14 Aralık 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

İşte, 1963 Yılı 4 Sağıdaki yazı İsmet İnönünün C.H.P. Müşte- rek Grupları ile Parti Meclisinin bu haftaki toplantılarında yaptığı ve bölük pörçük açıkla- nan konuşmalardan derlenmiştir. Bütün kelimi lerin İsmet İnönünün bu toplantılarda kullan- dığı kelimeler olmaması mümkündür. Fakat İs- met İnönü 1963 yılının şu son ayında memleket hakkındaki görüşlerini, fikir olarak aşağıda bulacağınız şekilde ifade etmiştir. Bu metin, hadiselerin gelişme tarzı ne olur- sa olsun, tarihi bir vesika değerini daima taşı- yacaktır. CHP olarak iki koalisyona girdik. (Bu koalisyonlar memleket için son derece önemli vazife görmüş- lerdir. Bu koalisyonlarla iki sene içinde parlemanter re- jim tekrar başlamış ve demokratik sistemin yeni temeli atılmıştır. Bu koalisyonlarla iki sene içinde, CHP'nin doğduğundan bert takip ettiği ıslahat siyasetinin son se- nelerde ta plana geçen esasları kabul olunup yürürlüğe girmiştir. CHP'nin katıldığı koalisyonlardan her birinin bu hizmetleri bir noktada prensip ihtilaflarına dayan- mış, durmuştur. Şimdi memleket olarak üçüncü merhalenin başında bulunuyoruz. Bundan sonra CHP'nin katılacağı koalis- yonda memleketin muhtaç olduğu esas ıslahatın tatbi- katına girişilmesi hususunda ileri adım taahhüdü peşi- nen ve samimiyetle kabul edilmeden, bizim kanaatimizce memleketi kalkındıracak bir hizmet ifası mümkün de- ğildir. Bizce bugün, esası tahakkuk eden iki temel unsur vardır. Birincisi, demokratik rejimin, konulmuş usuller içinde işlemesidir. Bu, iki senelik gayretle normal yola girmiştir. Bundan sonran, iktidarların iyi niyetle de- mokratik rejim içinde kalmayı kendilerine temel say- malarıdır. İkinci mesele, memleketin kalkınması davası ve sosyal adaletin toplum hayatının bütün sahalarına tatbikidir. Kalkınma, bizim kanaatimizce plana müste- nit bir kalkınma olarak mümkündür. Böyle bir teşeb- büs içerde mail kaynağı bulmayı ve buna dayanarak dı- şarda mali kaynağı aramayı icap ettirir. İçerde mali kay- nak, cesaretle söylüyorum, ver aktır ve bu ver- giyi gelire göre vatandaşa tatbik etmektir. Geçen koa- lisyonlar vergi koymak sözünü telaffuz etmeyi güze al- maksızın bunu mahdut ölçüde gerçekleştirmişlerdir. Plâ- nın İkinci Bütçesinde gene vergi koymak mutlaka lâzım olduğu halde, adından bahsetmeksizin, Vergi Reforma etiketi altında durum bir çareye bağlanmıştır. Şart olan reformlar di ve sosyal ıslahatın başında olan Toprak Refor- mu ihtiyacına Birinci Koalisyonda temas edildi. Neti- ceye varılamadı. İkinci Koalisyonda temas edildi. Uyu- tulmaktın başka fiilen bir şey yapılamadı. Bunun sebe- bi aşikârdır. Koalisyon ortaklan içinde prensip ihtilafı radikal meselelere dayanınca bunların yürütülmesi müm- kün olmuyor, ihtilaf çıkmasın diye bunların uyutulma- sından başka çare kalmıyor. Sosyal adalet olarak da, endüstri sahasında esas te- şebbüsler yapılmıştır. Ancak bunlar bugün prensip hak- lan mahiyetindedir. Tatbiki kalkınmanın ilerlemesine ve işçilerin hayat seviyesinin toplumun bütün diğer taba- kalarının hayat seviyesiyle birlikte yükseltilmesine bağ- lıdır. Kalkınma olmadan ve yürümeden, yalnız başına toplumun bir tabakasında hayat seviyesini yükseltmeğe muvaffak olmak mümkün değildir. Kalkınmanın köylüye taaalluk eden kısmı açıktadır. Buna teşebbüs etmek ve buna yalandan takip edecek bir devlet organı kurmak lâzımdır. İşin aslında CHP ile bazı ortaklan arasında çıkan uyuşmazlıklar bu konulardadır. Devlet organı olarak bir Köy Bakanlığı ihdas etmek Devlet Başkanı tarafından teklif edilmiştir. Bunu bit neticeye vardıramadık. Köy kalkınmasını yakından takip etmek için böyle bir Bakanlığın ihdasında fayda gör- mekteyim. Tarım sektöründe sosyal adaletin esasını teşkil ede- cek olan Toprak Reformunu anlatmak ipin bir mis