1 Haziran 1986 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 20

Rotaryenlere Bilgi İşlem Nasihatleri Ali Tuğrul Anıldı Ege Bilgi İşlem'in kurucusu Cem Musullugil, geçtiğimiz ay İzmir Rotary Kulübü'nün bir toplantısına konuşmacı olarak katıldı ve dinleyicilere işyerleri için bilgisayar seçimi konusunda bilgi verdi. Musullugil'in konuşması, Rotaryenler arasında olağandışı bir ilgi görmedi ama, o gün salonda bulunanların tümü, pek olağan olmayan bir şekilde, konuşmayı baştan sona dikkatle dinledi. Bunda “baş”la “son” arasında çok uzun bir süre geçmemesi, yani Musullugil'in sözü gereksiz yere uzalmaması da önemli rol oynadı. İşyerinde bilgisayar kullanımına geçi- şin ilk adımı, her türlü girişimde olduğu gibi, karar vermekle başlıyor. Ancak bu karar karpuz alırken verdiğimiz türden olmuyor, yani danışman firma ile veya bilgisayar bayii ile gireceğiniz ilişki bir tüketici-karpuzcu ilişkisinin çok ötesine uzanıyor. Cem Musullugil bir donanım, yazılım ve danışmanlık kuruluşunun yö- neticisi, yani bu ilişkinin odağında bir in- san olarak, konuşmasına çok yönlü ka- Tar verme sürecini değerlendirerek baş- ladı: “Bilgisayara geçerken, bilgisaya- ra 'evet' ya da “hayır' deme aşama- sındayken, bazı yanlış eğilimler orta- ya çıkabilir. 'Naâsıl olsa bunların hepsi aynı, zaten alt tarafı muhasebe, müş- teri ve stok kaydetmeyecek miyim?' diye düşünenler olabilir. 'Hele önce makineyi bir alalım da' demek, doğ- ru bir düşünce değildir. Karar vere- bilmek için bir ön çalışma süreci ge- reklidir. Önce işyerinizin, fabrikanızın, ofisinizin teknik ya da idari iş akı- şı mekaniğini incelemek, bir model oluşfurmak zorundasınız. Bu model bilgisayarlı sisteme en acil ya da en rantabi olarak hangi noktadan otur- tulmalıdır, bunu düşünmek zorunda- sınız. İşyerinizin büyümesi ya da bil- gisayar sisteminizin tüm birimlere za- man içinde yaygınlaştırılması duru- munda yapılan yatırımın yeni duru- ma, yani büyümeye ayak uydurup uyduramayacağı da, üzerinizde du- rulması gereken bir konudur.” Eldeki imkânları ve proje aşamasın- daki verileri iyice incelediniz, ya da rakiplerinizin yeni teknolojiyle çalışma- ya başladıklarını duyup altta kalma- maya karar verdiniz. Akıl kârı olduğu- na inandığınız için de olsa, şan şeref için de olsa, sonuçta bilgisayar ala- caksınız, yani bir geçiş sürecinin eşi- ğindesiniz. Cem Musullugil/e göre bu noktada durup İşyerinizin sağlıklı mo- delini çizmeniz, bilgisayardan ne iste- diğinizi tam açıklığa kavuşturmanız gerekiyor. Musullugil, bilgisayarlı iş düzenine geçerken yapılması gereken çalışma- ları iki ayrı çerçevede örnekledi: “Di- yelim ki, bir firma üretim planlama- sını bilgisayarla yapmak istiyor. Fir- manın endüsiri mühendisi tezgâhla- rın bir birim iş süresini kapsayan za- manlama modeli çıkardı. Bu örnek- te makine ile programın hazır olma-: sına karşın, program için veri bekle- mek ve makineyi belli bir süre kulla- namamak tehlikesi vardır. İkinci bir örnek olarak, aynı bilginin değişik formlara değişik mânâlarda yazıldı- ğı bir işletmeyi örnek alalım. Bilgisa- yarlı sisteme geçildikten sonra eğer bu bilgi aynı şekilde kullanılmaya, aynı şekilde değerlendirilmeye de- varm ederse, hatalı sonuçlar alınması kaçınılmazdır. Sağlıklı çıkarılmamış model yüzünden, bilgisayarın yalnız- ca depolama özelliğinden yararla- nılmış olacaktır... Eğer depoladığınız bilgiler içerde kalıyor ya da bazı işlerin doğru ya- pılıp yapılmadığını kontrolde kulla- nılıyorsa, bilgisayardan gerekli veri- mi alamıyorsunuz demektir. Örneğin basit bir faturalama programı, bilgi- sayarda kesilen faturanın satılan miktarı stoktan düşmesi, cari hesap- lara işlemesi gibi işleri kolayca ya- par, bu normaldir. Ama bence önemli olan, yıl sonunda, kesilen fa- turaları, müşteri ve belli aralıklar ba- zında firma yöneticisine rapor ede- bilecek düzeyde bir kullanım ger- çekleştirilebilmesidir.” Bilgisayara geçiş süreci boyunca, gerek karar gerekse danışma ve mo- delleme aşamalarında temel mantık ne olmalı? Cem Musullugil bunu da cevaplıyor: “Sonuç olarak model- den çok şey isteyin. Çünkü alacağı- nız makineler, eskiden yapamadığı- nız birçok şeyi yapmaya yeterlidir.” İşletmenin modeli, sorunların belir- lenmesi ve iş akışının denetlenebilme- si açısından basit bir şema oluşturu- yorsa, hazır programlar kullanmakta yarar var. İşletmenin gereksinimlerine göre saptanan belli özellikler, prog- ram seçiminde, hazır program edine- bilme imkânları ile programlama ka- pasitesi de bilgisayar seçiminde önem verilmesi gereken noktalar. An- cak bu tür değerlendirmelerde bulun- mak, Cem Musullugil'in de belirttiği gi- bi, bir hayli güç: “Eğer bu modeli siz çıkaramayacaksanız iki seçenek var. Ya bir danışman firmaya başvu- racaksınız ya da bünyenize bu işten anlayan birisini dahil edeceksiniz. Danışman firma ile görüşürken, on- ların size vereceği raporları birlikte değerlendirirken, aklınıza takılan her şeyi sorulara dönüştürmelisiniz. Her türlü isteğinizi danışmanınıza bildir- melisiniz... Bu aşamalardan sonra artık sıra donanım ve yazılım seçimine gelmiş- tir. Yazılım seçimi çok belirleyicidir,