- nin hazırlanması şarttır, S. Nahit BİLGA Bir Opeia san'atkârınin sahnede ön plânda görülebilmesi en aşağı on, onbeş şene gayet ciddi bir ça- lışmanın semeretile olur. Alkışlana- bilmesi ise ilâ nihaye çalışması ile kaimdir. Her sene İtalya konservatuvarlardan yüzlerce ope ra artisti mezun olur, Bunların içinden belki bir danesi birinci safa çıkabilir yani demek istiyo rum ki bu kadar çokluk içinde seneler geçer bir opera yıldızı do- ğamaz. Operada beste meselesi de gok mühimdir, Opera sahasında yüz bukadar sene mazisi olan İtalyada « Deha » diyebileceğimiz kompozi- tör ancak on tane kadardır. Bir terkib eseri olan operada ikinci mühim taraf da orkestra san'atkö- n, Şef dö orkestr, dekoratör, re jisör tarafıdır. Her cepheden birçok fedakâr- lıkların uzun emeklerin mahsulü olan operş tam olarak kendisini gösterebilmesi için ihtişeşmı ile mütenasib muazzam bir opera bi- nası lâzımdır. Opera da musikt, resim, balet ne kadar yer alırsa mimari de opera sahnesinde o ka- dar yer alır. Çünkü opera dekur- larının kendine has bir mimarisi vardır. Operada dekorlar daha zi- > klasikdir, Paris Operası Modern dekor daha opera sah- nesine girmemiştir. Dünyanın en mükemmel veen eski operalarından biri olan Skala nın temeli 1778 de «wrf opera bi- nası olarak atılmıştır. (Akustik bakımından bu opera binası din- yanın birinci gınıf operaları Arm sındadır. Sahnesi tiyatro binasının içinden iki kerre büyükdür. Par- terle beraber yedi katdır. Tiyatro 3000 kişi alır. Tarzı mimarisi ve dahili tezyinatı eski klasik zevki muhafaza etmekte olan bu tiyat- ronun yedinci katının en uzak bir mevkiinde oturan bir kimse ssh» nedeki en uzak bir gesi gayet mi kemmel işitebilmekdedir. Çünki akuştik bakımından bu tiyatro çok mükemmeldir. Tiyatro mev&i- minde dünyanın dört bir tarafın- dan &ırf opera seyretmek için seyyah gelir, Birinci gınıf koltuklar 50liret bizim paramızla 50 liradır. Çünkü opera birazda lüks işidir. Opera ve opera komik 1920 den sonra sinema ve operet ve revu tiyatroları ile dalma mücadele et- mek mecburiyetinde kalmışdız. Avangar tiyatroların Fransada Odeon ve Komedi Fransez gibi reami tiyatrolara karşı cephe al- ması Parişdeki opera ve opera ko- mik müşterilerini kendine doğru çekmiğdir. Fransada 1920 den sonra avan- gar tiyatro hereketleri operayı da- ima bir lüks olarak bırakacakdır. Bir memleket içün her halde bir opera lâzımdır fakat birkaç avan- ger tiyatrosu olmak şartile çünkü estetik tiyatro zevki ancak bu çe- şid tiyatrolardan doğar. Resmi ti- yatrolar bir şehirde hastahane ve mekteb gibidir, Halbuki avanger tiyatrolar yeni edebiyatı lanse e- den yeni dekoru getiren ve yeni san'at adamlarını meydana çıkaran haraket tiyatrolarıdır fakat bu çe- şid tiyatroları kurmak için ancak büyük çapta tiyatro ademlarına ihtiyac vardır. Bu tiyatrolara ön- der olacak insanların ileri bir kül- türe sahib olması lâzım gelir. Fransa da ki bulver tiyatroların afişleri daima tiyatro edebiyatına yeni müellif isimleri mel ederler. Avangar tiyatroların herbakımın- dan çok mühim olduğunu Franâa- daki nevilerini bilmek kâfidir. 77 — Servetifünun — 2341