15 Eylül 1948 Tarihli Sebilürreşad Dergisi Sayfa 3

Gilt 1, Sayr 5- İ 0 B Y aöaYE U D L GESTEGESSEGDESESGSEA gitmek Ierm esas gayeleri bu yakısmı harici 'SEBILURREŞAD a Ç Tp înkzîap Ve Üzn 2 Vatan (Gazetesine cevap Www : " Ahmet Emin Bey n ortaya sürdüğü tikitler — “Bu fikirler arasında bir müessese olarak kabulu şarttır. meselesi yeni bir şey degııdır — Bu, İslâm idi. — Dini Inkılâp istemenin mahiyeti. — Hiris- ktur. — Tarihi hakikatleri tahrif sarih tenakuzlar — Dinden bah- —— İbadet hakkıhdaki yanlış tetâkki- arasına tefrika bir fikir adamına bir Iaf irı — İctlhat kapalı değildir Ve kapanmaz, Bu komünizm hareketidir. , harınm farkında olmıyarak birbirini tutmıyan “din mühimmesini halledecek... Hem içtihadın yram munasebetıyle okuyuculaıma 'din meselesı hakkındaki fikirlerini takdim eden Va- tan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman ikinci makalesini dört paragrafa ayırıyor.ve her bırınde sırasiyle şu fikirleri ileri sürüyor: 1 — «Din ile inklâbim munasebetlermdekı ka- ranlık vazıyetı tasnye etmek ve aydınlı emleketin fikir adamlaıı- acagîmız hamleler sağlam bir temi k im dâvası birçok ıuhlarda bu' ukde olarak kalacaktır » 2 — «Dini müesseseler şurada burada buhran ve sarsıntı geçiriyorsa bu hal, eskiler tarafından Sf şekıiler uzeunde inat edılmesmm, günün dıhyle ko- şulmamasının ve yeni neshn ruhuna olan intıba- km geciktirilmesinin netic 3.— «Hiristiyanlık a]emınde engızısyım rubhu hü- küm sürdüğü v gal: üzünden sellerle ini inkılâp yaratmak ve vicdan hürriyeti devrine' tekrar kavuşmak için her irakân vardir.» Muharrir, bu fıkııleıı müdafaa eden yazısı- nın başında makaleden asıl maksadını büyük punto haıfleıle yazdığı şu satırlarda açıklıyor: mazıde kapa.nm içtihat Lapısmm açıl- dir.” ) lması vıcdan huırıyetmm Şam manasıyl hüküm sürmesi demi u hulâsalar üzerinde Lısaca duıulu_rsa yanı- birtakım sozîer yazmış olduğu derhal goze çar- par, - KP EEk Din e inkdâbın munasebetleıındekı ka- ranlıkları aydınlatmak ve din dâvasını hallet- mek din adamlarının değil, fikir adamlarının wazifesidir, sözü kendi kendini içinden yıkan bir safsatadır. Hem din mütehassısı ohmyacak hem 'ne olduğunu bılmıyecek hem içtihat edecek... Hiç böyle şey olur mu? Bir yerde «dinde gecııılen buhıan ve sai- sıntı esıçıler y sırf şekiller ü inim neticesidir» deniliyor. Biraz sonra ((Hıııstıyanhk âleminde mezhep kavgaları yü- zünden seller akarken Müslüman memleketle- rinde içtihat kapıları açıktı ve vicdan hürri iyeti “wardır deniliyor. Demek ki eskiler şekıller Üüze- “yinde İnat etmiyorlarmış... Aynı cümlede «mezhep kavgaları yuzunden : gellerle kan aktığın yazılırken citikatlardaki te- nevvüün, yani mezhep kavgalaunm İslâm di- ninin asil ruhuna zindelik verdiği» söyleniyor. Bu da hbirbirini nakzeden fikirlerdir. z Sonra viçdan hürriyeti devrine tekrar ka- vuşmayi istemekten, geriye dönmek mi kasde- diliyor? Bu da vâzıh değildir. e Şu ciheti ilâve edelim ki, içtihat kapısmın. açılması, vicdan hürriyetinin hüküm demek değil, ilim hürriyetinin hüküm sürmesi demektir, zira içtihat ilmin, ihtısasın ve teteb- büün mahsulü, hükümlerin mebde ve dehhdıı Vicdan ise dini bir delil ve mebde deoıl örfün * eseri ve mâşeri terbiyenin neticesidir. : Şu da var ki başyazar, birinei makalesmde dinin ilme ve terbiyeye karışmamasını ıstıyor- : du. Burada ise dini, 1çtihadı ve vıcdam, hepsini hu'lestu'ıyor Bunlar, hazmedilmemi kavr. adan- çalakalem yazılmış Bundan dolayı fikirler ve fıkralar birbirini tut- mujğor ve hattâ birbirini nakzediyorlar. suı'mesı i E x SEĞOR ı . İlk makalesinde-dini, yarının iyi ihtimalle- rine inanmak ihtiyacından- doğan ve olumun boşluğunu dolduran bir- saha olarak tasvir edi- yor. Bu anlayış da: dini, ferdin hıssıyatma bağ- layzm psıkoloıı mektepleı inin izah tarzma uyul-