19 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

CUMARTESİ | h MART 1938 BAŞMUHARRİRİ: AHMET EMİN YALMAN TT Inhisarın kontrolü altında uzun FERTEK RAKISI müddet fıçılarda dinlendirilmiş 45 derecelik pek yakında çıkacak. Tel. 40988, Galata, Kaval sokak No. 5 - 9. Lehistan - Litvanya b DANZİNGİ ELE GECİRMEK İCİN uhranı yatıştı! Almanya, Lehistanı Harbe Teşvik Ediyormuş! A | Lehistan Başkum Ültimotoma Karşı İngiltere ve Fransanın müdahalesile muhakkak bir harbin önüne geçildi | Londra, 18 (Hususi) Ünited Press'in muhabiri bildiriyor: Bugün Avrupa bütün hızile mühim bir buh- rana doğru sürükleniyordu. Lehis - tan 48 saat vadeli ültimatomunu Lit- vanyaya göndermiş ve cevap bekle- miye başlamıştı. Varşovada, Litvan- yanın üzerine yürümek için nümayiş ler devam ediyordu. Hattâ Başku - mandan Mareşal Smigli Ridz, asker- lerini teftiş etmek üzere Vilna'ya git miş ve bu hâdise, Lehistanın harbe girmiye karar vermiş olduğuna delil sayılmıştır. Litvanyanın merkezi Kovno'dan gelen haberlere göre, Lehistan ül- N Mareşal Smigli Rits $ e & ı Litvinof'un Teklifi eklifi — Ahmet Emin YALMAN Rucyıdım bir teklif geli- yor: “Mademki muay- Yen üç memleketten başka her- kes barış istiyor; Milletler Ce: Miyetinin çerçevesi içinde veya ' d'imda bir araya gelelim, müş- İerek bir cephe kuralım, barışı h'flıını yollarını beraberce ara- hl.m__ Son zamanlarda milletlerarası İş- k'de daha ziyade seyirci vaziyetini Muhafaza eder gibi görünen Rusya- îığ ortaya atılması ve böyle bir tek- hl: bulunması elbette dikkate değer hâdisedir. gf | p. 'biı.Bu sırada barış ve emniyet lehine hı,temm kurmayı hedef tutan her €ket, nazari olarak faydalı ve gü- Bİ bir adımdır. Hasta Avrupa, kon- tasyon yolile tedaviye çok muh- n ir. Bugüne kadar hastalığın önü- %Beçmek, azmasına mâni olmak hiçbir şey yapılmamıştır. Ya - ü tedbirler, birlik eksikliği, zıt ide hji propagandaları ortalığı çorba- Şevirmiştir. hin Stalığın hâd bir hale - geldiği- ’ouıuk- işareti, Avusturyanın şiddet © istilâya uğraması ve yutulma- 0h'nuştur. | Âvrupanın nikbinleri şu mese - # qbaaraştırmakla meşguldürler: “A- et Almanya, Avusturyayı çiğne - hç ve hazmetmek için vakte muh- d.,.değü midir? Dünya o vakite ka- Tahat nefes alamaz mı?,, vrupanın iki zıt noktasından ,."dan tehlike işaretleri geliyor. Bun Vaş; anlıyoruz ki, hastalığın yu- v&k"“ yalnız Avusturya ve Çekoslo- üi.._yada aramak çok dar bir görüş- B İç İt tarafta Lehistanın iştihası ka- iştır. Kocaman Avüsturya bu j. N küdî’ kolayca yutulduktan sonra ç - thVanyayı istilâ ederek deni- (Devamı 10 uncuda) ş talepleri: 1 - 48 saat zarfında cevap vermek, 2 - nâsebetleri 31 marta kadar iade et- mek, 3 - Aradaki bütün muvasala vasıtalarını süratle açmak, 4 - Bu meseleleri münakaşasız kabul et- Litvanya Cümhurreisi, bunun üze- rine parlâmentoyu toplamış, siyasi li- derlerle ve askerlerle görüşmüştür. Anlaşılan bir plebisit ile, esas kanu- nun Vilna'yı Litvanya hükümet mer- kezi tanıyan maddesi tadil oluna- caktır. Diğer taraftan Litvanyanın hariçte ki sefirleri İngiltere ve Fransa nez- dinde teşebbüslerde bulunmuş ve bir aralık Milletler cemiyeti konseyinin hemen toplanması da istenmiş, fakat Mister Chamberlain, Avam kamara- sında buna lüzum olmadığını, çünkü süratli bir karar verilmesinin müşkül olduğunu anlatmıştır. İngiltere ve Fransanın Varşova se- firleri bugün faaliyete geçerek, hu- CPZ İ ÜĞĞÜ N AAT SĞ için vesile olarak kullanılmaması ü- zerinde ısrar etmişler ve bir müsade- menin önüne geçmek için her teşeb- büste bulunacaklarını anlatmışlardır. Haber verildiğine göre, Almanya || mek, 5 - Vilna'nın Lehistan tarafın- ölüm lüakıma iedkrak Ki5 k-|Lehi tır. , Litvanyaya karşı tecavüze (Devamı 10 uncuda) Ingiliz Kabinesindeki Ihtilaâf Bazı Nazırlar Başvekile Muhalif Cephe Almış Fransız Meclisinde Harici Siyaset Için Münakaşalar Yapılacak İngiliz kabinesindeki muhalif fnızu-lınlın di lir Bş e Simuğ!. Ror 5) Londra, 18 (Hususi) — Röyter A- jansı tarafından bildirildiğine göre: parlâmento mahfellerinde bariz bir huzursuzluk görülmekte ve kabinede bazı ihtilâfların mevcut olduğundan ve kabinede tadilât yapılması ihti - malinden yine bahsedilmektedir. En mühim sebep, Mister Chamberlainin harici siyaset hakkında hemen söz söylemek istememesidir. Ingiliz libe- rallerinder ve amelesinden başka mu hafazakârlar içinde de hükümete mu halefette bulunanlar vardır. Mister Çurçil de bunlar arasındadır.. Başve - kil ise vaziyeti lâyikile ve bütün in- celiklerile kavramadan bir şey söyle- memek azmindedir. Başvekil Mister Chamberlainin, Avrupanın karışık mıntakalarından tamamile ayrı kal - mak veya bu işlere doğrudan doğru ya karışmak yolları arasında orta yo- lu aramaktadır.Bunun için herşeyden evvel alâkadar devletlerin temayülle rini anlamak istiyor. Daha doğrusu Avusturya, Litvanya ve Barselona hâdiseleri Ingiliz kabinesini şaşkınlık ve kararsızlık içinde bırakmıştır. Bu yüzden bir kovalisyon hükümetinin teşkili Chamberlainin diktatörleri tatmin siyasetinden vazgeçilmesi tav siye olunmakta ve bunun için Cham berlainin istifası istenmektedir. Site'nin nüfuz sahibi üçyüz iş ada- mı Londrada toplanarak iki muhalif rey ile, bir karar sureti kabul etmiş- (Devamı 10 uncuda) - Lehistan Hariciye Nazırı Miralay Bek Türk - İngiliz On Milyon İngiliz Liralık Bir Avans Bahsi de Var yetle haber aldığı göre, milli bankalarımız genel di- rektörlerile Londra mali ve iktısadi mahafill arasında birkaç haftadan beri devam eden temaslar müsbet | neticelere varmıştır. Şimdiye kadar husus! bir mahiyeti olan — konuş- malar, bu netice üzerine resmi bir safhaya girmiştir. Müzakerelerin resmi safhasını idareye Londra bü | yük elçimiz Bay Fethi memur edil- miştir. Maliye Vekâleti nakit işle- ri Genel Direktörü Halit Nazmi de Londraya gidecek ve müzakerelere Iştirak edecektir. Londradan akseden haberlere gö- re, memleketimizin İktısadi İnki- | şafına taallüku olan işler için şim- diye kadar mutabakate varılan kre | di ve avans yekünu 10 milyon İn- giliz Hrası, yani 63 milyon Türk Hitlere Göre Almanya Hudutlarında Bazı Tashihler Daha Yapmak İcap Edermiş! Rayiştag Meclisi Feshedildi Litvinofun Teklifi Berlin, 18 (Hususi) — Almanya şe fi Her Hitlerin daveti üzerine Rayş- tağ bugün toplanmış ve Her Hitlerin nutkunu dinlemiştir. Her Hitler Rayş tağ azası tarafından sürekli alkışlar- la karşılanmış ve toplantıda Avustur ya umumi valisi Says İnkuart ile bü tün Alman nazırları hazır bulunmuş- tur. Evvelâ, Rayştağ reisi Mareşal Gö- ring celseyi, ateşli alkışlar arasında açarak kısa bir nutuk söylemiş ve bu toplantının yeni Almanya tarihinde en mühimlerinden biri olduğunu an- latarak, Avusturya memleketinin hü kümet sıralarında bulunan azasını. A- vusturya umum valisini ve Avustur ya hükümeti azasını selâmlamış, ar- tık birleşmiş bir tek Alman devleti mevcut olduğunu söyliyerek sözleri- ni bitirmiş ve sözü Hitlere vermiş- ŞAİ Uzun ve hararetli alkışlarla karşı- '|lanan Hitler saat sekizi beş geçe nut- kuna başlamış ve Rayştagı mühim meseleler hakkında izahat vermek ü- zere davet ettiğini söyledikten sonra ||bir ay evvel söylediği nutka işaret İngilterede Lehte ve Aleyhte Tefsir ve Tahlillere Yol Açtı ederek bunun bazı cahiller tarafın- dan istihfaf ile karşılandığını anlat- mış ve daha sonra son Avusturya hâ- diselerini anlatarak: “Almanya gibi büyük bir devlet milyonlarca Alma- nın fena muamele görmesine taham- mül edemezdi,, demiş ve Şuşnig ile konuşmlaarına geçerek demiştir ki: — Şuşnige anlattım ki Avusturya- daki vatandaşlarımızın hukuku çiğ- nenmekte devam ederse adaletin esir gendiği yerlerde müracaat edilecek u- sule güvenerek bu vatandaşları kur- taracağım. Sonra Şuşnige elimi uzat- tım, fakat Şuşnig sonraki hareketle- rile bu eli reddetti. Ve plebisit dala- veresine başvurdu. Şuşnig, plebisit ne ticesinde ekalliyette kalacağını bili- yordu, fakat bu yüzden Avusturyada dahili mücadeleler alevlenecek ve A- vusturya ikinci bir İspanya olacaktı. Bürlü Dir geceyi kâbus içinde geçir- dim ve kararımı verdim. Kararımın arkasında 75 milyon vardı. Ve başın- da Alman ordusu vardı.” Her Hitler nutkunda Lehistandan son derece dostane bir şekilde bah- (Devamı 10 uncuda) |Franco'cuların Yeni Bombardımanı Barselonada Yeniden 600 Kişi Öldürüldü Ingiltere ve Fransa Bu Facialara TARUZUN ALTI GÜNÜ DE ERANKO NUN KATA- NC7 . B lirasıdır. Bazı yeni teşi - çin bu mikdarın genişlemesi imkâ- nı da vardır. Martin sonundan evvel geri gel- | mesi beklenen milli banka genel di rektörleri, teferrüatın kararlaşma- sı için Londradaki ziyaretlerini u- zatacaklardır. Londrada elde edilen kredilerle işlerin başında li lar, ve bilhassa kömür havzamızın Ça- talağzı llmanı ve madenlerimize ait Üç yıllık plânın tatbikına yaraya- cak teçhizat vardır. Londrada varıldığı bildirilen mu | tabakat, memleketimizle İngiltere dostluk ve yak ğ karşılıklı emniyetin yeni ve güzel bir ifadesini tesbit etmektedir. MUKADDES TABANCA Vatan ve Hürriyet İttihat ve Terakki Türk Tarih Kurumu bellete- ninin üçüncü ve dördüncü sayıla- rında çıkan Profesör Bayan Afet ile B. Hüsrev Saminin çok dik- kate değer makaleleri bugün al- Aliuöu o ; NJ_ Karşı Müşterek Teşebbüs Yaptılar de âsilerin kı dıkları sahayı Londra, 18 (Hususi) — Ispanya - dan gelen en sori haberlere göre, a- ||siler Barselonayı şiddetle bombardı- ||mana devam ediyorlar. Şehir bu sa - bah dört kere, öğleden sonra da iki kere bombardıman edilmiş, bu yüz - den 600 kişi maktül düşmüştür. Tay- yareler tarafından atılan bombalar şehrin ortasına isabet etmiş ve bir- çok anacadde baştanbaşa harap ol - muştur. Bombardıman — esnasında Fransanın konsolos muavini ölmüş, Fransız başkonsolosu da yaralanmış tır. Asiler Kaspe, Armorisa, Berge ve | Malinos kasabalarını işgal ettikleri - ni, bin esir aldıklarını ve birçok mal- zeme zaptına muvaffak olduklarını tıncı sayfamızdadır. haber veriyorlar. ve harp vaziyetini gösteren kroki Chamberlainin son nutku cümhuri- yetçi Ispanyada hayal inkisarile kar şılanmıştır. Bütün Madrit gazeteleri Ingiliz muhafazakâr — fırkasında — tefrika başgöstereceğini ve Başvekilin ikti- dar mevkiinden ayrılmıya mecbur kalacağını vazıyorlar. Asiler dün akşamdanberi Fransa - Ispanya hududunu bütün eşya itha- lât ve ihracatına kapamışlardır. Bugün Ispanya meselesi ve Barselo nanın bombardımanı Avam Kamara sında mevzuu bahsolmuş, Başvekil Chamberlain bu haberleri dehşet ve nefret ile karşıladığını Fransa ile bir (Devamı 10 üncudı e likte bu bombardımanlara karşı gel- — mek için teşebbüste bulunduklarını — ' P ölirrt (— — elimdn Düpağlt gğ BERL a N derr a N | | | j İ Na be <a Slkmelilirme eeei di