1 Mart 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 48

Modüler Programlamanın Anahtarı PASCAL (1) Burak KİPER ilgisayar programlarını yaz- mak için kullanılan dillere PROGRAMLAMA DİL- LERİ denir. Hepimizin bil- diği gibi birçok programlama dili bu- lunmaktadır. Bunları kabaca üç ana dala ayırmak mümkündür: Makine dili, assembly ve yüksek düzeyli diller. Yüksek düzeyli diller genellikle her programcı tarafından kullanılır. Yük- sek düzeyli dillerin bu derece popüler olmasının sebebi makine dilinden ve- ya assembly'den çok daha kolay bir kullanımı olmasıdır. Başka bir neden de yüksek düzeyli dillerin taşınabilir olmasıdır, yani herhangi bir makine- de yaptığınız programı, çok ufak de- ğişikliklerle başka makinelerde de ça- lıştırabilirsiniz. Buna karşın bir ma- kine dili veya assembiy ile yazılmış programı sadece bir bilgisayarda ça- lıştırabilirsiniz. Bazı yaygın yüksek düzeyli diller, BASIC, FORTRAN, COBOL ve PASCAL'dır. Her dilin kendisini be- lirleyen özellikleri vardır. Bilgisayar- dan bilgisayara, bu özelliklerin dışın- da bazı özellikler de bu gibi dillere ek- lenmiş olabilir. Mesela grafik özellik- lerini katmak için o dilin standardın- da olmayan komutlar eklenebilir. Yüksek düzeyli dillerin bize sağla- dığı en büyük özelliklerden birisi de, kendi kullanmakta olduğumuz lisana benzer terimleri kullanabilmemizdir. Kullanacağımız bilgileri koyacağımız adresleri, onları tanımlayabileceğimiz isimler altında saklayabiliriz. Bundan başka çeşitli aritmetik işlemleri alışık olduğumuz şekillerde tanımlayabiliriz. Mesela birçok yüksek düzeydi dilde (Z:—X4 Y” komutu X ' Y'ye ekle ve sonucu Z'de sakla anlamına gelmek- tedir. PASCAL, 1971 yılında İsviçre, Zü- rih'te Profesör Nicklaus Wirth tara- fından geliştirilmiştir. Şu sıralarda programlama öğretmek için yaygın bir şekilde kullanılan bir programlama di- lidir. Popüler olmasının sebebi yapı- sını öğrenmenin kolay olmasındandır. 48 Bundan başka PASCAL size modü- ler programlar yazma imkânı verir. Bu tip programları okuma, anlama ve çalışma sırasını düzenlemek daha kolaydır. Yazımızın bu bölümünün geri ka- lan kısmında PASCAL komutlarının verileri okuma, basit hesaplamalar yapma ve elde edilen neticeleri gön- derme ile ilgili komutlarını anlataca- cağız. Örnek Program PASCAL çalışmamıza başlamadan çok kısa bir program inceleyeceğiz. Bu programın detaylarını anlamak için uğraşmayın, bunu daha sonra açıkla- yacağız. a oobo 00000060 PROGRAM inchsant (input,cutput); CONST santinch — 2.54; VAR inch,sant : real; BEGIN riteln (*İnch cinsinden bir uzunluk girin'); writeln (*Bu “,sant, 'e eşittir.'); D. Inch cinsinden bir uzunluk girin. 30.0 Bu 7.620000E -- 01'e eşittir. Bu program inch cinsinden verilen bir uzunluğu santimetre cinsine çevir- mektedir. Inch cinsinden olan uzun- luk INCH değişkeninde saklanmakta- dır. Bunu yapan komut 'READLN (IİNCH);'dır.” SANT: - SANTINCH* INCH' komutu inch cinsinden uzun- luğu 2.54 ile çarparak santimetre cin- sine çevirmektedir. Standard Belirteçler ve Ayrılmış Kelimeler (Standard Identifiers and Reserved Words) Değişik tipte elemanlar içerir: Ay- rılmış kelimeler, standard belirteçler (reserved vords), özel semboller, ve veriler için isimler. Ayrılmış kelime- lerin PASCAL'da özel bir anlamı var- dır ve bunları başka amaçlar için kul- lanılmazlar. Verilen örnek programdaki ayrılmış kelimeler şunlardır: PROGRAM, CONST, VAR, BEĞIİN, END. Programdaki standard belirteçler ise şunlardır: READLN, WRITELN, REAL, INPUT, OUTPUT. « * ' gibi işaretler de özel sembollerdır Belirteçleri Bildirme (Declaring Identifiers) PASCAL 'a programımızda hangi değişkenleri kullanacağımızı belirtme- miz lazımdır. Bunu yapmak için bil- dirme komutlarından yararlanacağız. Bunlardan ilki CONST bildirme ko- mutudur. CONST santinch — 2.54; SANTINCH değişkenini 2.54 sabit sayısına eşitler. Böylece 2.54 sabitinin adı olarak santinch'ı kullanabiliriz. CONST komutu ile bildirilen değiş- kenlere sabit (“constants”) deriz. Programımızda hiçbir zaman değiş- meyerek hep aynı değerini koruyacak olan değişkenleri CONST komutu ile bildirmemiz doğru olacaktır. Bir ke- re bir değişkeni CONST komutu ile bildirdiğinizde o değişkenin değerini program içinde değiştirmeye çalışma- nız bir hata mesajı ile sonuçlanacaktır.