14 Eylül 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

YURTTA OLUP BİTENLER yetsiz bir miktar olarak gözükmekte- dir- açık ta vergi sistemlerine getir rilecek olan yenilikler ve değişiklikler, vergi mükellefleri için konulacak da- ha sıkı kontrol sistemleriyle kapatıla- bilecektir. Maliye Bakanı Ferit Melen bu Ko- nuda ayrıca A.B.D. ile de temasa geç- miş ve yeni vergi kontrol teşekkülle- rinin kurulması için gerekli organi- zasyonu kurmak üzere Türkiyeye bir uzmanlar grupunun gönderilmesini is- temiştir. Türkiyedeki sayıları 18 bini bulan tarım vergisi mükellefinden bu yıl tahsil edilen 30 milyon liralık ge- lirin, tarım vergisindeki muafiyet öl- çülerinde (o yapılacak (o daraltmalarla 100 milyon liraya çıkarılması da Ma- liyenin ileri sürdüğü ek finansman tedbirleri arasındadır. Bu arada İktisadi Devlet Teşekkül- lerinin de kendi yatırımlarında kut- lanmak üzere İstihsal ettikleri malla- ra bir miktar zam yapmaları ve ihti- yaçlarını otofinansman yoluyla karşı- lamaları teklif edilmekte, ancak bu konuda kati bir şey söylenmiyerek bunun tasarruf yoluyla yapılması da mümkün görülmektedir. İktisadi Devlet Teşekküllerinin is- tihsal maddelerine bir zam bahis ko- nusu olduğu takdirde akaryakıt mad- deleri ve halen maliyet fiyatının çok altında bir fiyata satılmakta olan kö- mür akla ilk gelen maddeleri teşkil etmektedir. Gider Vergisinde bir de- AKİS 16 Barika-i ğişiklik yapılması esasen ötedenberi düşünüldüğünden akaryakıt fiyatları- na önümüzdeki yıl içinde bir zam ya- pılması ihtimali hayli kuvvetlidir. Ay- rca Sümerbank mamullerinin fiyat- larında da bir artış yapılması düşü- nülmektedir. Bu arada İthalât ve Gelir Vergi- lerinin de nispetleri arttırılacak, Bi- na ve Arazi Vergileri ve vasıtasız ver- gilerde sistem değişikliklerine gidile- cektir. Maliye Bakanlığı yetkilileri bü- tün bu değişiklikler sonucunda orta- da 1964 yılı uygulaması için finans- man açığı diye bir şeyin mevcut ol- mıyacağını iddia etmektedirler. Plâncılar ise meseleyi (bambaşka bir yönden ele almakta ve maliyeci- leri daha başlangıç noktasında hata- lı bulmaktadırlar. Zira Maliye Bakan- lığının tahminleri tamamen zorlama rakkamlardan ibarettir. Eldeki mev- cut vergi sistemleri ve dolayısiyle ge- lir kaynaklarıyla plânın 1964 yılı uy- gulaması maliyecilerin ifade ettikleri gibi 600 milyon değil, mali portesi | milyar ,lirayı bulan bir açık verecek- tir. Gerçi Devlet Plânlama Teşkilâtı da Maliye Bakanlığı gibi yeni vergi- lere gidilmesini istememektedir ama, maliyenin ileri sürdüğü reform ted- birlerini yetersiz bulmakta ve bu pal- yatlf tedbirlerle müspet neticeler sı- nabileceğim (pembe bir rüya olarak vasıflandırmaktadır. £ Plâncılara göre bir an için açığın 600 milyon lirayı Maliyeciler bir anlaşma imzalıyorlar hakikat... geçmeyeceği kabul edilse bile, İktisa- di Devlet Teşekküllerinin kendi ma- mullerinde yapacakları zam piyasada genel bir fiyat artışı yaratacak, iste- nilen netice ancak bir yıl için mute- ber olacaktır. o 1964 yılını takip eden yıllarda tekrar yeni zamlara ihtiyaç doğacak ve böylece içinden çıkılması güç bir fasit daireye girilmiş oluna- caktır. İkinci şık olarak, açığın 1 milyarı bulması halinde Maliye Bakanlığının ileri sürmekte olduğu vergi reformla- rıyla elde edilecek gelir miktarı, açığı kapatmaktan çok uzaktır. Kâğıt üze- rinde iyimser tahminlerde bulunan ve kulağa hoş gelen bir takım zorlama rakkamlardan kurtularak (gerçeklere İtibar etmek plânın sıhhatli bir şedi- de uygulanmasında başlıca teminatı teşkil edecektir. Ancak maliyeciler de şikâyetlerini plâncılarla hemen hemen müşterek olarak kullandıkları bir tâbirle ifade etmektedirler: "Fasit Daire". Zira Vergi sistemlerinde yapılacak büyük çapta değişiklikler ve vasıtalı vergi zamları da Maliye Bakanlığını son derece müşkül durumda bıraka- cak, bu zamların her yıl tekrarlanması mecburiyeti karşısında (oHazine gene bir fasit daire içine girmiş olacaktır. Müzakerelerin son günlerinde her iki taraf da ek finansman ihtiyacının hangi yollardan karşılanması gerek- tiği hususundaki oİddialarında ısrar