18 Haziran 1931 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 9
“No. 1813 — 133 Tanınmış Rus Ediplerinden —-—— SERVETİFÜNÜN 77 E.M. A. Dostoyevski Fiodor Mihailoviç Dostöyeveki, dünya edebiya- tında yüksek mevkii olan bir Rus rolmancısıdlır. Eserlerinde Çarlik devrindeki fakir halk tabakasının yasayışin büyük bir kudretle anlatan bu romancimi bilhassa «Ölüler evinin. hatiraları», <Cürüm ve teğür «*Karamazol kardeşler», «Bir mühürririn hatıra dek teris eserleri pek meşhurdur. Dostoyevski, eserlerinde Rurlurın haletiruhiyesini göstermiştir. Canlandırdığı kabramanlırdı her Kus kendisini tanır. İhtilüli ve Çarlarım eski tabaasının ramanımnızdaki aksülamel hareketlerini anlarınk için bügün memleketinde havari ve peygamber vaslını kazanan dahi muherririn düşüncesine intikal, kâtidir, Hayatı ve Eserleri seneye kadar, bü möktepte kaldi. OKarısımı ölümü Doktor Dostoyeveki üzerinde büyül bir tesir yapınıştı. Hastanedeki vazilesinden istiln etti. İki büyük çocuğunu Sen Petorsburgu götürerek harbiye mekte- bine yerleştirdi. o Kendisi de eetlerinden kalan malikânesine çekildi, Kendi içine çekilmiş, garip tabintli, zapt ve rapli- tan, kışlaların yeknaank hiyatmdan nefret ödün Dostoyevski için askerlik biç te muvafik bir meslek değildi. Harbiye mektebinde fena bir talebe ve dalin sonru da fens bir asker oldü. Melrtepte ancak istediği derslere çalışıyor, hoğuna gdeu kitapları okuyor, kardeşi Mişelle nihayetsiz edebiyat mina Detayocveki hakkında o birçök kilüp yazılmıştır. Bunların en ye nileri, ikinci zevcesi Anna Grigori- evnanın hımtırdtı ve Andre Levin gonun «Dostoyevekinin hüyvatiı» atlı eseri ve şimdiye kajar iki cildi neşredilen « Dosloyevakinin (mek- tuplarız. dır. Üçüncü ciltte hazırla: nmüktadır. Madam Dostoyevski ha taratını yazmağa köcası öldükten otuz sene sonra 1911 de başlamış, 1916 da bitirmiştir. Dostoyevski, Rusyanın ceki ve asil silelerinden birine mensuptur, Babası Mişel Dosloveveki, Gilesi papas olmasını istediği halde bulur duğu manaatırdan kaçarak Moskova darülfünunüna girdi. Birkaç sene F.M. Döstoyevski kasaları yapıyordn, Kardeşi bir sene sonru Kevaldeki askeri mek- teh o gönderilince, Bastoyevski büsbütün yalnız kaldı, Bütini eğ İsneosi kitap okümuağa ve kardeşine mektupi yasınağu inhisar etti. Ter cih ettiği kitaplar, Balzalkın, Elü- gonul, Şillerin, Holmunn eserle ridi. Bilhnen Balşnkın o eserlerini büyük bit behalikle arıyor ve okü yordu. « Bugönie Gründet», en be- Zendiği eserdi. Dostoyevski, bil- hassa getyliğinde Balzakın edebi tesir ve ulifuzu altında kalmığlar. Bazı eserlerinde bu tesir pek bariz: dir. Döşteyevakinin ilk intişar eden eseri de «Bügönie Grande» nin Rukçu teroümesi , olmuştur. ponra da ,Moskova aoizler hast mesinde doktorluğa başladı. Doktor Mişel Dostöyeveki, 1818 de Maoskovalı bir tacirin kiğı Mari Naçefle evlendi. Fiodor Mihailoviç Dösle- yeveki dört kiz ve iki erkek çocuk yetiştiren bu ailenin ikinci çocuğu olarak 1871 genesi Teşririev- velinin otuzuncu günü Möskovada dünyaya gelmiştir. Romanlarında, cemiyetin fakir ve savallı tiplerini yaşatınış olan Dostoyevski, çocukluğunu ebeveyninin oturduğu acizler hastanesinde, dilenciler, getiller, kimsesiz çocuklar arasında geçirdi. İlk hocası annesi oldu. Ondan okumağı öğrendikten #ouru bubası Dostoyevskiyi Kkardeşile beraber «<Soychavi» isminde bir Fransızin idaresindeki leyli bir mektebe verdi. Dotoyevski, Fransızcayı burada öğrenmeğe başladı. Oniki yağındı buradan alınarak büyük kürdeşi Mişelle beraber Çermak İeyli mektebine yerleş- tirildi. Dostoyeveli, onalla yaşına, snnesinin öldüğü Dostoyevski, onyedi yaşında ve harbiye mektebinde ikey baba- anın Ukraynadaki maülikinesinde fena ve haksiz mnamelelerile aleyhine çevirdiği köylüler tarafındatı öldürüldüğü haberini ald. Bu baberin üzerinde bıraktığı tesir pek müthiş oldu. Hattâ bu feci haberi işliği zaman şiddetli bir sinir buhranına intuldüu- gunu vebütün hayatını zehirleyen müthiş hastalığın, sar'anın, ilk nöbetini o gün geçirdiğini iddis edenler vardır. 1843 senesinde Dostoyevski, harbiye mektebini bitirerek o « Erkin harbiye » dairesine tayin edildi. Petersburgia kimsesiz kalmıştı. Gayri muntazam ve selih bir yaşayışa, alkol kullanmağa başladı. Peters burgun sefil ve mahallelerinde / setseriyane dulaşınaktan zevk alıyordu, Kumar da alışmıştı. Hemen her gece kumar masası başında sabalıhıyordu. Böylelikle babasından hissesine kalan mirası, iri babacıların yardımile pek çabuk bitirdi. Amirlerinin.
