2 Kasım 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

Sonu Olmayan Yarış Goy Başbakanı Krutçefin geçen hafta yaptığı açıklama üzerine, bütün dikkatler bir kere daha feza yarışması üzerine çekilmiştir. (o Bazıları Krutçefin sözlerini inanmazlıkla karşılıyor, bacıları rinde Sovyetlerin aya gitmekten kesin olarak caydıklarını gösteren hiç- birşey yoktur, Sovyet Başbakanı yalnızca bunun bir rekabet konusu ol- mamasını, iyice hazırlanmadan aya gitmeye kalkışmanın faydadan çok zarar getireceğini söylemektedir. Bu sözler, aynı samanda, Kennedy'nın aya ortak emel için yaptığı teklifin gevşeme politikasına uygun bir dille reddi demekt Fezanın fethi, ii şüphesiz, insanlık için büyük bir başarıdır. İnsan- oğlu fezaya usanmakla tabiatın kendine uygun gördüğü çevrenin sınırla- tını aşmak yetkisine sahip olduğunu; hızı ve enerjiyi kendi dilediği gibi kullanabileceğini isbatlamıştır. Feza konusunda yapılan araştırmalar so- nunda belki de şimdiye kadar çözülmemiş sorunların karşılığı bulunacak, insan merakı biraz daha giderilecektir. Bu bakımdan fezanın fethi yolun- da atılan her yeni adım şu, ya da bu devletin değil, bütün insanlığın za- feri sayılmalıdır. Fakat ne yazık ki, iki dev devlet arasında giderek artan nüfus ve pres- tij yarışması, son yıllarda, her konuda olduğu gibi feza konusunda da or- taya çıkmış bulunuyor. Sovyetler Birliği ve Birleşik Amerika, sanki aya ilk ulaşan bir anda dünyanın da hakimi olacakmış gibi, birbirinden önce aya varmak için hadsiz, hesapsız para harcamaktadırlar. Dünyadan ay- rıldığından buyana çook gün görüp geçirmiş ihtiyar ay, kendi etrafında dönen bu yarışmayı büyük bir hayretle izlemektedir. İnsanoğlu aya giderek ne kazanacaktır? Amaç, ayın yapısı hakkında bilgi toplam aksa, alimler bunun bugün öylesine gelişmiş olan hassas araç- lar tarafından daha çabuk ve daha ucuza yapılacağım söylüyorlar. Kal- dı ki artık ay konusunda bildiklerimiz, bilmediklerimizden çok daha az. Ayda insan hayatının akışım iyiye doğru çevirecek bir sihirli madde bu- lamayız, hızla artan dünya nüfusunu hayat şartları pek elverişsiz olan aya yerleştirenleyiz, aç kütlelerin beslenme sorununa kurak ve çorak aydan yardım umamayız. Ama aya gitmek için harcanan paraları dünya nüfu- sunun açlık, bilgisizlik içinde yaşayan, yarınına güveni olmayan dörtte üçü için yeryüzüne saklarsak, çok daha akıllıca bir iş yapmış oluruz. Za- ten dünyanın açlık, bilgisizlik içinde yaşayan, yarınına güvenle bakama- yan dörtte üçü de böyle düşünüyor. Dün ilk atılan Sovyet sputniğinın etkisi altında olan tarafsız devletler, bugün iki büyük dev arasında bir seçim yapmak gerekince aya gitmek yarışında önde olanı değil, kendile- rine iktisadi ve teknik yardım yapanı seçiyorlar Krutçefin yaptığı açıklama üzerine durmasa bile yavaşlaması bekle- nen aya gitmek yarışının, bu yavaşlamanın verdiği elverişli hava içinde, artık unutulup gitmesi umulur. Aksi halde, gelecek kulaklar, içinden kur- tulamadıkları sefaletin sorumunu olup bitenleri şaşkınlıkla izleyen aya değil, ona ulaşmak için anlaşılmaz bir telaş içinde olan politikacılara yük- leyecektir. larda kullanılmasını Sovyetler Birliğinin sağlayabilir. Amerikanın aya gitmek konusun- da daha olumlu bir tavır takınmasını isteyenler yalnız politikacılar değildir. Sazı İlim adamlarına göre de aya git- mek boş bir prestij kurtulmasından başka bir işe yaramayacaktır. Eğer a- yın yüzü, hava şartları, fizik yapısı in- celenmek istiyorsa bunun için uya mutlaka adam göndermeye lüzum yoktur adam yetine hassas ilmi araç- lar yollamak hem daha ucuz, hem da- ha çabuk sonuç alınmasını sağlar, Kal- dı ki, yapılan bütün denemelere rağ- men insanın fezada uzun bir müddet kaldıktan sonra iş görüp göremiyece- gi, güneş ışınımının insan yapısına na- sıl etkiler yapacağı da henüz kesin o- larak bilinmemektedir. Bütün bunlara ek olarak, bazı ame- rikan âlimleri, aya adam göndermek için seçilen 1970 yılını da uygun gör- üyorlar. Çünkü 1968 yılında büyük çapta güneş parlamaları olması bes- lenmektedir ve bu parlamalar uzun bir süre etkisini sürdürüp gidecektir Nihayet, hazırlanan projelere göre a- ya gidecek feza gemisinin bir kete a- yın etrafında döndükten sonra yü- zeye konması gerekiyor ki, ayın etra- fında dönüş, ılım adamlarının söyle- diğine göre. dünya etrafında dönüşe nazaran çok tehlikeli görünmektedir. Bütün bu ilmi sakıncalar Rusyanın feza yarışından çekilmesiyle bir ara- ya gelince. Amerikanın feza progra- mında bazı değişiklikler (o beklemek yanlış olmaz. Nitekim Kongrenin ge- lecek yılın bütçesinde bunun için ay- rılan tahsisatta 500 milyondan 5 mil- yara kadar yükselebilecek bir kısıntı yapacağı umuluyor. Fakat Amerika- nın feza çalışmalarını yöneten Milli Aeronotik ve Feza İdaresi - N.A.S.A. - yapılacak kısıntı ne Olursa olsun, sov- yetlerin feza yarışından çekilme ka- rarının çalışmaları Üzerinde hiçbir et- apmayacağını bildirmiştir. N.A.S A. feza uçuşları başkam Dr. George E Muellere göre, Amerikanın aya yol- culuk projesi üzerinde çok düşünülüp taşınılmış bir projedir ve rusların tu- tumuyla hiç ilgisi yoktur. N.A.S.A. ile aya yolculuk fikrinin karşısında olan politikacılar ve ilim adamları arasında bir uzlaştırıcı yol bulmak görevi, şimdi. (Başkan Ken- nedy'ye (odüşmektedir. - Fakat Ken- nedy'nin durumu da çok kolay değil- dir, çünkü aya yolculuğu Sovyetlerle bir yarışma haline sokan ve bunu bir milli gurur meselesi yapan kendisidir." Eğer N.A.S.A. ya uyarak feza yarışma- sına tek başına devama kalkarsa si- yasi ve bilimsel çevrelerde kendisine karşı muhalefet büyüyecek, N.A.3.A. ya sırt çevirip feza çalışmalarını ya- vaşlatırsa belki de kamu oyunun bes- lenmedik tepkileriyle (o karşılaşacaktır. Başkanlık seçimlerinin (o yaklaştığı şu günlerde beklenmedik halk tepkileriy- le karşılaşmak da pek hoş olmasa ge- rektir.