15 Eylül 1948 Tarihli Sebilürreşad Dergisi Sayfa 6
1280 SEBİLÜRREŞAD | S Gi1, Sayı 15 'den Mmüamelât' mevzularında cereyan 'ederdi. Nitekim bugün Temyiz Mahkemelerinde içti- hâtlarım tevhidi kararlarmma sık sık tesadüf olu- nur, * İmanın temellerinde ve İslâmm bmalarm— da, bunların esasları Kur'anla ve P gamberm devamlı beyanları ve amelleriyle tesbıt edilmiş olduğundan bu gibi asıl ve esaslarda içtihada gidilemez. Evet, yeni tahaddüs eden fu.rudan' bir vâkıada kıyas ile hüküm ve fetva verile- bilir. Lâkin siz içtihatfan büsbütün başka bir şey kasdeclıyorsunuz ki böyle bir şey uzak bir maziden evvel de yoktu. Zira:sizin uzak bir mazide mevcut olduğunu soyledıgmız içtihat, Ebu Hanifenin ve diğer imamların ya: aşadıkları devirlerdir ki o devir müçtehitlerinin yaptık- . ları şey, Kur'an ve Hadis menbalarından 'usul dairesinde ahkam ıstmbatından_ “ibaretti ve bu | ber zaman mevceuttur. Ancak bunun mühim “birtakım şŞartları; müçtehit için de gerekli bir- takım - vasıflar ve ihtısas sahaları vardır. — * Bu şartları, vasıfları ve sahaları tafsile lü- zum görmeden kısaca şunu soylıyehm ki, tehit hiç olmazsa Kur'anı nüzul sebepleri ve nüzul sırasiyle, Hadısleıı, nerede've niçin söy- lenıldıgım ve râvı.l n kıymet ve derecelerini arasıni akli illetin iştirakini sabit görürse içtihada gi- decektir. Bu iş böyledir ve şaka değildir; ben böyle ısterım, gel şöyle ıctıhat edelim diyenle- rin sozu, üslümanlar tarafından degıl, kendi tar an bile mesmu olamaz. Goruluyor ki büyük punto ile yazılan ya— zılar tamamen müânasız ve yersizdir. Dinin, iç- tihadın ne oldukları bilinmeden:yazilmıştır. Ah- met Emin Beyin bu sözleri ilim huzurunda mes- 'netsiz, binaenaleyh kıymetsiz kâlır. Gelişigüzel söz soylemekse, ©, baş a A Ahmet Emin Bey, Allah rahmet eylesm, pe- : _cleıımn vefatı münasebetiyle «Hakkin emri» serlevhali yazdığı başmakalede pederinin yaşa-. dığı fazilelti hayatı, hayırhahlığını, aıleye karşı “muhabbet ve şefkatini, doğruluğunu, kanaatkâr- lıgmı, Allaha tevekkülünü; olmayıp daima Allaha müteşektir olduğunu, ölüme karşı bile büyük metanet göstererek vic- dan istirahatiyle Hakkın erarini beklediğini yaz- dıktan oldugunu söylüyor. İşte iraanın, dinin verd.ıgı terbiye 'budur.. Böyle olduğu halde Ahmet Emin Bey, niçin an sonra, bütün. bunların (uman sayesinde» - - «Din ve inkılâp» yazısında dinin terbiyeye mü- - dahale etmemesini ıstıyor'7 “Eğer din ve iman terhiyeye müdahale etmese Ahmet Eminin pe- | deri bu yüksek faziletlere erehilir miydi? «Din»- siz, «imany sız bir terbiye bu faziletleri temin - edehilir miydi? O imanlı, yuksek faziletli babanın evlâdı: diyor ki: «Baba, temsil ettiğin yüksek ruh ve guzel iman yaşamalıdır, asil Türk cemiyetinin iyiliği / için yaşatılmalıdır.» Evet, yaşamalı ve yaşatılmalıdır. Fakat bü.. < ruhu, bu fazileti, bu imanı yaşatacak ancak din- dir, din terbiyesidir. Ahmet Emin Bey, babası- * j nın rühu için insaf ederek bu hakikati teslim . etmelıdıı Dinin terbiyeye müdahale etmemesi . < “iddiasından vazgeçmelidir. Mamafih âtideki beyanatından biz onun bü 'boş iddiadan vazgeçtiğini anlıyoruz, eğer aksi- ni iddia etmezse. O hüzünlü yazısı şöyle biti- yor: «Ömrümün geri kalan kısmında sehin ya- - <- nına katılmazdan evvel geçecek zaman zarfın- da 'hayatımın başlea gayesi; Benin inandığın . kıymetleri, faziletleri, geniş görüşleri yaşatma- ğa çalışmak olacaktır Bunu sana söz verıı-ım, Insaallah bu sozunuzde durursunuz.. Türk milleti için dinli ve imanlı bir terbiyenin lüzu- munu daima müdafaa edersmız “Eşref Edib halinden şikâyetçi . MUNASEBETSİZ BlR HÂDİSE Güründen bıldmlıyor x80 agustosta ilçemizde Adana Lışesınden ihraç yaşında cüretkâr bir çocuk abuk sabuk - edilmiş 1 sözlerden ıbaı'e’c bir nutuk soyled.ı Halka dine, bazı , SAV- müesseselere dil uzattı. Pervasız hücumlarda, letlerde bulundu. Gerek memurin, gerek-halk ulu- ta bu tecavuzlerden dolayı sori derece teessür için-. bu çocuğu kendi başına hbırakıp dağıldılar; ait oldu- Bu ma; makamlara. şikâyette bulundular Tahı obir ve ki : hadısesız “geçmiş-oldu. - Asıl hata, Böyle ne soyledı— . Adana Lisesinden mmuhreç bir çoc uğa - "bilmez, söz verilmesidir.» " yük bir sabır göstererek elim bir' © hadısenıu vukuunu önledi; ne söylediğini bılmıye dişi ezhani : :
