19 Mart 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1
Ulus Basımevi Çanıkırı caddesi Ankara Telgrafı Ulus - Ankara TELEFON Başmubarrir Fransızca Yazı işleri ni 1063 106 İdare müdürlüğü Atölye ŞEHİR STADYUMUNDA 19.31988 Cumartesi, saat 15.30 da Üçok - uhalız. 20.3.1938 Pazar, saat 13.30 da Gazi - Tica- ret liseleri, Kır koşusu, Pazar, saat 15.30 da Üçok - Har- biye, olonya ültimatoma cevab bekliyor Litvanyaya cevab için verilen mühlet bu gece saat 22 de bitmiş olacaktır Litvanya müsaid cevab vereceğe benziyor Atalürkü dinlerken Mukaddes tabanca Hatp Akademisinden çıkar çıkmaz Beşinci Orduya sürülmüş olan Erkâ- mıharp Kolağası Mustafa Kemal'i bir aralık Selânizte görüyoruz. Bu, usulü dairesinde izinli bir geliş değil, istib- dad devrinin tarassut ve takayyüdün- den sıyrılarak bir kaçış idi. İzah ode- lim; Mustafa Kemal, Beşinci ordunun Yafa mıntakasında piyade stajı yapı- yordu. Fakat ruhu, inkılâp idealinin yüksek ilhamlariyle dolu idi. Şamda, bir gece, tüccar veya doktor Musta- #a'nın evinde kurduğu “Hürriyet ve Vatan Cemiyeti” |1) teşkilâtını Ma- kedonya'ya yaymağı düşünüyordu. Kafasını ve kalbini saran bu düşün- €c ile o, bir gün Yafa'yı terkederek Mısır'a kaçtı: Hedefi Selânik idi Bu- zaya girebilmenin yolunu hazı mnadı. Akdenizin Ek Pirt'ye çıktı, oradan Burada vaziyeti ve Se- ni tetkik et- tikten sonra kararını verdi ve Selâ- Hik'te Erkânıharp Yüzbaşısı Ahmet Tevfik'e şu üç kelimeli telgrafı çekti: "Parti bateau grec”. Ve bir gün Pi- re limanından Selânik'e kalkan Yunan bandıral: bir vapura binerek doğduğu diyara yollandı. Arkadaşı Ahmet Tevfik, vapurun ismi yazılı olmıyan bu müphem telgrafı aldığı tarihten itibaren hergün bir kayığa binerek Selânik limanma giren Yunan vapur- larını birer birer ziyacet ediyor ve her defasında aradığını bulamadan, dö- nüyordu. Nihayet Mustafa Kemal'in bindiği vapur Selânik önünde demir- ledi, Ahmet Tevfik, hüviyetini gizle- mek için arkasına bir muşamba giym olduğu halde, bir sandalla vapura y maştı. Biraz sonra iki arkadaş, aynı| #andalla gümrüğün rıhtımına çıkmış bulunuyorlardı. Mustafa Kemal burada öç sorgudan geçecekti: Gümrük memurları, polis memurları, askeri inzıbat memurları... Tıpkı kaçan bir nefer gibi gelen bir Brkânıbarp zabili için bu- sorgulara Cevap vermek müşkül, belki de imkâi Bızdı, Fakat bir arkadaşı Selânik Mer- kez kumandan muavini Mümtaz Yüz- başı Cemil (şimdi Tekirdağ saylavı, sabık Dahiliye Vekili Cemil Uybadın) | onun imdadına yetişiyor. Mustafa Ke- mal'in seyahati tarzından evelce malü- matı olan Yüzbaşı Cemil, lâzam gelen tertibatı almış, Pire'den bir zabit gelip ismi Mustafa Kemal olduğunu söyle- yince serbest bırakılması için iskele- deki inzibat memurlarına talimat ver- mişti. Yüzbaşı Cemil'in bu tertibatın- dan Ahmet Tevfik bile haberder de- ğildi. Mustafa Kemal, annesiyle karşı karşıya: Mustafa Kemal, Selânik'e çıkar çık- maz, Sanayi Mektebi karşısındaki evi- me gidiyor. Mustafa Kemal bu evde dünyaya gelmiştir. Ana oğul karşıla- | gınca annesi, çocuğunun başına bir fe- lâket gelebilmek endişesi içinde soru- öC: Ç — Ne cesaretle buraya gelebildin oğlum? Hem nasıl geldin? Devletin ve Padişahımız Efendimizin — arzusuna mugayir bir iş yapmış olmıyasın? Mustafa Kemal: — Merak etme anne, diyor, müsterih ol! Benim buraya gelmekliğim lâzım- di önün için geldim. Padişahımız E- fendimizin ne olduğunu da şimdi de- Bil, fakat yakın zamanda sana göstere- ceğim. Tj Belletcn; Sayı 2, "Vatan ve Hürriyet'i l Yazan: Profesör ÂFET Türk Tarih Kurumu Asbaşkanı Maamafih vaziyet hiç emniyetbahş değildir. Mustafa Kemal'in ort. rünmesi istibdadın gözcülerini derhal hazekete getirebilirdi. Bunu düşünebi- len Mustafa Kemal, bir müddet evin- den dışarı çıkmadı, kendi arzusiyle e- vinde mahpus kaldı. Bu müddet zar- fında kimse onun Selânik'te bulundu- Bundan haberdar değildi. Mustafa Ke- mal bu ihtiyart mevkufiyeti zarfında maksadı uğruna faaliyete koyuldu. İlk teşebbüs : Mustafa Komal'in Selânikte ilk te- şebbüisü orada o devrim şöhretli bir pa- şası ile mülâkat oldu. Mustafa Kemal daha Şam'da iken bu Paşa ile muhabe- re etmişti. Onu kendisine bir vatan- perver ve ihtilâlci olarak tanıtmışlar- dı. Mustafa Kemal, onün - şahsında bir inkılâp arkadası Dulasakı Şitülbâkil ü yı açan adama ismini vererek paşaya baber gönderdi. D 1 kabul edilece- (Sonu 8. inci sayfada) GÜNDELİK Dost İran'ın bayramı Sâdabad paktının İran meclisi ta - rafından müttefikan tasdiki haberi, Sa Majeste Şahinşahın mesud yıldö- nümü gününe tesadüf etti. Her iki haber, dost ve kardeş milletlerimiz için iki ayrı sevinç vesilesi olmuştur. Cihan nizamınmn bu derin kargaşalı- ğt içinde, bir sulh ve basiret vesikası o- lan Sâdabad paktını müttefikan tasdik Jetmekle, İran milletinin mümessilleri güzel bir intibah daveti yapmışlar- dır. Yıldönümü münasebetile İran milletinin kurtarıcısı olarak selâm - ladığımız Sa Majeste Şahinşahı, bu sdik fırsatile şark sulhunun yük âmillerinden biri olarak kutla - maktayız. Ön dokuzuncu asrın politika soh- betlerinde osmanlı imparatorluğu- nun adı “hasla adam,, diye geçer- ken, bu sohbetleri yapan avrupalılar için, İran, Çin seddi kadar uzak — ve onda cereyan eden ahval Kaf dağı- nn arkasındaki hayat kadar meçhul ve masalımsı sayılırdı. Sa Majeste Şahinşah, bu kadar u- | zak sanılan ve avrupalı için bu ka. dar meçhul İran'ı, birdenbire, mede- niyet dünyasının belli başlı ve en dinamik unsurlarından biri haline koymuştur.. Demiryolları ve yol in- şaatı, esaslı bir maarif programının tatbiki ve yeni nesillerin modern ha- yata alıştırılması için alınan cessur tedbirler sayesinde, muvaffakiyet kaydetmiş bulunuyor. Sa Majeste Şahinşahın yıldönüm- leri dolayısiyle İran'ın yaptığı büyük bayrama ve duyduğu sevince, türk milleti iştirak etmektedir, Çünkü te- rakkiye ve medeniyete inanmış olan türk milleti bilhassa dost İran'ın ay- ni ülkülere bağlanmasından ve bun- ları reisinin enerjik ve kutlu idaresi altında tahakkuk ettirmiş olmasın - | dan derin bir sevinç duymaktadır, İran, bizler için yalnız Sâdabadlı dostların birisi değil, aynı zamanda terakki, medeniyet ve barış yolun - da, güvendiğimiz yol ve ülkü arka - daşıdır. Milli bayramımdan dolayı dost milleti candan tebrik eder ve K F yalalige Litvanya'yı ve Polonya'yı gösterir harta Varşova vaziyeti çok ciddi telâkki ediyor Yeni seçim Berlin, 18 (A>- A.) — Bay Hitler, tam saat sekizden birkaç dakika evel Opera Karalda Ra- ht sa- bulunanlar ta rafından karşılan- mış bulunuyordu. Salonda Avusturya umumi valisi Says İnkuart ile bütün alman nazırları da bulunuyordu. Rayiştag meclisi relsi Mareşal Gö- ring, mebusların ve halkın şiddetli al- kışları — *arasında, tam saat sekizde Hududa asker yı yığıldi 18 ÇALA.) — Gece aşağı neşredilmiştir: Pat ajansı- nın öğrendiğine göre 17 mart saat 21 de Litvanya hükümetine bir Polonya notası verilerek bundan sonra sulh olabilecek hâdiselerin tekrârlanmamsını temin için alınma- $1 zaruri olan tedbirler tesbit edilmiş- tir. Polonya hükümeti tesbit edilen mühlet içinde bir cevab beklemekte- dir. 'Tebliğde tesbit edilen müddetin u- zunluğu tasrih edilmemektedir. İyi haber alan mahfiller vaziyetin ciddi olduğunu saklammaktadırlar, Ültima - tomun metni anlaşmazlığın hallinden evel Varşovada neşredilmiyecektir. Resmi mahfiller bu hususta beya- natta bulunmaktan çekinmektedirler. Bununla beraber anlaşmazlık hakkın - da enerjik tefsirlerde bulunulması ve Polonyanın Litvanya ile tabli olmu yan diplomatik —münasebetler idame ermesine İmkda bulunmadığı nokta- | sında ısrar edilmesi hususunda —mat- buâta talimat verilmiştir. Sanıldığına göre, matbuatın bu hü- cumundan maksad, Litvanyayı korkü- tarak onu Polonyanım tekliflerini ka - bul etmeye icbar etmektir, TARELLASRLİE T FNOT Bugün 7 inci sayfamızda Avusturya hâdiselerine dair gelen en son resimleri bula- caksmız. Bu resimler tama- miyle doküman mahiyette- dir l Okurlarımıza Avrupa hâdiselerinin son de- rece ehemiyet aldığı bu günle- re ve, hiç bir akşam gazetesi in- tişar etmiyen Ankara Ğ mahsus olmak üzere “ULUS” un bir de akşam tabını neşredece- ğiz. “ULUS” un akşam tabı, an- cak mühim haber gelen müs- tosna hâdiseler zamanında çı- kacak ve bu suretle devlet mer- kezi karilerini . yirmi dört saat gibi uzun bir müddet havadis bunu sevgilerimizi -sunmak için bir vesile aayarız, beklemekten kurtarmış olacak- Bi Hududda teftişler yapan Mareşal Simgli Ridz Kavnas, 18 ÇALA.) — Havas ajansı tebliğ ediyor: Litvanya hükümeti, sa- at 22 de doğru Talin'de Polonya elçisi vasıtasiyle hudud hâdisesinin hallinde ve bu kabil hâdiselerin tekrarlanması- 'na mani olmak çarelerini aramağa me - (Sonu 8. inci sayfada) HATAY SEÇİM Mühim ve esaslı Türkiyeni kabul Cenevre, 18 (A.A.) — An habiri bildiriyor: İntihabat komitesi mesaisi hemen bütün meseleler üzeri İtiraz ettiğimiz mühim ve esa nin noktai nazarı kabul edilm hab işleri dolayısiyle vaki ola mahalli mahkemelerden alın rekkeb hususi muvakkat bir Metinlerin kati tahririni ko tirmesi ve konsey reisine tevd tay İntihabatına böylece en celseyi açımış ve şu kısa hitabode - bu- danenaşesrr Rayiştagın bu güânkü — toplantısı, yeni Almanyada gördüğümüz — top- lantıların en mü- himlerinden - biri- dir. İlk defa olarak bugün hükümet sıralarında bulunan İ Avusturya memleketi azâlarını selam- (Sonu 8, inci sayfada) | A SEYBALAR Z DeenE GAŞ SRAR A Ü A Atatürkle Riza Şah Pehlevi arasında | Ankara, 18 (A.A.) — Alâ Hazreti Hümayun Rıza Şah Pehlevinin velâ- | detinin altmışıner yıldönümü —müna- sebetile Reisicumhur Atatürk ile ma- jeste Rıza Şah arasında aşağıdaki tel- graflar teati olunmuştur : Alâ Hazreti Hümayun Rıza Şah Pehlevi Şabinşahı İran — Tahran — Velâdeti şahanelerinin altmışıncı (Sonu 8. inci sayfada) EP İ ERARRRE KA KOMİTESİNDE bütün noktalarda n istekleri edildi ıdulu Ajansının hususi mu- ni bltirmzk üzeredr, -Hemen nde itilâf hasıl olmuş gibidir. slı bütün noktalarda Türkiye- iştir. İntihabat esnasında inti- cak cürümlerin muhakemesi arak bitaraf hâkimlerden mü mahkemeye tevdi edilmiştir. mitenin bu hafta sonunda bi- i etmesi beklenmektedir. H: kısa zamanda başlanacaktır. | Rayştağ feshedildi AVUSTURYANIN DA İŞTİRAKİYLE -10 nisanda- yapılacak Hem Avusturyada hem de Avusturyanın ilhakı için Almanyada -plebisit yapılacak Hitler dün Rayştağda 'bir nuluk verdi Hitler Rayştag'da bir nutuk söylerken ——— B. Çemberlayn ve Bn. Çemberlaya Harici meseleler hakkında Çembere Tayn bu hafta Avam Kamarasında be- yanatta bulunacaktır. Avam Kamara« sındaki müzakerelere ve ingiliz kabine- sindeki huzursuzluğun sebeblerine aid tafsilât üçüncü sayfamızdadır. BUGUN Ilâvemiz Bizim köy
