22 Aralık 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

vizyona dayanmaktadır. 12 milyar 82 milyon 498 bin 300 liralık bütçe- de özel fonlar ve tasarruf bonosu ha- sılatı ile birlikte iç kaynaklardan el- de edilecek bütçe gelirleri 10 milyar 162 milyon lirayı bulmaktadır. Büt- çe gelirlerinin 9 milyar 452 milyon 498 bin 300 liralık bir kısmı normal kaynaklardan, 2 milyar 630 milyon lirası ise özel kaynaklardan elde e- dilmektedir. Gelişme Cari Masrafları adı al- tında toplanan 2 milyar 612 milyon lira Araştırma, Eğitim, Sağlık, Ta- rım ve Bayındırlık gibi sahalara tah- sis edilmiştir. Yatırımlar bu yılki bütçenin ka- rakteristiğini teşkil etmektedir. Ger- çekten gerek Bütçede ve gerek 5 Yıl- uk Plânın 1963 yılı tatbikatında gösterildiği gibi oObu yılki o yatırım hacmi 9 milyar 600 milyon lirayı bul- maktadır. Yeni vergiler Yılık OPlânın 1963 yılı tatbikatı ve dolayısıyla Bütçenin hazırlanmasın da karşılaşılan en büyük güçlükler- den biri, plânın uygulanmasındaki iç finansman yetersizliği oldu. o Öncele- ri -Ziya Müezzinoğlunun Plânlama Müsteşarı olduğu sıralarda- 700 mil- yon lira olarak kabul edilen açık git- tikçe genişleyerek 1 milyar 200 mil- yon lirayı buldu. Mesele, pratik ve kısa ömürlü hal çakelei ziyade sağlam kaynaklara dayanan bir ge- lir temin edilmesiydi. Bu sebeple; konulacak vergiler konusunda uzun araştırmalar yapıldı, sürekli çalışmalardan sonra mesele (-daha ok Maliye Bakanı Ferit Melenin gayretleriyle formüle edilebildi Bu konuda en büyük tartışmalar (zirai kazançların vergilendirilmesi etra- Plâncılarla Maliye ara- muafiyet fında koptu. sında (o vergilendirme ve genişliği, mahsulün vergilendirme li- miti konusunda her iki taraf da ay- rı ayrı rakamları ileri sürmekteydi- ler. Nihayet üstün geldi. maliyeciler şimdilik asgari bir o ra- kamla iktifa edilerek elde edilece- ğini umdukları gelirden emin olmak istediler. Böylece tespit edilen rakamlarda, Şefik İnanın tasarısındaki (o Marji- nal Fayda Teorisinden ilham alına- rak vazedilen sisteme pek iltifat e- dilmedi. ' Hazırlanan tasarıya göre, Ferit Melen "Otur da, yap” zirai kazançlardan alınacak vergi 100 milyon lirayı bulmaktadır. An- cak Devlet Plânlama Teşkilâtı çev- relerinde hâkim olan kanaat "bu ta- sarı ile 50 milyon liradan fazla ver- gi toplanamıyacağı" erkezindedir Onlara göre kıstasların değiştirilme- siyle 500 milyonluk bir gelir elde etmek mümkündür. İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Hazırlanan tasarılara göre mun- zam gelir getirecek diğer vergiler şöyle sıralanmaktadır: Çay ve Köylü sigarası (dışında bütün Tekel maddelerinden yeni ver- giler alınacaktır. Vergilendirmede, maddelerin türlerine göre en düşük fiyatlıdan en yüksek fiyatlıya doğru kademeli olarak artan bir sistem ta- kip edilmektedir. e Böylece 200 mil- yon liralık bir ek gelir sağlanabile- cektir. Gazyağı dışında bütün akaryakıt maddeleri yeniden vergiye tabi tutu- larak 200 milyon lira, hiç bir muafi- yet tanımadan ithal lisansları oÜze- rinden yüzde 5 nispetinde resim al- mak suretiyle 250 milyon lira, ithal olunacak mamul petrol üzerinden a- lınacak vergi ile de 80 milyon lira sağlanacaktır. oBu verginin bir di- ger yönü de Türkiyedeki ham petrol rafinerilerini oteşvik etmek gayesini taşımasıdır. Tasarılara göre, ayrıca hususi o- tomobillerden alınmakta olan vergi ler yüzde 50 nispetinde arttırılarak 11 milyon lira, vergi matrahları için- de mütalâa ' edilen gayrimenküller şimdiki rayiç-üzerinden değerlendiri- lerek 15 milyon lira, radyolardan a- lınan vergiler o10 liradan' 25 liraya çıkarılarak 10 milyon lira, küçük es- a lan zamlarla 25 milyon 'lira, memur maaşlarına yapılacak samlardan a- lınacak vergilerle o 100 milyon lira, Dahili İstihsal Vergilerinde (o yapıla- cak değişikliklerle de 100 milyon li- ralık bir munzam gelir temini müm- kün olacaktır. Dahili istihsal mad- delerinin vergilendirilmesindeki (o de- gişiklikler başlıca üç yöndedir. — Tomruk satış bedelleri üze- rinden yüzde 12.5 nispetinde alına- cak olan vergiler. 2 — Özel teşebbüsün imal et- tiği şarapların vergileri (o arttırıla- caktır. Ancak bunun ne nispette o- lacağı halen müzakere edilmektedir. S — Kibrit üzerinden alınmakta olan vasıtalı vergi de yüzde 100 nis- petinde arttırılacaktır. Tasarılarda belirtilen ve Hizmet Vergisi içinde mütalâa edilen P.T.T. ramlarının Ootahakkuk edeceği ise henüz şüphelidir. 100 milyon liralık bir gelir sağlayacağı düşünülen bu ramlar yerine başka bir verginin ih- das edilmesi düşünülmektedir. Enflasyon umacısı Yeni vergilerin (açıklanmasından sonra iktisadi çevrelerde en çok konuşulan konu "Memleketin uzun AKİS/21