1 Eylül 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 20

gg285.RUrEcELİ 585 5ğ ELERSRİZRİ 5v ĞK go2sszRUtücURİ » ELBRSRİZRI gs2sölcüzüğktlüiüş A(X) Adres hatları CE Chip-Enable hattı OE Output-Enable hattı O(X) Veri hatları PGM Program Vpp Programlama gerilimi N.C. — Bağlı değil A(X) Adres hatları CE Chip-Enable hattı OE Output-Enable hattı O(X) Veri hatları PGM Pri Vpp Programlama gerilimi A(X) — Adres hatları bd| CE Chip-Enable hattı OE Output-Enable hattı O(X) Veri hatları Program Programlama gerilimi Resim 4. Farklı EPROM'ların şemaları Commodore 64'te User Port'un kul- lanılması bu soruna çözüm getirebi- lir, çünkü bu portta 10. ve 11. bacak- larda bilgisayarın 9 Volt'luk değişken akımına erişilebilmektedir. Gereci kendiniz yapmaya kalkıştığınızda karşılaşacağınız en büyük sorun, L/O (giriş/çıkış) hatlarının olağanüs- tü zor olan programlarıma işlemidir. User Port'un alternatifi olarak geri- ye kalan, port elemanlarının çok ba- sit bir biçimde bağlanmasına izin ve- ren Expansion Porl'tur. Bu alternatifin dezavantajı ise, programlama geriliminin bir doğrult- maç kullanılarak 5 Volt'tan elde edil- mesidir. Birincisi bu tür dorultmaç- lar pek ucuz değil, ikincisi işe bu yolla bilgisayarın akım çıkışının yüklenme sınırına hemen erişiliyor olması, 9 Volt'luk gerilim, fazla yüklenmeye karşı pek hassas değilken, 5 Volt'tan ancak 300 mA'e kadar alınabilmek- tedir. Böylesi bir projenin sorunsalı- na bu küçük gözatışın sonunda, ken- dini bir EPROM'cu olmaya hazır his- setmeyenlere tavsıyemız üreticilerin prospektüslerini dikkatle incelemele- ri. Aslında, Commodore 64'ü bozabi- lecek gerilimlerle çalışılacak olması, kullanıcıyı bu maceraya girişmekten vazgeçirebilir. XROM VE GAME Coramodore 64, Expansion Port'a 58000-$9FFF ve SA000-$BFFF adres alanlarında bulunan EPROM Mo- düllerinin bağlanmasına olanak verir. Expansion Port'ta takılı bir modül olduğu bilgisinin bilgisayara iletilebil- mesi için, XROM ve GAME hatları 20 vardır. XROM, Low düzeyine geti- rildiğinde, bilgisayar kendi iç RAM'- ini $8000'den $9FFF”'e kadar kapatır ve bu alan için, FPROM'un Chip- Seleci girişine doğrudan verilebilen bir Chip-Select (ROML) üretir. GA- ME, Low düzeyine getirilirse, Com- modore 64 BASIC yorumlayıcısını kapatır ve $A000'dan $BFFF”'e ka- darki alan için, aynı biçimde EP- ROM'un Chip-Select girişine verile- bilen bir Chip-Select sinyali (ROHM) üretir. Bu alan, yalnızca makine di- line ve BASIC'le ilişkili olmayan programlara ayrılmıştır. Commodore 64, $8000 alanındaki programları Auto-Start programlar olarak tanımlayabilir. Ona bu konu- da yardımcı olan gösterge, $8004'ten $8008'e kadarki adreslerde bulanan CBMS80 kodudur. Dikkat edilmesi ge- reken, Commodore 64'ün ASCII kodlarına karşılık gelmeyen harf kodlarıdır. Yani $8004'ten itibaren bellek hücreleri sırayla $C3, $C2, SCD, $38 ve $30 ile doldurulmuşsa, bilgisayar endirek olarak $8000 ad- resi üzerinden programa atlar ($8000 — Low adresi, $8001 High ad- resi). $8002 ve $8003 adreslerinde Low/High formatında olmak üzere yeni NMI vektörü yer alır. EEPROM'LAR Yarı iletken endüsirrisinin geliştiril- miş olduğu bir başka yenilik ise, (şim- diye kadar yalnızca UV ışını ile sili- nebiliyorken) elektronik olarak sili- nebilen ve besleme gerilimi kesildiğin- de içeriğini kaybetmeyen EEPROM'- lar. Bu elemanların programlanmak için devreden çıkarılmaları gerekmi- yor. Yazma süresi yaklaşık 10 mili- saniye kadar. Bu süre, RAM entegre devreleriyle kıyaslandığında oldukça uzun. Bu nedenle, özellikle küçük Amerikan firmalarının ürettiği, bir RAM'ı bir çip üzerinde bir EEP- ROM'la birleştiren bellekler var. Bu MOVRAM'lar (Monvolatile Ran- dom Access Memory) bir RAM'ın çok kısa erişim sürelerine ve bir ko- mutla RAM'ın tüm içeriğini bir de- fada EEPROM hücrelerine yazma olanağına sahipler. Resim 5. Hızlı programlama algoritması