8 Aralık 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

Dış Ticaret Tebliğler smi Gazeteyi karıştıran ithalât- Ri Türk parasının kıymetini ko- ruma hakkında 17 sayılı karara ilişkin ithalata ait I numaralı ten- liği görünce: "— Allah Allah!.. Bayram değil, seyran değil.." i diye söylendi. İthalâtçının şaşırmakta haklı ol' madiği iddia edilemezdi. Zira itha- lâtla ilgili tebliğlerin Dış Ticaret re- jimlerinden sonra çıkarılması adet hükmüne gelmişti. Meselâ 67 sayılı tebliğ, rejimin ilanından sonra, 25 Ocak 1961 de; 75 sayılı tebliğ gene bir yıl sonra, rejim ilân edilince 24 Ocak 1962 de; 77 sayılı tebliğ ise, gene rejimle il- gili olarak 5 Temmuz 1962 de ya- yınlanmıştı. e Halbuki ithalâtla ilgili ve | sayılı tebliğin neşrine sebep lacak herhangi bir rejim değişikliği yapılmamıştı. 1 sayılı tebliğin çıka- rılmasını mazur gösterebilecek (o ye- gane sebep, bundan önceki 77 sayılı tebliğin (o yürürlükten kaldırılan 14 sayılı karara ilişkin olmasıydı. Böylece, kaldırılmış bir kararna- meye ekli bir tebliğin de yürürlük- ten kaldırılmış olması o sağlanmak- taydı. Ancak, Ocak ayında yeni Dış Ticaret rejimi oçıkarılınca, 1 sayılı tebliği tekrar değiştirme zarureti Or- taya çıkacak, bu suretle gerek özel gerek resmi sektörün bir de 17 sayı- lı para koruma kararına ekli tebliğ- le uğraşması lâzım gelecektir, Yeni tebliğde yapılan değişiklik- lere gelince, genel olarak 77 sayılı tebliğin fazla bir değişikliğe uğra- madığı söylenebilir. o Özetlemek ge- rekirse, ilk değişiklik, fiyat tesci- liyle ilgili 4. maddededir. "İthal edi- lecek malların fiyat tetkik ve tescil muameleleri, ilgili tebliğ hükümle- rine göre yapılır" denilen 4. madde kaldırılmış, yerine 16. madde konu- larak, "İthalatçılar, ithal müsaadesi- nin alınmasını müteakip, münhasıran ithalâtın memleketler ve fiyatlar iti- müracaat ve yetkili bankalarda it- halât hesaplarının kapatılması sıra- tescil tirler" belgesini denilmiştir. Bu suretle ya- AKİS/20 pılmakta olan muamele Resmi Ga- zetede açık bir şekilde (gösterilmiş olmaktadır. Tebliğde önemli değisiklik, itha- lâta tahsis edilen dövizlerin cinsini gösteren maddede yapılmış ve 77 sayılı tebliğde 11. maddede gösteri- len bu konulara bir hayli serbestlik getirilmiştir. 11. maddedeki, "İtha- lât hangi memleketten yapılacaksa mal bedeli © memleket parasıyla transfer edilir., Aramızda tediye an- laşması olan memleketlerle mevcut anlaşma hesabı o memleket parası addolunur" hükümleri tamamen kal- dırılarak transfer muamelelerine sey yaliyet tanınmıştır. Yeni hükümler İthalatın icra edilememesi O halinde dövizin geri getirilmesi ve mal be- dellerinin iadesine omüteallik talep- lerin yetkili bankalarca tetkik ve in- taç olunacağına dair hüküm yürür- lükten kaldırılmıştır. Buna karşılık, "Her ne suretle olursa olsun, süresi içinde ithal edilmeyen malların ö- denmiş bulunan bedellerinin fili it- hal için tâyin edilen sürelerin biti- minden itibaren en geç üç ay içinde yurda getirilerek yetkili bir banka- ya m lâzımdır" hükmü ko- nulmuştu 1 sayılı tebliğde, oOCİF-CF-FOB Muhlis Ete Şansı yaver İŞ ALEMİ farkları hakkında yeni hükümler ge- tirilmiş, CF veya CİF esasına göre verilmiş bulunan müsaade konusu malların Türk deniz, kara, hava na- kil vasıtalarıyla getirilmesi halinde navluna tekabül eden dövizlerin Türk parasına çevrilmiş veya navlu- na tekabül eden miktarda aynı cins- ten fazla mal ithal edilmiş olduğu- nun ithalâtçılar tarafından yetkili bankalara tevsiki mecburiyeti konul- muştur. Ayrıca, rejim esasları dâhilinde mahrecine iade edilecek mallardan bedelleri ödenmiş olanları için Kam- biyo mercilerinden müsaade alınma- sı mecburiyeti konulmuştur. Rejim dahilinde ithal edilmeyen mallara ait olmak üzere getirilen yeni hü- kümlere göre, ithal izni olmadan veya başka bir tarifeye giren mal için alınan müsaadeye istinaden baş- ka bir mal ithal edilemiyeceği gibi, rejime göre ithali yapılmayan veya yapılamayan malların gümrüklerde satışı veya Sair' suretlerle tasfiyesi, önceden transfer edilen bedelleri se- bebiyle, ithalâtçıların sorumlulukla- rını kaldırmayacaktır. Bundan gayri, gümrüklere geti- rildikleri tarihte, mer'i Dış ticaret ve Kambiyo mevzuatına göre mute- ber bir ithal müsaadesi bulunan ve bedeli önceden ödenmemiş olan mal- ların ogümrüklerce satış o suretiyle yurda sokulması halinde satış bede- linden sonra kalacak meblâğ bu mal için tahsis edilen miktarı geçmemek kaydıyla hariçteki satıcısı lehine Ma- liye Bakanlığınca transfer izni veri- lebileceği hükmü de tebliğde yer al- mış, ancak bunun için bazı şartlar derpiş edilmiştir. 77 sayılı tebliğde, "Maliye Ba- kanlığından ihtiyaç belgesi talebinde bulunacak ithalâtçılar, ithal edecek- leri maddelerin yerli sanayinin mev- cut Olup olmadığını ve mevcutsa miktar ve evsaf bakımından ithalâ- tı karşılamaya yeter durumda olup olmadığını Sanayi Bakanlığından a- lacakları bir belge ile tevsik ederler" hükmü, mevcuttu. Yeni tebliğ hu konuda daha realist bir tavır takın- mış, bu mükellefiyeti bütün ithalât- çılardan kaldırarak sadece resmi sektöre tahmil etmiştir. Ayrıca, bu konuda kesin bilgi olduğu takdirde belge aranmayabileceği oOhükmü de konulmuştur.