başka listeler ya da fonksiyonlar da sözkonusu olabilir. (SETO MEYVE(ELMA ARMUT AYVA) ile, (daha önce atom olarak tanımlan- mış olan) elma, armut ve ayva atom- larından oluşan MEYVE listesi tanım- lanıyor. Fonksiyonel Diller Bu listeleri işlemeyi sürdürebilmek için önceden tanımlanmış bir dizi fonksiyon vardır. Tek tek ögeler ya da listenin tümü yeni listelere dönüştürü- lebilir; bunun gerçekleşeceği koşullar belirlenebilir vb. Bu sırada son dere- ce karmaşık yapılar ya da düzenli mantık ağları oluşabilir. Böylece belirli ölçüde insan düşün- cesinin öncelikle çağrışımcı yolla işle- yen mekanizmasına, komutların adım adım işlenmesinden çok daha fazla benzeyen bir işleyiş yaratılır. Bu nedenle Lisp, pratik alanda he- men tüm Aİ (Artifical Intelligence- Yapay Zeka) projelerine hayranlık uyandırıcı bir başarıyla kullanılmak- tadır. Bu dil öncelikle sembolik veri işlemde (sayısal olmayan matematik), simgelerin tanınması ve mantıksal fonksiyonlar alanlarında olumlu so- nuçlar vermektedir. C-64, Lisp'i kullanmak için henüz uygun değil, fakat yine liste işlemeye dayanan Logo adlı bir dil C-64'te ba- şarıyla kullanılabilmekte. Liste işlemin sağladığı bu üstünlük, Logo'da henüz Lisp'teki mükemmel- liğe erişmiş değil. Fakat bu sadelik, ye- ni başlayanlar açısından büyük bir öğ- renim kolaylığı sağlıyor. Logo, artık tüm dünyada simgesi haline gelmiş olan “kaplumbağa grafiği” ile tanı- niyor. Kaplumbağa (turtle), kural olarak, ekranda FORDWARD, BACK, RIĞHT, LEFT gibi komutlarla her yöne hareket ettirilebilen bir üçgenle simgeleniyor. Kaplumbağa, bu hare- ket sırasında, ekranda görünen bir çiz- gi bırakıyor ve oldukça karmaşık gra- fiklerin basit bir biçimde çizilmesini sağlayabiliyor. Basic'te olduğu gibi, Logo'da da (tabii Lisp'te de) programlamayı ko- laylaştıran bir çeviricinin varlığı söz- konusu. Tüm program komutları, doğrudan (direkt modda) verilebili- yor; bu sayede de tüm rutinler bilgi- sayarla doğrudan bir diyalog içinde denenebiliyor. Böylece, derleyicilerde sözkonusu olduğu gibi, her değişiklik- ten sonra yeniden bir çeviri gerekli ol- muyor. Grafiğin çok kolay oluşturulabilme- si, C-64'te Logo'nun kullanımını des- tekleyen nedenlerin başında gelmek- te. Logo ile ilgilenenler için, ileriki sa- yılarımızda bu dili daha yakından ta- nıtan yazılar yayınlayacağız. Doğaldır ki, bilgisayar dillerini an- latabilmek ve tanıtabilmek için bu yazı oldukça dar. Burada adı geçen dille- rin dışında, her birinin kullanımı üze- rine kitaplar doldurulabilecek daha bir sürü programlama dili var. Yazı- mızın amacı ise, bilgisayar dillerinin gelişim çizgisi üzerine genel bir bilgi vermekle kısıtlı. Özellikle tüm dünyada çok yaygın bir kullanıma sahip olan Commodo- re 64 için, gelecekte yeni diller de ge- liştirilecektir. Ayrıca bu konunun bir de, CP/M özelliği ile tüm program- lama dillerinin dünyasına açılmayı sağlayan Commodore 128'in açısın- dan görülmesi enteresan olacaktır. Gelecek sayılarımızda bu konuya da eğileceğiz. O öNEL (D S CN * BİLGİSAYAR © EN MÜKEMMEL HİZMET © ENFAYDALI — PROGRAMLAR © CEŞİTLERİMİZ ARASINDA BİRİSİ MUTLAKA TAM ARADIĞINIZDIR Selanik Cad.6/B Ankara —Tel: 33 76 09 - 34 10 89 ALMAYINIZ — ÖNCE”HANGİSİNE” İHTİYACINIZ OLDUĞUNU BİRLİKTE KARARLAŞTIRALIM. Siz istediğiniz yerden alınız!..