14 Aralık 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

14 İLKKANUN — 1935 Benim görüşüm : Şimdiki neslir ahlâk kaideleri nedir? Eskiden, mekteplerde bir ahlâk dersi vardı, Eskiden, ahlâk kitapları yazılırdı. Eskiden, aileler, çocuklarına ah- lük prensipleri öğretirlerdi. Ve, hakikaten de, eski manadaki | âhlâkın dayandığı bir temel vardı: Din: Şimdi ise, bu çok mühim içtimai! — manevi unsur, müvellidülma gibi Açıktadır. Ne kitabı var, ne dersi, ne de be- Yinlerde yer etmiş esaslı, sarsılmaz Prensipleri! Kalbi altım gibi bir anne, oğlunu terbiye ederken: “Şunu (yap, şunu Yapma!,. diye nasihat verebilmekten de âcizdir. Çünkü, eski ahlâk telâkkileri yı. İmış, yerine, yenisi konulamamıştır. » ss Oknyucularım arasında çok din. dar olanlardan rica ederim, Kaşlarını fatarak bana şöyle söylemesinler: — Mübarek Ramazan ayında gü- Baha giriyorsun! İşte dinimiz var ya.. Ahlâk kaideleri onun içindedir... Di. Me riayet edilirse tamamdır, Derhal akıllarına getireyim: — Dinin içinde yalnız ahlâk değil, mun da vardır. Karı koca, miras me #elelerini tesbit eden ahkâm da var Tr. Fakat, zaten “zamanın değişme. sile kaideler de değişir, diyen Müslü. Manlığın müntesipleri, meselâ bizde İa Tanzimat (devrinde başlıyarak, Şer'i kanunları adamakıllı değiştir- Mişlerdir: Hırsızın eli kesilmiyor! rde kadar kadın almak cevazı yok! ras meseleleri medeni kanunla hal. İunuyor! Bunların aynile hakikate uygun Ye hayatın İcabatı olduğunu (tasdik *decek olan sofu okuyucularım, şunu da kabul etmelidirler: Eski dindarların oahlâksızlık te. tekki ettiği bir şeye, şimdiki insanlar Müsümatn İle bakabilirler. Keza, bu İşin aksi de variddir: Eskilerin -mu- — saydığını biz şimdi fena bulabili r Mişal: Palanca kasabanın eşrafından Ha. W Mafız efendi, namaz, niyaz gibi dini *$kâle riayetkâr olduğu için, eski nes nazarında (Müslüman adam) diye (srtemiz olarak tecessim © ederken Hindi, biz onu, evinde karılarına, ve Uşaklarına ettiği müstebit muamele 'en, sermayesile hilkmettiği köylerde! ki tazalltibünden dolayı pek köfü bir Vatandaş tipi telâkki ederiz. . Aksine misal; * Metresi olan, arasıra kararında İski içen, kız kardeşini — baloya götü: ten, hattâ oyun oynıyan bir gencin bu ahvali, eter o Hacı Hafız efen. tarafından bilinirse, derhal damga. N basar: — Mel'un! Habis! Ahlâksız, Fakat bize şöyle derlerse; — Bu genç işlerini (yoluna ko- bir aile kurmak, çoluk O çocuk Hair olmak için can atiyor, Oyunu, kız kardesini baloya götürmesi Makul ölçülerdedir. Üstelik bu çocuk. 'muriyetine muntazaman devam » Rüşvet teklif olunuran almaz. Medeni cesaret, secive sahibidir. Kim. mlldana etmez. Hacı Hafız efendiyi belki kızdı * ama, şü cevnbı veririz: — Fona oğlan detilmiş yahu! » 4 s5 Meşhur bir misal; Bir plfida, biribirinin çıplaklığına Yet tabii bir gözle hakan bir kadın bir erkek arkadaş. o Ve onların halini görüp de muğlâk ve müşev. hislerle gözlerinin oakma kadar Yâren bir eski tertip ahlâklı... Bunlar, keza, yeni ve eski mana © #öahlüksez ve ah'tiklı adamlardır ki, “adın mevcudiyetini . pek bariz ola. gösterirler. » Ye tu Y . » » Bütün gününü tespih, dna ve zi. Me gecirenler, eskilen makbul bir #lahilirdiz simdi hövle hir yartda- Me ailesi, ne #miri, ne. müşterisi mazarla bakar. » . Kısacası : — Zamanımızın ahkâmıaı bulmak ve hi Lg Eti Bank Gelecek ay içinde | faaliyete başlıyacak |! Öğrendiğimize göre bir kanun | la teşkil edilmekte olan “Eti Bank,, gelecek ay faaliyete geç - miş olacaktır, Bankanın genel di- rektörlük ve idare meclisi kad * rolar üzerinde * çalışmağa (baş. lamıştır. Eti Bank genel direktörlüğü. ne evvelce endüstri genel direktö- rü bulunan İlhami Nafiz tayin e dilmiştir. Hihami Nafiz şimdi ih . zari mahiyette kadronun hazır - İığile meşgul bulunmaktadır. Bun | dan sonra idare meclisi toplana * rak kadroyu tetkik edecek ve teş- kilât faaliyete geçecektir. Eti Bank ya'nız maden işlerile meşgul olacaktır. Maden arama, tetkik, sondaj, maden ihracı ve bu işlere sermaye tahsisi muame - lelerile bu banka meşgul olacak - tır. Bundan sonra maden işlerine daha büyük bir ehemmiyet veri - lecek ve gerek keşfedilmiş, gerek edilmemiş toprak altı servetleri - mizden istifade için daha büyük mikyasta devlet sermayesi yatırıla bilecektir. Bunun için de yine Eti bankın iştirakile sosyeteler teşkil edilecektir, Bu suretle Eti bank Sü mer Bankın Endüstri alanında yaptığı vazifeyi maden işlerinde yapacaktır, Sai ei Buğday yolsuzluğu tahkikatı Ankarâya gitmiş bulunan Ta. rım Bakanlığı (Ziraat vekâleti) müsteşarı tahkikatma yeniden baş liyacaktır. Tahkikatım on gün için de biteceği umulmaktadır,. Buğday yolsuzluğu tahkika - tile meşgul olan Ziraat Bonkası idare meclisi azasmdan Kemal de müsteşarla birlikte şehrimize gelecektir. Yangın başlangıcı Beşiktaşta Hasfırım caddesin de Sadığın kahvesinden yangın çıkmış, sirayet etmeden #öndürül müştür. a tanstim etmek lâzımgeliyor. Yeni nesil, | kendi ihtiyaçlarından doğan bir ma. nevi baskı altına girmelidir. Fakat, bu baskı nedir? Bizim gibi inkılâp geçiren bütün memleketlerde senelerce evvel bu ca. zip mevzu ortaya atılmıştır. Münaka- şalı ciltler dolduruluyor: “Yeni ahlâk prensiplerimiz ne ol. malıdır? « “Bunların en geniş halk tabaka. larma kadar (o yayılabilmesi için ne yapılmalıdır?,, Zannederim ki, bizde bu saha ta- mamile bakirdir: Tek adım bile atıl. mış değildir. Halbuki, hayli ilerlen. miş olmak için geç bile kalmmıştır. (Vva-N0) | lübüne teşekkür ederiz. HABER — Aksam Dostası “ Etıbba Odası ,, ile doktorların arası açıldı Aidatını ödemeyenler'in mahke- meye verilecekleri haberi doktorla rıkızdırdı Istanbulda doktorların çoğu günde on para bile kazanmıyorlaı mış! Etibbu odası idare heyeti, odaya şimdiye kadar aidatını vermemiş olan yüzlerce doktor, eczacı, kimyager ve diş tabibine iki mektup (göndererek bu geçmiş aidatı vermelerini istemiş. tir. Fakat şayanı dikakttir ki bu mek- tuplara pek az oda azası cevap vere - rek borcunu ödemek için formül gös. termiş, diğerleri odaya derhal itiraz etmişlerdir. Hiç cevap vermiyenler i - se ekseriyettedir. Etibba odası idare heyeti doktor. lardan borçlarını isteyince garip bir vaziyete düşmüştür. Bir doktor evvel. ce borcunu ödemek için oda ile anlaş- tığı halde sonradan odanın kendisini mahkemeye vermeğe kalkışmasını mesleki şeref ve haysiyeti için bir le. ke addederek oda idare heyeti başka. Ortaköy fıkaraper ver) cemiyetinin yardımı Muhitinde ötedenberi bir çok| hayırlı hareketlerde bulunan “Or taköy frkaraperver cemiyeti,, Or taköy 39 uncu ilk mektepteki yok sul çocukların bir yıllık kırtasya levazımını temin etmek suretile sık sık yaptığı yardım eserini bir kere daha yaumış, © ve çocukları ş sevindirmiştir. İ Cemiyet, Cumhuriyet bayra - mmda da muhitinde bulunan mek teplerdeki yoksul çocuklara elbi- se temin etmişti. 39 uncu ilk mektep müdür! bu hayırlı cemiyete gazetemiz va” sıtasile teşekkür etmektedir. Haberin teşekkürü HABER'in beşinci yaşma giri. şini gönderdiği çok samimi bir mek- tupla tebrik eden Galatasaray ku - Ölüm Merhum Bitlis defterdarı Bay Asımın haremi ve Nevşehir Halk partisi başkanı mütekait general Hakkının kayinvaldesi, Akçako * ca kaymakamı Ali Okayın valdesi | Bayan Hatice, 13 - 12, 1935 günü sabahı vefat etmiştir. Ve cenazesi Merkezefendi kabristanma def - nedilmiştir, Merhume iyilik ve hayır sever iyi kalpli ve herkes tarafından se- vilmiş bir insandı. Allah rahmet eylesin, nı Niyazi İsmet Gözcüyü bilmukabele! mahkemeye vermeğe teşebbüs etmiş * tir, Birkaç doktor da grup halinde o daya gelerek borçlarımı kazançları mü sait olmadığından veremiyeceklerini odanın mahkemeye müracaatle ser - best bulunduğunu bildirmişlerdir. Bu doktorlardan bir tanesi kendisile gö- Tüşen bir muharririmize demiştir ki: “— Mahkeme bu hususta bir ka - rar verirken tabif borç sahibinin mali vaziyetini nazarı dikkate alacaktır. İs. tanbulda öyle doktorlar vardır ki on para bile okazanmıyorlar. Nitekim meslektaşların yardımile geçinen dok torlar da vardır. Günde ancak bir ni- hayet iki vizite yapan doktorların ek. seriyette olduğuna İnanım!,, 'Tifo aşısı yapılıyor Son günlerde şehirde tifo vak. aları görüldüğünden (fabrika - larda ve toplu insan kütlelerinin bulunduğu yerlerde tifo aşısına başlanmıştır. Aşı serumu Sağlık direktörlüğü tarafmdan O veril - mektedir, Devlet fabrikalarile di- ğer fabrikalara aşı için emir ve rilmiştir, e) PeLi/TE Uvıgara çaiar«en Sabıkalı yankesicilerden Mesut Osman oğlu Zaferin cebinden ça- kı ve cigara paketini çalarken ya- kalanmıştır. Düşüp ö'dü Tekirdağlı Şefik isminde 30 yaşında bir adam Sirkecide düşüp ölmüştür. Doktor tarefındın mu- ayene edilince kalp durmasından öldüğü anlaşılmıştır. Balık ça'dı Galatada Balıkpazarımda ba lıkçı İsakın üç çift palamutunu A- rapcamili Şaban çalmış, kaçar ken yakalanmıştır. Soba tutuştu Küçükpazarda Muradiye soka- ğmda Davut kaptanın sigortasız e vinden soba tutuşması yüzünden yangın çıkmış, çabuk söndürül | müştür , Kilidi kırmış Galatada Hurma sokağında o- turan Gülizar zabıtaya baş vur- muş, ev sahibi Ahmedin oda kapı sındaki kilidini kırdığını ve eşya- larını sokağa attığını söylemiştir İ z .. . Son tramvay kazası münasebetiyle Iki gün evv&l Üsküdarda feci bir tramvay kazası oldu. Ve mütekait bir general tramvay altında kalarak parçalandı. Acaba bu faciadan kim mes'uldür? Vatman vak tinde manevra yapamadı mı? Arabanın frenleri tutma Bunları araştıracak değilim. Yalnız şu noktaya işaret edecefim. Bu kaza nm en büyük sebeplerinden birisi de şüphe yok ki bu. rada tramvay hatlarının dükkânlara çok yakın, hemen hemen bir metre mesafeden geçmesidir. dı mı? Adamcağız sağır mı idi? nin nararı d Tramvay hatlarının binalara bu derece yalundan geçtiği yer yalnız Üsküdar değildir. ayni şey var, Tramvaylar bir çok yerlerde elektrik direklerine sürtünürcesine yakın geçerler, Bunu bir defa daha bu sütunda yazmış, belediye. Kadıköyünde de evlere ve iy esiş 6 o» hi dise bu işlerle uğraşan kimselerin nazarı dikkatini celp I tanıyanların malümu olmak ve ederek halkın hayatile alâkadar olan bu işi yoluna koy|! arzu edenlerin tesrifleri. mak çarelerini araştırırlar diyorum. Bir musibet bin nasihatten yeğdir derler, Meşhur sözdür. Kırmız; ırka ne oldu ? Ercüment Ekrem Talu, Türklük aleyhindeki “Musa dağında kirk gün, filmini çevirtip seyredecek olan Ame rikanın vaziyetini bugünkü yazısında şöyle tasvir ediyor. < Bir beyaz kadına yan baktı diye diri diri, sokak ortasında yakılan zen. ciler. Güpegündüz bir bankayı so, up ta, elini kolunu sallıya sallıya giden haydutlar. Değ başında değil, en ka. Jabalık bir şehirdeki, en yüksek bir bi- narın bilmem kaçıncı! katından kel dırılıp, fidyei necat mukabilinde sü lwerilen bankerler.. Yabancı memle- ketler tarafından tevkif ve teslim e . dildikleri halde orada serbest birala. lan dolandırıcılar.. Bina yibi numara taşıyan caniler. Selümeti bunlarla or tak olmakta bulan zabila memurları, *“. Fakat, üstat, bizee tamam y a mış. Yazısına şunu da ilâve edebilir. di: Mektep çocuklarına sorunuz: — Kaç ırk vardır oğlum? — Dört ırk vardır: Beyaz, san, siyah, kırmızı. Beyaz ırk Avrupada ve Asyanın bir kısmında oturur, Sarı ırk Asyalılardır: Japonlar, Çinliler fa. Jan. Siyah ırk Afrikalılardır. Kırmız? ırk ise?.. Dünyada kalmamıştır. — Ne olmuştur? — Katliâma uğramıştır. — Musa dağında kırk gün filmini çevirenlerin babaları tarafından... Bu gün, Zencileri yok etmek (o istiyenler tarafından.. Ve onlar, bunu, bir hayat memat badiresi içinde, Tarbi umumi de bütün beseriyetin çıldırarak bo”az boğaza geldiği bir sırada yapmış de. gillerdir. Menfaat, yazma ve taassup dolayısile ve alelâde zamanlarda, #0. Zuk kanlılıkla bunları yapmışlardır. Ve bunu kırmızı derili adamların aley hinde çerrilmis filmler, yazılmıs ro « manlarla çocuklara bile meşru gös . termek istemişlerdir. : Türklük aleyhin'e iki film ve Amerikaliler Peyami Safa, “Musa dağında kırk gün, filminden sonra, Türklük aley hinde “Son karakol, diye “diğer bir Ermeni filminin çevrileceğini söylü- yor ve diyor ki: “Japon imparatoru için Amerika. da neşredilen bir karikgtürün Japon. yada uyandırdığı güzel galeyanı ka tırlarsınız. Amerikalılar da kendileri, i me yakışan bir hakperestlikle bu res. min başka gazeteler tarafından ikti | Basına mâni oldular ve galiba Janon hükümetine bir'de tarriye (o verdiler, Nihayet şaka diye tefsiri mümkün o. lab'lecek bir karikatür için Japonlara karşı bi kadar insanca bir hassairet gösteren Amerika ve (Amerikalılar, Türk mi'leti alevhine çevrilen kosko. ca ili filme karşı neden tasasız das - rantyorlar? Japonları o bizden deha kuvvetli farzöttikleri irin mi? Hak» tan ziyade kuvvete Hibar etmek.,, Peyami Safa, tedbir olarak, bir'm de vaktile ileri sürdüğümüz mütale - aların bir kısmını İstiyor, “lik is olarak, bu iki sinema gir « | Ketinin hiç bir filmini Türkiyene sok. mamalınz. Hattâ dost ve miltlefik memleketlerin de bizim gibi o harehet elmelerini beklirebiliriz. İstanbul si, nemlarının memlekete (evvelce gir. miş olan Metro , Goldvln . Mayer ve Paramount! filmlerini markasız ve fir masız göstermeleri (o ihtimaline karşı da uyanık durmalıyız, (Mat . Sür) İ MEVLÜT Selimiye emir subayı binbaşı İsmail Hakkının pederi müteka. idini askeriyeden Bay Musa Kâ- (f 2m ruhuna Selimiye camiinde 15 birincikânun 935 pazar günü teravi namazından sonra mev» İğ lüduşerif okunamığı, merhumu