17 Nisan 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 8

Ertuğrul Muhsin PERDE KAPANDI Yazan : | Cavit YAMAÇ Cavit Yamaç, bu'yazısında 1940-1941 tiyatro mevsiminin ana bilânçosunu çiziyor. 1 Nisanda sona ermiş bulunan tiyatro sezonu, geçen yıl tercüme piyesler itibarile zengin olduğu halde, telif piyes bakımından oldukça takirdir. Arkadaşımız, yazısında bu nokta üstünde de ehemmiyetle duruyor. rt zağın, gâyenin kapusunu çaldı. Shakeaspeare gibi patologigue'i en çok istismâr edip büyük uma- imi bulan bir dram muherririnden, J. M. Barrie gibi âdet ve aptallık düşmanı büyük bir psikolog ve satirigue'e geçişi Şehir Tiyatrosu- nün en cesaretli bir sıçrayışı oldu. Ortaya Gorki'nin eserini asma köprü gibi koyup, üzerinden geçe- rek Dostoewski'ye yâni patologi- gue'i Shakeaspeare' ile ayni derecede mahirane veren adama geçmek Şehir Tiyairosu için en şayanı tebrik bir muvafakıyet demekti. Tiyatromuz tiyatronun esası olan psikolojig'i kucaklamış oluyor. Sheakenaspeare ile Barrie ve Dostoewski arasında henüz tiyat- roda yer alabilen «Bir ana», « Meşaleler » gibi eter ile göz yaşı melodramları da sıkıştırıldı. Dostoevski'nin büyük eseri “Aptal, dan bir sahne a Bu senenin tiyatro bilânçosu oldukça zengin hamlelerden mü- rekkeptir. Shakeaspeare'den J. M. Barrie'ye, Tristan Bernard'dan Gorki'ye, Dustoewski'den Bataille-a atlanılabildi, Bu ehemmiyetli zig- 258 — Servetifünun — 2330 Bunlar haklı olarak halka veri- liyordu. Çünki halk onları henüz istiyor gibi bir vaziyetteydi. Fakat «Bir ana» afişi iki hafta bile tut- madı ve «Meşaleler» de onun 18817 yolunu aydınlatmakta gecikmedi. a R «Otello» da Hâdi Hün rolünü etüd etmeden ezberlemişti. Talât tiyatro yapmak niyetinde mefisto- felik bir tip olmuştu. Shakeaspeare'in bir piyesinde an- cak onu çok iyi anlıyan aktörler rol alabilir. Mahmut, piyesteki rolden ayrı fakat yepyeni bir tip, orijinal bir aktör olabildiğini göstermişti. Otello'dan « Bulunmaz uşak» taki lord rolüne geçişi Hâdi için bayırlı oldu. Talât «Bulunmaz uşak» ta - tiyatro tabiriyle - «kendi rolünde» idi. Muayyen «cinigue» adam rollerinde gideceğini <Bu- lunmaz uşak» taki rolünden bir kart vizit yaparak uzattı. Fevkâl- adeydi. Fakat, «Bulunmaz uşak» taki rolünden «Aptal» a geçişi Talât'a müthiş bir baş dönmesi verdi. Dostoevski, Shakeaspeare ka- dar, hattâ ondan dalın fazla etüd edilip oynanması gereken bir mu- harrirdir. «Aptal» rolünde Talât, Dostoewski'nin tipinden ayrılarak, alelâde bir «ahmak » rolünde gö- ründü. Halbuki Dostoeweki'nin «Aptal»ı umumi mânadaki aptal. J. M. Barrie'nin “ Bulunmaz uşak. piyesinden bir sahne