19 Mart 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

| h. 4 —T E T | t 19 MART — 1988 defa 1917 Teşrinisanisinde ı""fllüş!:t’ım.Oıı.ııııı:ıclıı.'lııyeıı.lhı.ııı— ’_“Venonotleowhmüıhdn #uyan Rus ihtilâlinden bahsettik. 'Bu fakmm ihtilâller çıkacak; ferde, fikir yetina krymet veren bugünkü â- I:FW,Mb&Km-Vu& :ktur.ndkiüçbeıammn.xw lm.;?uta'nmdıhlrmo- uhhıhewn Süleyman ax sonra Öl- * yıllar geçti, dindar Rus filosofu mmmrmwom-çagıdn çıktı. Yine yıllar geçti, İtalyan WM&M& M—myıhmbışgüstadınh— Zandı. Türk münekkidinin, Rus filo- Mfunun haber verdikleri değişme ta- Wodjym-_ ' . .’:ıtubı henliz başlangıçtayız. Yer “Er Sörlülen ihtilâ! hareketlerinde bir- Sk zddiyetler var, Hattâ biribirinin şmım olduklarını söylüyorlar. Öy- Olduğu da muhakkak. Fakat arala- & müşterek bir vasıf var ki o da - Çağ'ı hatırlatıyor. Hepsi de e- İtikatlarma bir partacık olsun *& gelen her şeyi — diğer taraf- krymeti ne olursa olsun — feda İhBh. taraftan mütemadiyen haber- geliyor: Şu kadar kişi kurşuna di- “ildi. O şu kadar kişinin içinde ihti- İltin fikriyatıni kurmuş, büyük mües- '“El_erln, devlet teşkilâtmım — başma iş adamlar var. Ferdin ne kıy- ğ;ti var ki onlar korunmak İstesin? Çük bir ihtilâf ortadan — kaldırıl- Maları için kâfi. hhıge, taraftan da haberler geliyor: _kıdar kişi tevkif edilmiş, şu kadar kişi milliyetten azledilmiş... Bunlar &- kğ% âlimler, gairler, - filosoflar, p M memlekete şeref vermiş adamlar 4X Busünkü Alman edebiyatını dü- üz zaman ilk hatıriryacağı- Tz e dört adamdan biri Tomas Man. î: eserleri birçok dillere - çevrilmiş her yere Alman irfanmdan bir par- ::Ütürmüg “beynelmilel şöhrete er- Nobel mükâfatı almış bir adam, :ıım" hoşlansanız da, hoşlanma- k da memleketine hizmetini inkâ- lhısrh yok... Fröyd'ün eterini an- diğimi iddia edemem; fakat za- :"nnm ilim ve fikir cereyanların- İum ön safta gidenlerden biri oldu- Berek tilmizlerinin, gerek mua- _î"mm çokluğundan belli. O ada- jhu:ı memleketine hizmet ettiğini ; imkân yok... Fakat hizmetleri, “"'#hı-ı, bütün medent dünyadan :“mkld hürmet tevkif edilmeleri- ,_ğîln!-om.n tevkif edenler milli- hl_ çıkaranlar da onlarımn kıymeti- M’hemmiyeünl anlamıyorlar mı? lar, €Y olur mu? Elbette ki biliyor- &, P*m hiç güphesiz biz yabancılar- laş '_P"Ofau'lardı.n daha iyi anlıyor- İte akat, feda ediyorlar; imanlarına ha l ;diyorıu: şlhuthe ki içle- â&cr duyarak... İtikada, imana 'mu? ı,.ı*:ı bu itikatlar, bu akideler haki- bir Orta - Çağ vücuda getirme- .ı“l& mi? Paskal'in meşhur bir &ö- faklit ederek söyliyelim: “Dağın VER F; ı,,,_obçtıym Yarm ne olacağını ilmez. Belki de bu - ihtilâller ede ede, biribirleri ile çarpışa -On üç vapur daha ısmarlıyoruz Süratleri 18 mil olacak olan yeni vapur- İarımızdan büyükleri ecnebi hatlarda çalışacaklardır Hükümetin deniz ticaret filamuzu takviye etmek üzere Avrupa şantiye- lerine yeniden vapurlar ısmarlamak ü. zere bulunduğu malümdur. Evvelce, on milyon liraya Alman şantiyelerine ısmarlanmış olan vapur. ların inşaatı ilerlemektedir. Önümüz. deki nisan ayının sonuna doğru bun- lardan iki tanesi mahallinde tesel - lüm edilecektir. 938 senesi sonuna ka- dar bu ilk partiye dahil olan vapur . lardan sekiz tanesi memleketimize ge- lerek çalışmaya başlamış olacaktır. Bu sekiz vapurdan dört tanesi deniz. yollarının, iki tanesi Akay ve iki ta. 'nesi de İzmir körfez vapurları idare - sinindir. Diğer vapurlar 939 senesi İ- çinde teslim edileceklerdir. Hükümet, bir taraftan bu vapurları teslim alır- ken, ikinci parti gemilerin de sipari. gini şimdiden vermek kararımdadır. Yeni ısmarlanacak vapurların plân ve projeleri tamamen hazırdır. İkinci partiye dahil gemiler 13 tane olacak- tır. Bunlardan üç tanesi beşer bin ton. luk olacaktır. Bunlar, dün de yazdığı. maız gibi, bir Alman fabrikasma gipa- riş edilmiş bulunmaktadır. Bu büyük vapurlar ilerde açılacak olan İsken - derun, İskenderiye, Pire, Marsilya hatlarında çarnşacaklardır. Mersin hat- tr için da 2300 ton hacminde üç va. purla Marmara postaları için bin be- şer yüz tonluk ikişer vapur daha yap. tırılacaktır. Bu suretle kabotaj hatla. rımız için elde tamamen yeni 18 va - pur bulunacak, Akay ve İzmir körfez 'ddareleri de dörder yeni vapura sahib İkinci parti vapurların bedeli de takriben on milyon lira tutmaktadır. Hazırlanan mukavele şartnamelerine göre bu para sekiz senede ödenecek- tir. Yeni yaptırılacak vapurlarım plân ve projeleri, evvelce ısmarjanmış olan- larm aynidir. Yalnız mütehassıslar yeni vapurlar için bu plânlarda ufak bazı tadilât yapmışlardır. Bu arada yeni tsmarlanacak vapurların sürati 18 mil olacaktır, Halbuki tsmarlanmış olan vapurların sürati 12 mildir. Ağaç kesmek suçluları Silâhtarağa —yolundaki ağaçlardan birini keserken jandarma tarafından türmümeşhut halinde yakalanan Meh- met oğlu Hakkı ve Mehmet oğlu Hü- seyin namındaki iki kişi asliye üçüncü teza mahkemesine verilmiş ve muhake- me edilmeğe başlanmıştır. — —Ğ — Avni Bayer beraat etti Lâüâtfü isimli birl tarafından Dişçi Avni Bayer aleyhine icra ceza hâkim - liğinde — hakikat hilâfına —mal be- yanında bulunduğu iddiasiyle açılan ce- za davası neticelenmiştir. Maznunun avukatı İrfan Emin geçen celsede mü - dafaasını yapmıştı. İcra ceza hâkimliği suçu sabit görmi- yerek maznunun beraetine karar ver- miş, karar iki tarafa da tebliğ edilmiş « tr. Bir dolandırıcılık iddiası İş takipçileri iddiayı reddediyorlar Celâl, Cevdet ve Cafer Tayyar adın- da üç kişi aleyhine asliye üçüncü ceza- da açılan dolandırrcılık davasımna dün başlanmıştır. Avukatlık ve davavekilliği yapma- ğa salâhiyeti olmadığı halde “mahke- melerde iş takip edeceğim,, diye Anna isminde bir kadını dolandırdığı iddia e- dilen Cafer mahkemede şöyle demiştir : — Evet biz üç arkadaş komisyoncu- yuz ve yazıhanemiz var.. Fakat bu ka- dını ben tanımıyorum ve onunla da böy- le bir alış veriş yapmadım. Yazıhane- mizde Cafer adında bir başkası da var- dır. Belki o yapmıştır... Muhakeme, şahitleri ve diğer Caferi dinlemek üzere başka güne bırakıldı. Seyyah bir Alman kadınının yaptığı kaza Bu sabah Şişhane yokuşunda bir o- tomobil kazası olmuş ve bir genç başın- dan ağırca yaralanmıştır, Saat dokuzda Beyoğlundan Galataya doğru sür'atle inmekte olan AL,. 49933 numaralr -bir seyyah otomobili Galata Osmanlı Bankası memurlarından ÖOs- mana çarparak yaralarmasına sebep ol- muştur. Yaralı derhal hastaneye kaldı- rılmış, karaya sebebiyet veren Alman seyyahı kadın da karakola götürülmüş- tür, . a .l Esnaf cemlyetlerl_ menfaatine büyük konser İstanbul musiki san'atkârları cemi- yeti tarafından esnaf cemiyetleri dis- panseri menfaatine 22 mart salı gecesi 21 de Saray sinemasında büyük bir or- kestra koönseri verilecektir, Bu könser, musiki cemiyetince ye- ni tesis edilen senfonik orkestra heyeti tarafından verilecektir. Örkestra, pro- valarına her gün devam etmektedir. Salr gecesi İstanbullular büyük bir sürprizle karşılaşacaktır. Memlekette ilk defa olarak kalabalık bir san'atkâr heyeti tarafından verile- cek konserin programı beynelmilel şöh- rete malik Viyanalı bestekârlarım eser- leri, ile doludur. “Viyana gecesi,, namı altında verile- cek konserin programında “Bitmemiş senfoni,, ile Nikolayın “Vindsor kadın- ları,, isimli bir uvertürü de vardır. Örkestra konservatuar profesörle- rinden yegâne orkestra şefimiz Seyfet- tin Asalın idaresindedir. Istanbul limanında serbest mıntaka Yeniden ortaya atılan bu fikir üzerinde tetkikler yapılıyor Öğrendiğimize göre, İstanbul lima- nımda bir serbest liman mmtakası te- sisi için vaktile yapılan tetkikler tek- rar ele alınmıştır. Böyle bir şeklin ne derece faydalı olacağı muhtelif bakım lardan ehemmiyetle tetkik edilmek. di. Bundan senelerce evvel, limanımı- zın bir kısmında, dünyanın birçok yer lerinde olduğu gibi bir serbest liman mıntakası tesisi uzun zamanlar tetkik edilmiş ve komisyonlar teşekkül ede- rek bu mevzuun ele almmadık nokta- smmı birakmamışlardı. Fakat o zaman ki iktısad?t şartlar içinde böyle bir mamtaka tesisi mahzurlu görüldüğün- den bundan sarfınazar edilmişti. Şim- di bu iktısadi şartlar değiştiği ve o gün mevcut olmayan birçok imkânlar hasıl olduğu ve bir taraftan da deniz bank kurulduğu içi nböyle bir serbest nauntakanım ihdası daha kolaylıkla mümkün olabileceği kanaati vardır. Limanrmızın buhran senelerinde çok düşen umumi faaliyet derecesi şimdi mütemadi bir yükselme göstermekte- dir, Bilhass&a geçen sene bu faaliyet azami haddine çıkmıştır. Fakat bunu daha fazla arttıracak ve İstanbulun müstesna coğrafi mevkliile mütenasip bir transit merkezi haline getirilmesi ,için elden gelen her tedbirin alınması- na da çalışılmaktadır. ee TT T T T T F * GÜMRÜK muhafaza — teşkilâtının İs. tanbüla merbut alan memurları araların. da bir teşkilât kurarak ölen arkadaşları- nın allelerine yardım etmeği kararlaştır- mışlardır. * ANKARA halkevinde açılmış olan re- sim ve heykel sergisi pazar akşamı kapa- nacaktır. * TÜRKKUŞU'unda uçuş faaliyeti ni- sanda başlayacaktır. Yeşilköyde — motörlü uçuş tecrübeleri dovam etmektedir. * BELEDİYE tarafından haller hakkın- da harırlanmakta olan kanun projesi ta. mamilarımıştır. * HALİÇ şirketi meselesini — tamamile halletmek üzere belediye relisinin iştiraki. le bir toplanlı yapılacak ve şirketin tama«. men belediyeye devri meselesi görüşüle- cektir. * Ticaret mukavelesi — imzalamak için hükümetimizle temaslarda bulunmak üze- re bir Amerikan heyeti gelecektir. * TÜRKİYE . ÇEKOSLOVAKYA ara- sındaki ticaret anlaşması mayıs sonunda bitmektedir. Yeni anlaşmayı hazırlamak için yakında bir Çek heyeti memleketimi. ze gelecektir , * Trakya umumt müfettişi General Kâ. zım Dirik dün şehrimize gelmiştir , | tir. İki gün sonra Bükreşe * Denizbank umum müdürü Yusuf Zi- ya Öniş dün şehrimize gelmiş ve banka. nın İstanbul şubesine giderek meşgul ol. müuştur. * Ankarada bulunan Bükreş elçimiz Ham dullah Suphi Tanrıöver şehrimize gelmiş- hareket ede- cektir. * ÇOCUK esirgeme kurumu — umum! merkezi tarafından martın ilk onbeş günü zarlında 2832 çocuğa yardım edilmiştir. * MİMAR SİNAN ihtifali nisanın 9 unda yapılacaktır. Programı hazırlamak ve ya- pılacak iİşleri tesbit etmek üzere Eminönü halkevinde bir toplantı yapılmıştır. * MAARİF müdürlüğü köylerde okuma odaları tesisini kararlaştırmıştır. * LİSE ve orta — mekteplerdeki ikinci yoklamalar görülen lüzum üzerine nisanın 5 ine bırakılmıştır. * LANGADA komşusu Mukaddesi döven İrfan ismindeki kadın 3 gün hapse ve 25 Hra para cezasına mahküm olmuştur. * BELEDİYE'nin yeni afişaj talimatna. mesi hazırlanmıştır. Nisan — toplantısında Ö A GT M A A T Te Şehir meclisine verilecek olan bu talimat. namede, afiş ve ilân resimleri yüzde 20 miktarında bir tenzilâta tabi tutulmuştur. * ZEHİRLİ gazlardan korunma kursları. na Adalar kazası hariç olmak üzere şim. diye kadar 26905 kişi gitmiştir. Bunlardan 17528 i erkek 8978 | kadındır. * ESRAR satmak ve içirmekten suçlu Halit dün bir sene hapse ve 200 lira para cezasına mahküm olmuştur. Esrar içen üç kişi de ikişer ay yalacaklardır. * BİR müddettenberi Viyanada bulunan İktisat vekâleti vekili ve Ziraat — vekili Şakir Kesebir yarın sabah ekspresle şehri- mize geleceklir. * ŞEHRİMİZDEKİ şirketlerin heyeti u- müumiye İçtimaları normal olarak bu ay i-inde ikmal edilecektir. Fakat ekseriyet hasıl olmıyan şirketlerin heyeti umumiye. leri de gelecek ay yapılacaktır. Bunun i- çin İktisat vekâlell müfettişlerinden bazı- ları gelecek ay da şehrimizde kalacaktır. * GEÇEN bir hafin içinde gümrük mu- hafaza teşkilâtı, biri ölü seksen dört ka- çakçı, sekiz yüz doksan iki kilo gümrük kaçağı, dörlyüz altmış bir gram uyuşturu. cu madde, iki tülek, yediyüz doksanyedi mermi, yetmiş beş Türk lirası ile 20 ka. J çakçı bayvanı ele geçirmiştir. TAN'da Polonya Litvan- yayı yutacak mı? OHER RIZA Doğrul yazıyor: Avusturyadan sonra, Polonya da Balâ tık denizi — sahillerinde hudut tashihine kalkıştı. Versay muahedesile eski Çarlık Rusyasından koparılan topraklarla Ballık sahillerinde Litvanya, Letviya, Estonya, gibi kükük devletçikler vücude getirilmişe tH. Livanyanın teşekkülü Polonyanın Bala tık denizine çıkmasına mani olmuştu. Bu« nu tamir için Polonyaya Almanya ile Prus ya arasında bir koridor verilmiş ve Dan- zig Hmanına çıkması temin — olunmüştuü. Fakat bu formül tabiate muhalifti. Çünkü Almanyayı Prusyadan ayırıyordu ve kori« dorda kalan halk da Almandı. Polonya, Almanya ile dost olabilm;n- çin aradaki bu pürüzün de — halledilmesi lâzımdı. Fakat bu koridorun kapanması, Polonyayı denizsiz bırakacaktı. Bunun ça« resi Litvanyayı orladan kaldırarak oradan denize çıkmak ve bu koridoru Almanyaya iade etmekli, İşte bugün Polonyanın tahakkukunu te- mine çalışlığı meselenin içyüzü budur., Bu meseleyi hal için vesile de hazırdı. Polonya ile Litvanya arasındaki hudu. du tesbit eden — beynelmilel komisyon Vilna şehrini Litvanyaya bırakmıştı. Hat. tâ nüfusu ikl milyondan ibaret olan bu küçük hükümetin merkezi de bu şehir ol- muştu. Fakat hudut tesbit edildikten bir | müddet sonra güya bir Polonya kumanda. ni İsyan ederek hududu geçlti ve Vilna şeh rini zapletli. Litlvanya hükümeti merkezi. ni Kovno şehrine nakletti. Fakal Polonya- hıları bir daha Vilnadan çıkaramadı. Ara. dan on sekiz sene geçmiş olmasına rağe men iki hükümet arasında bu şehir bir ni za vesilesi olmakta devam etti . Şimdi Polonya, Baltık denizine çıkmak ve Litvanyayı orladan kaldırmak için bu niza vesilesini tazeledi. Bugün Polonyanın Litvanyaya verdiği ültimalom bu mesele. ye alttir ve galip bir ihtimale göre Polona ya ordusunun Litvanyayı haritadan kal« dırmasına sebeb olucaktır. Litvanyanın müttefiki yoktur. İstiklâli hiç kimse tarafından temin edilmemiştir, onun uğruna harbe girecek devlet yoklur. Yalnız ortada zorbalığın üstünlüğünü te« yit eden bir hâdise olmak itibarile bütün - milletleri, bilhassa küçük- - milletleri şidew della alâkadar eder , KURUN'da Uçak hastahane ASAN Kumçayı resmini de koyduğa bir layvare hakkında diyor ki: Bu uçak harp meydanlarında kullanıl. mak için yapılmıştır. Fakat bombardıman yaparak düşman saflarına ölüm saçmak İ. çin değil, bombardıman uçaklarının yara« ladıkları askerleri ölümden kurtarmak İ çin İngiltere kızılhaç cemiyeti tarafından. son sistem âletlerle techiz edilerek bir u. çak hastane şekline konulmuştur. Uçağın. gövdesi üÜzerindeki kızılhaç — işareti bunu' açıkça gösteriyor. f Böyle bir uçak hastanesinin — kaça mal olduğunu bilmiyoruz. Fakat bizim gibi nakliye zorlukları büyük olan memleket. lerde gerek harp zamanlarında ve gerek sulh zamanlarında da — işe yarıyacağını,' bilhassa Doğu vilâyetleri gibi doktordan ve sağlık müesseselerinden mabrum yers lerde hastalar için bir hızır gibi hizmet edeceğini düşünüyoruz. Onun için bu kur. tarıcı sağlık vasıtasına Kızılay cemiyetinin olduğu kadar hükümetin de alâkadar olma. sını arzu ediyoruz. CUMHURİYET” de Hareket lâzım NAD!R Nadi, Sovyet Rusyanın tecavüz. lere karşışcephe almak — yolundaki teklifi elrafında şöyle yazıyor: Sulhün emniyet altına alınabilmesi için - İngilterenin de kati olarak bu iki devlele (yani Sovyet Rusya ve Fransaya) iltihakı şarttır. Fakat İngiltere hâlâ kartarsızlık I. çinde,. Ajans haberlerinde okuduğumuza Böre Litvinofun dünkü teklifi Londrada Bayrimüsait bir surette karşılanmıştır. İn« gilizler, Sovyetler aralarında askerl mesa- ilin müzakere edilmesi hususunun mevzuu bahsolmadığını ehemmiyelle kaydediyor. ; lar ve Avrupa meseleleri karşısında vazi. yetlerinin beynelmilel konferanslarla de. Bişmiyeceğini kaydediyorlar. Çemberlaya hükümeti Çekoslovakyaya — karşı alacağı vaziyeti Fransa ile Sovyetlerin Praga kar. şı girişmiş oldukları taahhülleri tetkik et. tikten sonra kararlaştıracağını bildiriyor. Çok korkulur ki mütereddit vaziyet İn« gilterenin olduğu gibi dünyanın da felâa ketine sebebiyet vermesin, Avrupada çıka. cak bir harp karşısında İngilterenin so. nuna kadar seyirci kalamıyacağını kuvvet. le tahmin ederiz. Muhteşem infirad . Sulen dide isolementi « güzel bir lâltır fakat ni hayet bir lâftır. Bunu berkesten İyi İngia lizler bilirler, Gene herkeslen iyi İngiliz. ler bilirler ki Avrupada silâh petladığı za- man onlar kendi vaziyetlerini kurtarmak — — flütfen sayfayı çeviriniz)