1 Eylül 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 25

de dışarıya iletilmesi gerekiyor. Ör- neğin, BASIC programlarını makine diline kim çeviriyor? Bilgisayarın kal- binin işlevini destekleyen dört organ var: CİA, VIC, SID ve nihayet bel- lek. Bu elemanları daha yakından in- celeyeceğiz. bunların ne kadar önemli olduğunu bellek dışında diğerlerini kapatarak kolayca anlayabilirsiniz. Fakat bu işi yapmak için POKE i, PEEK(1) AND 248 komutunu kullanmadan önce, bilgi- sayarda bulunan verileri ve program- ları disket ya da kaset üzerine kayde- din, çünkü komuta kullandığınızda makine sanki ölecektir. Yalnızca CPU ve boş bellek açık kalacaktır. Commodore 64'ünüzü yenidern can- landırmak için yapmanız gereken, kapatmak ve yeniden açmaktır. BIİTLER VE BAYILAR Bir sonraki önemli organ olan bel- leği incelemeden önce, bu organın içerdiklerine bir göz atalım: Bitler, nibble'lar ve bayılar. Bunları öğren- dikten sonra belleğin yapısını anlaya- bilmemiz çok daha kolaylaşacak. Bil- gisayar, bildiğiniz gibi elektronik bir alet. Tüm bu tür aletler gibi, bilgisa- yar da iki ana durum tanır: Akım var ve akım yok. Parçalarının herbiri az ya da çok bu prensibe göre çalışır. Elektrik (ya da manyetik) yükü var ya da yok. Bunun arası yoktur. Bir lambayı yarım yakamazsınız (tabii dimmer türü bir düğmen kullanmı- yorsanız).““Akım yok” durumunu sı- fırla, “akım var”' (ya da ““yük var”') durumunu ise birle tanımlarız. Bu durum (0 ya da 1), en küçük bilgi bi- rimi ya da “bit” olarak tanımlanır. Bit sözcüğü, İngilizce ““Blinary di- BiT” sözcüklerinden oluşturulmuş- tur. Bunun Türkçe karşılığı yaklaşık olarak “ikili rakam” olarak verilebi- lir. Burada karşımıza daha önce CPU'nun kullandığı dilde de olduğu gibi yine ““ikili” kavramı çıkıyor. İle- ride bu kavrama daha yakından de- ğineceğiz, şimdilik bu kavramı “iki durumdan oluşan”' şeklinde açmamız yeterli olabilir. Ve şimdi biz yine O ile 1 durumları olan bite dönelim. İki bi- ti kombine edebilir ve bu bilemişin dört biçimini elde edebiliriz: 00 1. kombinasyon O1 2. kombinasyon 10 3. kombinasyon 11 4. kombinasyon üç bit kullanılarak oluşturulabilecek ' kombinasyonları kendiniz deneyebi- lirsiniz. Sonuç olarak sekiz bileşim el- de edeceksiniz. Aslında bu sayı basit bir kurala göre belirlenir: 1.bir 21 - 2 kombinasyon 2 bit 22 - 4 kombinasyon 3 bit 29 — 8 kombinasyon 4 bit 24 - 16 kombinasyon 5 bit 25 — 32 kombinasyon 6 bit 20 — 64 kombinasyon 7 bit 2” - 128 kombinasyon 8 bit 28 — 256 kombinasyon BASIC RAM Çevirici ROM'u Belirli matematik kurallarına göre, her bit bileşimine bir sayı verilebilir. Böyle bir sayıya ait bit kombinasyo- nuna ““ikili sayı” adı verilir. Tüm bunları biraz daha kolay anlaşılır hale getirmek için, belirli bit gruplarına (içlerinde hangi durum olursa olsun, ister O ister | içersinler) isimler veril- miştir. Dört bitten oluşan bir grup, “nibble” adını alır. İki nibble'dan ya da sekiz bitten oluşan gruba ise “Byte” (bayt) adı verilir. Böylece iki resimde görülen bayt elde edilmiş olur. Daha önce gördüğümüz gibi, 8 biti 256 farklı kombinasyonda bira- raya getirebiliyoruz. Dolayısıyla bir bayt, O ila 256 arasında farklı sayılar alabilir. Bayt, bilgisayar belleğinin bölünmesinde vazgeçilmez bir role sahiptir. Burada da hirden fazla bayt- tan oluşan gruplar kendine özgü kav- ramlarla adlandırılır: 2 bayt “*word”” (sözcük) adını alır, 4 bayt ise “Tongword” (uzun sözcük) olarak adlandırılır. 256 bayt için ise çoğun- lukla “page” adı kullanılır. Bir son- raki kavram ise büyük bir inatla bil- gisayar literatürüne dalan büyük bir hatayı beraberinde taşımaktadır: “Kilo” -Bayt aslında adında ifade edildiği gibi değildir. “k*' harfi ile gösterilen Kilo kavramı aslında her zaman bir şeyin 1000 katını gösterir. Örneğin 1000 m.— 1 km.'dir, 1000 g.— Kg.'dir vb. Bu sevgili ““Kilo”'- bayt'ımızda ise durum oldukça fark- hdır. Gündelik bilgisayar dilinde bir- Sicil İşletim Sistemi ROM L 65sss | BASIC programcısı, C 64'ü açtığında belleği böyle bulur. 25